Guy Fawkes ve Barut Komplosu
Hazırlayan: Seydunaa📚 Kategori: Tarih/Biyografi
⏱️ Ortalama okuma süresi 5 dk.
📎 V for Vendetta filmine esin kaynağı olan ve filmden sonra popülerliğini artıran tarihi karakter Guy Fawkes, 3 Nisan 1570'de İngiltere’nin York bölgesindeki Edward Fawkes ve eşi Edith Blake’in çocuğu olarak dünyaya geldi. Guy Fawkes, babası Edward Fawkes ölünceye kadar yasalara saygılı bir Protestandı. Fawkes'in babası öldükten sonra annesi Katolik Dionysius Bainbridge ile evlendi. Genç Guy, üvey babasının dinine yoğun bir ilgi duydu ve tehlikeleri bilmesine rağmen 21 yaşında Katolikliğe geçti.
O zamanlar Katolik olmak tehlikeliydi, Kraliçe Elizabeth idaresi Katolikliği İngiltere’de yok etmek için elinden geleni ardına koymuyordu. Katolikler tarafından da I. Elizabeth'e karşı birçok komplo ve isyan düzenlenmekteydi bu da Katoliklere karşı şiddetli misillemelere yol açmıştı ve yakalanan birçok Katolik rahip işkence görmüştü ve idam edilmişti.
Fawkes, Katolik olduktan sonra İngiltere'de rahat edemeyeceğini düşünerek 1593 yılında, Sekiz Yıl Savaşında Protestan Hollandalı reformculara karşı Katolik İspanya için savaşmak üzere Avrupa'ya doğru yola çıktı. İngiltere’den Belçika-Hollanda sınırındaki Flanders'e giden Fawkes daha sonra da Hollanda Valisi olan Avusturya Arşidükü Albert komutası altındaki Katolik İspanyol ordusunda yer aldı. O yıllarda Kutsal Roma İmparatorluğu, Katolik İspanya Kralı’nın yönetimindeydi Fawkes de Katolik ordusunda ön plana çıkan bir askerdi.
Fawkes, uzun boylu ve güçlü, kalın kırmızımsı kahverengi saçları, sakalı ve etkileyici bir bıyığı olan yakışıklı bir adama dönüşmüştü. Avrupalılar da onu şöyle tanımlamaktaydı:
"Büyük bir dindarlığa sahip, örnek, ölçülü, yumuşak ve cesur tavırlı ve anlaşmazlıkların düşmanı, sadık bir dost ve dinsel ritüele dakik katılımıyla dikkate değer bir adam."
Fawkes, İspanyol ordusundaki başarılarıyla göze çarpmaya başlarken İngilitere'de de taht değişikliği olmaktaydı. İngiliz tahtına Katolik bir İskoç olan Kraliçe Mary'nin oğlu I. James geçmişti. Yeni saltanatla birlikte, ülkenin dört bir yanındaki Katolikler, uzun süredir yaşadıkları Protestan zulmünün sona ermesini ummuşlardı çünkü Kral James'in annesi Mary dindar bir Katolikti ancak kısa süre sonra hayal kırıklığına uğradılar.
Kral James, ben bir Protestanım ve hoşgörülü bir kral değilim diyerek Katoliklere karşı sürdürülen şiddetli tavrı devam ettirmekte kararları olduğunu belirtmişti. Bunun üzerine Guy Fawkes, İngiliz hükümeti ve Kral James'e bir komplo düzenlemek üzere İspanya'da tanıştığı İngiliz Thomas Wintour'la birlikte Robert Catesby liderliğindeki İngiltere merkezli bir grup Katolik komplocuya katılmak için İngiltere'ye döndü.
Barut Komplosu
1604 yılının Mayıs ayında Guy Fawkes, Robert Catesby ve diğer komplocularla buluşarak Londra'da bir kulüpte bir araya geldiler ve Barut Komplosunu planlamaya karar verdiler. Plana göre, 5 Kasım'daki açılış töreninde parlamento havaya uçurulacaktı böylelikle açılışta yer alacak Kral James ve Protestan Aristokratlar öldürülecekti.
Planın uygulanması için komplocular parlamento binasının yakınlarında bir mülk kiraladılar. Fawkes de 'John Johnson' adıyla kiralanan mülkün bakım işlerinde çalışmaya başladı. Bu mülk, bir süre sonra parlamento binasının altına dek kazılacak bir tünelin başlangıç noktası olacaktı.
Fawkes, 29 Eylül’de tünel için çalışmalara başlanmasını istedi. Ancak bu plan İngiltere ile İskoçya arasındaki Birlik Komisyonu üyelerinin aynı evde toplanacağı Aralık başına ertelendi. Nihayetinde tünel açma işi bu türden fiziksel işler yapmayan adamlar için yavaş ve zordu. Komplocular hedeflerine yeteri kadar yaklaşabilmek için 36 fıçı barutla dolduracakları parlamento binalarının altında bulunan bir mahzen kiraladılar. Bu miktarda barut binayı tamamen yok etmek ve bir mil yarıçapındaki binalara zarar vermek için yeterliydi.
18 Ekim 1605 günü komplocular Katolik parlamenterlerin planlanan patlamadan nasıl kurtulacağı üzerinde tartışıyorlardı. Bu toplantıdan çıkan karar doğrultusunda, 26 Ekim günü Katolik Milletvekili, William Parker ve Baron IV. Monteagle’a 5 Kasım'daki törene gitmemelerini bildiren bir uyarı mektup gönderilmiştir. Ancak gönderilen bu isimsiz mektup kraliyete sızmıştır ve komplo açığa çıkmıştır. Bunun üzerine sarayın emriyle bir araştırma başlatılmış ve yapılan aramada 5 Kasım’ın erken saatlerinde Fawkes'in parlamento binasının altına barut fıçılarını sakladığı tespit edilmiş ve Barut Komplosu gerçekleşmemiştir. Fawkes de sorguya çekilmek üzere tutuklanmıştır.
Komplonun 5 Kasım sabahının erken saatlerinde açığa çıkmasından sonra kralın danışma konseyi sarayda toplandı ve Fawkes sorgu için buraya getirildi. Kral neden kendisini öldürmek ve parlamentoyu havaya uçurmak istediğini sordu. Fawkes, "Papa tarafından aforoz edildiğinden beri kralı bir hastalık gibi gördüğünü" söyledi.
Yapılan sorgu ve işkenceler sonucunda İngiliz kraliyeti, Fawkes'in ağzından aldıkları bilgilerle diğer komplocuların da kim olduklarını tespit etti ve Fawkes ile arkadaşları 31 Ocak 1606 Westminster’da bulunan Eski Saray Bahçesi’nde parçalanarak ve asılarak idam edildiler. İdam edilenlerin parçalanmış gövdeleri daha sonra, krallığın dört bir köşesine gönderildi ve krala karşı komplo kuran herkese ciddi bir uyarı simgesi olarak kullanıldı.
İngilizler, Barut Komplosunun başarısız olmasını, ülkenin demokrasi zincirinde önemli bir halka olarak kabul ederler. Her yıl 5 Kasım gecesi, Birleşik Krallık ve krallığa ait diğer eyaletlerde komplonun başarısızlığa uğratılmış olması, Guy Fawkes Gecesi olarak şenliklerle kutlanır. Şenliklerde havai fişekler patlatılır, büyük fıçılar ateşe verilerek caddelerde yuvarlanır ve bu büyük vatan haininin cezalandırılmasını anmak için Guy Fawkes silüetli kuklalar yakılır. Gelenek haline gelen bu kutlama günümüzde politik olmaktan çok, eğlence amaçlı yapılan bir kutlamadır.
Guy Fawkes, birçokları için İngiliz tarihinin en büyük 'vatan haini' olarak kabul edilmektedir. 400 yıldan fazla bir süre sonra, Guy Fawkes'in imajı, dünyanın dört bir yanındaki protestocuların taktıkları maskelerle bir isyan sembolü olarak varlığını sürdürmektedir ve bu imaj özellikle de V for Vendetta filmiyle birlikte bir hain imajından çok bir kahraman imajına evrilmiştir.
Ancak filmdeki 'V' karakteriyle Guy Fawkes'in politik duruşları ve idealleri arasında büyük farklılıklar olduğunu da bilmekte fayda var. Filmdeki V'nin, yarım kalan patlamayı gerçekleştirerek Guy Fawkes'in yönteminden esinlendiği açıkça görülmektedir fakat Guy Fawkes, Papa ve Katolik kral yanlısı bir askerken 'V' sivil itaatsizliği savunan ve totaliterizm karşıtı bir anarşisttir.