اوراق اختیار فروش (بیمه سهام) چیست
معمولا در بازارهای یک طرفه مثل بورس ایران که سهامدار فقط از رشد قیمت سود می‌برد، با افت یا نوسان شدید قیمت، سهامدارها از سهم مورد بحث فاصله می‌گیرند و تمایلی به خرید آن نشان نمی دهند. در این شرایط شرکت ها برای حفظ ارزش سهام و حمایت از سهامداران، اقدام به انتشار اوراق اختیار فروش می‌کنند. این اوراق به مالک آن این اختیار را می‌دهد که در صورت تمایل در تاریخ مشخص شده سهام خود را به قیمتی که از قبل تعیین شده به شرکت بفروشد. این موضوع معادل این است که شرکت به شما این تضمین را بدهد تا در تاریخ مشخص شده در صورتی که قیمت سهام افت کرده باشد، این افت را تا قیمتی خاص جبران خواهد کرد. در ایران این فرآیند را به عنوان بیمه کردن سهام هم می‌شناسند.
مثال:
فرض کنید شما 1000 سهم از یک شرکت را به قیمت 1900 تومان، خریداری کرده‌اید. با توجه به وضعیت بازار احتمال می‌دهید که قیمت سهم افت کند. در این شرایط، شرکت برای اینکه به شما اطمینان بدهد که سرمایه گذاری شما لطمه‌ای نخواهد خورد، اعلام می‌کند که حاضر است سهام شما را برای 6 ماه دیگر، در قیمت 2000 تومان که به عنوان قیمت اعمال شناخته می‌شود، بیمه کند. در این شرایط شما می‌توانید با خرید اوراق اختیار فروش (به تعداد سهامی که مالک آن هستید)، این سهام را بیمه کنید.
زمانی که به روز سررسید اوراق رسیدیم، قیمت سهام دو حالت دارد:
وضعیت شماره 1: بیشتر یا مساوی قیمت اعمال باشد
وضعیت شماره ۲: کمتر از قیمت اعمال باشد
وضعیت شماره 1، قیمت سهام شما بیشتر از 2000 تومان است و قطعا علاقه ای ندارید که آن را به قیمت 2000 تومان به شرکت بفروشید، در نتیجه از اوراق اختیار فروش خود استفاده نخواهید کرد و عملا فقط مبلغ پرداخت شده بابت خرید اوراق را از دست خواهید داد، که در برابر ارزش سهام مقدار ناچیزی است. درست مثل زمانی که خودروی خود را بیمه کرده اید اما در پایان سال هیچ تصادفی نداشته‌اید و عملا مبلغ بیمه نامه بدون هیچ استفاده‌ای از دست می‌رود.
وضعیت شماره ۲، قیمت سهام شما در تاریخ سررسید، کمتر از 2000 تومان است و در صورتیکه مثلا قیمت این سهام به 1500 تومان رسیده باشد، شما به ازای هر سهم، 400 تومان ضرر کرده‌اید. در این شرایط سراغ اوراق اختیار فروش خود می‌روید و با اعمال آن‌ها، سهام خودتان را به قیمت 2000 تومان به شرکت می‌فروشید، یا معادل اختلاف این قیمت با قیمت بازار (یعنی 500 تومان) از شرکت وجه نقد دریافت می‌کنید. در این شرایط عملا هر سهمی که برای شما 1900 تومان به علاوه قیمت اوراق اختیار فروش آب خورده را به قیمت 2000 تومان می‌فروشید و با وجود ریزش قیمت سود خواهید کرد.
مهمترین قوانین مربوط به اوراق فروش تبعی:
- تعداد اوراق اختیار فروش که هر فرد امکان خرید آن را دارد محدود است، حتما قبل از خرید به محدودیت روزانه و کلی آن که توسط شرکت منتشر کننده تعیین شده دقت کنید. در صورتی که خرید شما بیشتر از میزان مجاز باشد، اوراق مازاد بدون اعتبار خواهد بود و هزینه پرداخت شده به شرکت داده می‌شود. (چیزی به شما برگشت داده نمی‌شود)
- در زمان خرید اوراق اختیار فروش باید مالک سهام شرکت باشید و حداکثر تعداد اوراق قابل خریداری برای شما، معادل تعداد سهام شماست.
- این اوراق معاملات ثانویه ندارند. در نتیجه در صورتی که آن ها را خریداری کردید امکان فروش آن ها را نخواهید داشت.
- در صورتی که بعد از خرید اوراق بخشی از سهام خود را بفروشید، و در نتیجه‌ی تعداد اوراق شما بیشتر از تعداد سهام شود، در پایان روز معاملاتی اوراق مازاد اعتبار خود را از دست می‌دهد و هزینه‌ای بابت این موضوع به شما برگشت داده نخواهد شد.
- در صورت تمایل به استفاده از اختیار فروش، باید در روز سررسید درخواست خود را از طریق کارگزار اعلام کنید. در صورت عدم درخواست، اوراق شما باطل می‌شود و هیچ هزینه‌ای بابت آن به شما برگشت داده نخواهد شد.
- این اوراق تا قبل از سررسید غیر قابل معامله‌اند.
- در صورتی که در روز سررسید قیمت پایانی سهم، بیشتر یا مساوی قیمت اعمال باشد، به صورت خودکار اوراق اعتبار خود را از دست می‌دهند و نیازی به درخواست خاصی نیست.
- بعد از اعمال اختیار فروش در صورتی که شرکت در پرداخت حقوق مشتری تاخیر کند، بنا به فرمولی که در زمان انتشار اوراق علام شده مبلغی تحت عنوان جریمه توسط سازمان بورس از وی دریافت و به مشتری پرداخت می‌شود.
- در مواردی که حقوق مشتری با تاخیر پرداخت شود، سود روزشمار بر اساس فرمولی که در زمان انتشار اوراق توسط شرکت ارائه شده، به مشتری تعلق می‌گیرد.
اطلاعیه مربوط به اوراق اختیار فروش تبعی بانک صادرات:
نکات کلیدی این اطلاعیه:
- شروع فروش اوراق از ۲۲ شهریور ۱۳۹۹
- حداکثر اوراق قابل خرید برای هر شخص حقیقی 500000 ورقه
- اشخاص حقوقی امکان خرید ندارند
- حداکثر مقدار هر سفارش (ورقه) تعداد 100000 عدد
- قیمت اعمال 3750 ریال
- دوره معاملاتی از ۲۲ شهریور ۱۳۹۹ الی ۲۳ اسفند ۱۳۹۹
- سر رسید ۲۳ اسفند ۱۳۹۹
- شرایط تسویه به دو صورت است: خرید سهم توسط ناشر به قیمت اعمال یا پرداخت مابه التفاوت آخرین قیمت اعمال، اعلامی توسط بورس و قیمت مبنای دارایی پایه در روز سررسید به صورت نقدی (در صورت توافق طرفین)
- معاملات ثانویه ندارد. (بعد از خرید، قابل خرید و فروش نخواهد بود)
- این اوراق در بازه معاملاتی طی ساعات معاملاتی عادی بازار قابل خریداری هستند.
- در صورت عدم انجام تعهد توسط شرکت در روز سررسید، علاوه بر مابه التفاوت ذکر شده، شرکت معادل 2 درصد از قیمت پایانی سهم نیز جریمه خواهد شد.
- در صورتی که شرکت در پرداخت مطالبات (یا خرید سهام؛ بنا به توافق طرفین) تأخیر کند و سهامدار سهام خود را نگهدارد، به ازای هر روز دیرکرد؛ معادل 26% سود روز شمار به ارزش اعمال اوراق اختیار فروش تعلق خواهد گرفت.
نکته: یکی از ابزارهایی که شرکت ها می‌توانند با استفاده از آن به حفظ ارزش سهام خود کمک کنند، اوراق اختیار فروش است. این اوراق با تضمین فروش سهم در یک قیمت عادلانه، عملا علاوه بر سیگنال دادن به بازار در مورد ارزندگی آن سهم، منجر به تضمین سود (یا عدم ضرر) سهامداران فعلی می‌شود و این افراد با پرداخت مبالغی اندک می‌توانند با خیالت راحت به سهامداری در این شرکت‌ها بپردازند. در مقابل شرکت ها هم در صورت افزایش قیمت سهام، با توجه به ابطال این اوراق نیازی به پرداخت هیچ وجهی ندارند و در عمل؛ خود این موضوع منجر به شناسایی درآمد برای آن‌ها خواهد شد که نتیجه نهایی آن، یک معامله برد برد برای شرکت و سهامداران آن است.
این مطالب را حتما بخوانید: