Felsefenin Babası: Sokrates

🧠 Dünyamızı Şekillendiren Fikirler

⏱️ Ortalama Okuma Süresi 3 dk.

"Bildiğim tek şey, hiçbir şey bilmediğimdir.''

Sokrates, doğum yeri olan Atina için büyük siyasi karışıklıkların yaşandığı bir dönemde dünyaya gelmiştir ki bu süreçte yaşadığı sorunlar sonucunda günah keçisi ilan edilecek ve bunun için hayatı istenecektir. Bugün, Sokrates hakkında bildiklerimiz bir zamanlar öğrencisi olan Platon'un eserlerinden öğrendiklerimizle sınırlıdır. Zira Sokrates, sadece halka açık tartışmalar ve sözlü anlatımlar yoluyla öğreten ve kendi felsefi eserlerini hiçbir zaman yazıya dönüştürmeyen gezgin bir filozof olarak ün kazanmıştır.

Kendisinden önceki Yunan filozoflardan farklı olarak Sokrates, soyut metafizik düşüncelerden çok, pratikte yaşadığımız sorunlar ve daha iyi yaşam koşulları için yapılabilecekler üzerine çalışmalarda bulunuyordu. Bu nedenle günümüzde ahlak felsefesinin babası olarak tanınmaktadır. Etik konulardaki kaygısı, dönemin zenginlerinin oğullarını alışılmışın dışında ve devrimci düşüncelerle etkilemesi Atina'da tanınmış önemli ailelerle çatışmalar yaşamasına neden olmuştur.

Öğretisinin büyük bir kısmında da katılımcılardan güzellik, iyilik, dindarlık gibi yaygın terimlerin mantıklı bir şekilde tanımlanmasını istiyor ve bu denemeler, genellikle çeşitli paradoksların ortaya çıkmasına neden oluyordu. Dönemin otoriteleri ise Sokrates'in samimi olmadığını ve gençleri ahlaksızlığa sürüklediği gerekçesi ile Sokrates'i tehlikeli buluyorlardı.

Sokrates, genellikle belirli bir konuda bilgi sahibi olduğunu iddia eden kişileri diyalektik kurbanları seçerek bu kişilere karşı büyük tepkiler gösteriyordu. Felsefenin günümüzdeki modern ve eleştirel disiplininde gelişmesinde Sokrates'in büyük bir etkisi olduğuna inanılmaktadır. Sonraki nesiller kendisinden toplum ve birey için olabilecek en büyük tehlikenin eleştirel düşüncenin askıya alınması olduğunu öğrenmiştir.

Kentin aristokrat gençleri tarafından oldukça sevilen Sokrates'in, yaşamı boyunca birçok düşmanı olması da kaçınılmaz olacaktı, Yaşamının on yedinci yılında Sokrates, Atina'da değişen liderlik kavramı ve başarısızlıkla sonuçlanan denemeler sonunda, tanrılara inanmamak ve gençleri kötü yönde etkilemek suçlarıyla yargılanmıştır.

Bu suçlamaların esas olarak Sokrates'i kışkırtıcı kamuoyu konuşmalarını bırakmaya ve Atina vatandaşlarını yeni liderliğin kanun ve düzene sıkı sıkıya bağlı olduğunu göstermeye ikna etmek amacıyla yapıldığı bilinmektedir. Bu dava ile hayatının geri kalanını özel vatandaş olarak yaşayacağı düşünülen Sokrates, kendisini özgün ve tartışmacı tarzıyla savunarak; Tanrı'nın, kendisini felsefeyi uygulama ve öğretme misyonuyla görevlendirdiğini halka söylemiştir.

Sonuç olarak suçlu bulunması üzerine Sokrates, kendine hangi tür bir ceza istediği sorulduğunda para cezası önerisinde bulunarak mahkemeyle alay etmiştir. Halka sorulduğunda ise, Sokrates'in baldıran zehri içirilerek öldürülmesi için oy verilmiştir. Bunun üzerine Sokrates, ailesinin ve arkadaşlarının ısrar ve uğraşlarına rağmen soğukkanlı bir şekilde cezayı kabullenmiş ve öldürülmüştür.

Platon, Sokratesin Savunması, Kriton ve Euthyphron eserlerinde Sokrates'in yargılama ve ölüm süreciyle ilgili detaylara yer vermiştir.

✔️ Düşünürler Serisi - 1: Sokrates

📌 Düşünürler Serisi - 2: Platon

📌 Düşünürler Serisi - 3: Aristoteles

📌 Düşünürler Serisi - 4: Diyojen

📌 Düşünürler Serisi - 5: Thomas More

📌 Düşünürler Serisi - 6: David Hume