بورس کالا
بورس کالا تعریفی مشابه تعریف بورس دارد؛ بورس کالا بازاری است تشکل و سازمان یافته که در آن به طور منظم کالاهای معین با روشهایی از قبل تعریف شده مورد معامله قرار میگیرند. در این بازار تعداد زیادی عرضهکننده و خریدار از طریق کارگزاران اقدام به معامله میکنند، در حال حاضر بورس کالا در ایران در چند حوزه فعالیت دارد که البته در حال گسترش در حوزههای دیگر نیز است. شرکت بورس کالای ایران در آذر ۱۳۸۵ با درهم آمیختن بورس فلزات و بورس کالای کشاورزی تشکیل شد و پس از پذیرهنویسی و برگزاری مجمع عمومی، از مهر ۱۳۸۶ کار خود را زیر نظر سازمان بورس و اوراق بهادار آغاز کرد.
مهمترین اهداف بورس کالا
- ایجاد بازاری منسجم و قانونمند برای تسهیل داد و ستد نقدی و آتی کالا
- ساماندهی بازار کالاهای خاص نظیر محصولات فلزی کشاورزی، انرژی و پتروشیمی
- کشف قیمت کالاها به شکل رقابتی
- حذف واسطهگری در معاملات و خریدوفروش مستقیم بین فروشنده و خریدار.
- کاهش نوسانات مخل بازار و امکان انتقال ریسک.
- امکان انجام معاملات نقدی و آتی کالا با استفاده از ابزارهای مناسب.
انواع قراردادها در بورس کالای ایران
- قرارداد نقدی: در این نوع قرارداد، پرداخت بها و تحویل کالا در زمان معامله انجام میشود.
- قرارداد سلف: قراردادی است که بر اساس آن، بهای آن هنگام معامله و تحویل کالا در زمان معینی در آینده صورت میگیرد.
- قرارداد نسیه: در این قرارداد، کالا در هنگام معامله تحویل داده میشود ولی بهای آن در سررسید پرداخت میشود.
- قرارداد آتی: قراردادی است که در آن، فروشنده متعهد میشود در سررسید معین، مقدار معینی از کالای مشخص را به قیمتی که الآن تعیین میکنند بفروشد و در مقابل طرف دیگر قرارداد متعهد میشود آن کالا را با آن مشخصات خریداری کند و برای جلوگیری از امتناع طرفین از انجام قرارداد، طرفین بهصورت شرط ضمن عقد متعهد میشوند مبلغی را بهعنوان وجه تضمین نزد اتاق پایاپای بگذارند. اتاق پایاپای از طرف آنان وکالت دارد متناسب با تغییرات، بخشی از وجه تضمین را به هر یک از طرفین پرداخت کند. درنهایت در سررسید بهای کالا تسویه میشود.
- قرارداد سلف استاندارد: قراردادی است که بر اساس آن عرضهکننده مقدار معینی از دارایی پایه را مطابق مشخصات قرارداد سلف استاندارد در ازای بهای نقد به فروش میرساند تا در دوره تحویل به خریدار تسلیم نماید. خریدار میتواند معادل دارایی پایه خریداریشده را طی قرارداد سلف موازی استاندارد موضوع مواد ۲ و ۳ دستورالعمل اجرایی معاملات سلف استاندارد، به فروش رساند. قرارداد مذکور نیز در این دستورالعمل بهاختصار قرارداد سلف استاندارد نامیده میشود.
- قرارداد اختیار معامله: قرارداد اختیار معامله قراردادی است که در آن یکطرف، اختیار (حق) خرید و یا فروش کالایی را از طرف دیگر خریداری میکند. قرارداد اختیار معامله به دو نوع کلی اختیار خرید و اختیار فروش تقسیم میشود. در هرکدام از این دو نوع قرارداد، دو طرف خریدار و فروشنده با یکدیگر وارد معامله میشوند.
- صندوقهای کالایی: صندوق کالایی قابل معامله (ETC) یکی از ابزارهای مالی نوین است که به سرمایهگذاران این امکان را می دهد که بهجای خرید و نگهداری کالای موردنظر و تحمل هزینههای حمل و نقل، انبارداری و خسارت-های احتمالی آن، اوراق این صندوقها را خریداری نمایند. با خرید این اوراق، سرمایهگذار در عین داشتن مالکیت کالای موردنظر، مسئولیت نگهداری ازآن کالا را بر عهده ندارد.
- گواهی سپرده کالایی: بر اساس مصوبه شورای عالی بورس و اوراق بهادار گواهی سپرده کالایی اوراق بهاداری است که مؤید مالکیت دارنده آن بر مقدار معینی کالا است و پشتوانه آن قبض انبار استانداردی است که توسط انبارهای مورد تائید بورس صادر میگردد.
شرایط قراردادهای قابل معامله در بورس کالا
- مشخصات کالا و نوع قرارداد مورد معامله
- مقدار کالای مورد معامله
- واحد اندازهگیری کالای مورد معامله
- زمان معامله (روز و ساعت)
- استاندارد و ابعاد کالا
- تاریخ تحویل
- استاندارد تحویل و نوع بستهبندی
- انبار یا محل تحویل
- واحد پول
مطالب مرتبط با این مقاله:
این مطالب را حتما بخوانید: