Flood

این متن توسط ۳ پزشک متخصص و عمومی مورد بازبینی، بازخورد، و ویرایش قرار گرفته است

آمادگی و کاهش آسیب برای سیل

https://telegra.ph/file/627f2959e935ed7b3d6b2.png

برای بلایایی مانند سیل، به غیر از و بعد از مرحله کسب آمادگی که باید هم از هم اکنون انجام دهید، سه مرحله وجود دارد:

(۱) تحت نظر، (۲) هشدار، و (۳) تخلیه.

مرحله تحت نظر یا تحت مشاهده یعنی بارندگی متوسط تا شدید هست و می تواند به احتمال وقوع سیل یا آب گرفتگی منجر شد.

مرحله هشدار یا آماده باش یعنی احتمال بروز سیل یا آب گرفتگی دارد زیاد می شود و ممکن است به مرحله دستور تخلیه برسد.

مرحله دستور تخلیه یعنی بروز سیل یا آب گرفتگی قطعی است و باید محل را ترک کرد.

در ضمن این مراحل را در انگلیسی، به ترتیب (Watch)، (Alert)، و (Evacuation order) گویند.

(۱) کسب آمادگی در مرحله قبل از وقوع سیل

۱- کسب اخبار: به اعلان وضعیت هشدار بارندگی شدید و احتمال سیل از طریق وسایل ارتباط جمعی محلی و استانی و کشوری و مانند آن ها توجه کنید.

۲- تهیه برنامه و مسیر خروج، اسکان، و بازگشت: با اعضای خانواده خود برنامه ای تهیه کنید که در مرحله ترک کردن خانه، چه اقداماتی را قبل از رفتن انجام می دهید، از چه مسیری و به چه جهتی حرکت می کنید، و در صورتی که مجبور شدید یا تصمیم گرفتید از هم جدا شوید، احتمالا در خانه کدامیک از اقوام یا دوستان در خارج از منطقه سیل (مثلا در یک شهر یا استان دیگر)، دوباره یک جا جمع خواهید شد. نام و آدرس و شماره های تلفن محل مورد نظر را برای هر یک از اعضای خانواده در یک دفتر یاداشت کوچک بنویسید و در کوله پشتی وضعیت اضطراری آن عضو خانواده قرار دهید. در مورد وسیله نقلیه (با سوخت کافی) خودتان یا فامیل و دوستان برای خارج شدن از منطقه برنامه ریزی کنید.

۳- تهیه کوله پشتی وضعیت اضطراری: اقلام و لوازم مورد نیاز خانواده در ساعات اولیه پس از وقوع سیل (آب و غذا برای حداقل ۳ روز، داروهایی که مصرف می کنید برای چند هفته، شناسنامه و کارت شناسایی، پول نقد، و سایر اقلامی که برای بیرون از خانه لازم است) را تهیه نموده و از هم اکنون یک کوله پشتی وضعیت اضطراری برای هر یک از اعضای بزرگتر از ده سال خانواده خود آماده کنید. تا زمانی که معلوم شد باید خانه خود را ترک کنید، این کوله پشتی ها آماده برداشتن-و-رفتن باشد. جزییات تهیه کوله پشتی وضعیت اضطراری در یک نوشته جداگانه آمده است (اینجا). مدارک مهمی را که در خانه نگه می دارید، در کیف یا کیسه ضد آب و در یک جای امن و در محلی به دور از احتمال خیس شدن قرار دهید.

۴- کامل کردن واکسیناسیون کزاز: واکسیناسیون کودکان را کامل کنید. بزرگسالانی که از آخرین واکسن کزاز آن ها ده سال گذشته است می بایست دومرتبه واکسن کزاز دریافت کنند. چون امکان به وجود آمدن زخم و خراش در چنین شرایطی بیشتر می شود و هر زخمی ممکن است احتمال ابتلا به کزاز را بالا ببرد. خانم هایی در ده سال اخیر فرزندی به دنیا آورده اند معمولا واکسن کزاز دریافت کرده اند. مردانی که در ده سال اخیر در خدمت سربازی بوده اند، معمولا واکسن کزاز دریافت کرده اند.

۵- کاهش خطرات فیزیکی داخل و اطراف خانه: وسایل و اشیایی که در ایوان و حیاط و بیرون از ساختمان هستند و ممکن است با باد و طوفان حرکت کنند یا از جا کنده شوند را یا به درون خانه بیاورید یا در جای خود کاملا محکم کنید. برای چاه توالت و کف شوی ها و محل های خروج آب، دریچه یکطرفه یا مسدود کننده های لاستیکی یا پلاستیکی تهیه کنید که مانع برگشت و ورود آب فاضلاب و سیلاب به درون خانه می شوند (دریچه کنترل فاضلاب). اگر امکان تهیه پمپ تخلیه آب که با سوخت یا برق اضطراری کار می کند را دارید، آن را در درون خانه و در محلی قرار دهید که به سادگی به زیر آب نرود.

(۲) مرحله آماده باش قبل از وقوع سیل

مرحله هشدار یا اماده باش یعنی احتمال بروز سیل یا آب گرفتگی دارد زیاد می شود و ممکن است به مرحله دستور تخلیه برسد.

مرحله هشدار یا آماده باش یعنی بارندگی های شدید شروع شده و از رادیو و تلویزیون اعلام شده که ممکن است سیلاب یا سیل جاری شود ولی هنوز دستور تخلیه منطقه داده نشده است. هر قدر ارتفاع محلی که خانه شما در آن قرار دارد کمتر باشد و یا به مسیر های بالا آمدن و جاری شدن آب نزدیک تر باشد، احتمال این که زود تر لازم شود خانه را ترک کنید یا دستور تخلیه داده شود بیشتر است. ممکن است رادیو و تلویزیون، زود تر یا دیر تر دستور تخلیه منطقه را صادر کنند و یا اصلا نکنند. ولی شما با توجه به شدت بارندگی و محل قرار گرفتن خانه خود و سایر شرایط، ممکن است تصمیم به تخلیه یا خروج از خانه بگیرید.

۱- کسب اخبار: به اعلان ها و اطلاعیه های وسایل ارتباط جمعی محلی و استانی و کشوری توجه کنید و گوش به زنگ باشید.

۲- آمادگی برای خروج از خانه: با اعضای خانواده تماس بگیرید و برای مرحله تخلیه یا خروج از خانه آماده شوید. وسیله نقلیه (دارای سوخت کافی) خود یا فامیل و دوستان که از قبل یا همین حالا ترتیب می دهید را مهیا کنید. کوله پشتی های وضعیت اضطراری را جلوی دست بگذارید. تلفن ها و پاور بانک ها را شارژ کنید و جا نگذارید. داروها، پول نقد و کارت های شناسایی را فراموش نکنید. دریچه های فاضلاب و کف شوی ها را ببندید. همه در ها و پنجره ها را ببندید. آماده قطع کردن آب و برق و گاز خانه قبل از خروج باشید.

۳- مسدود کردن مسیر ورود آب به داخل خانه: چند ردیف کیسه شن جلوی محل بالا آمدن آب و ورود آن به زیرزمین و در خانه بگذارید.

(۳) مرحله تخلیه یا خروج از خانه

مرحله دستور تخلیه یعنی بروز سیل یا آب گرفتگی قطعی است و باید محل را ترک کرد.

۱- هرگز هشدار ها، اعلان ها و دستور تخلیه منطقه را دست کم نگیرید چون موضوع مرگ و زندگی در میان است.

۲- هر قدر ارتفاع محلی که خانه شما در آن قرار دارد کمتر باشد و یا به مسیر های بالا آمدن و جاری شدن آب نزدیک تر باشد، احتمال این که لازم شود زود تر خانه را ترک کنید یا دستور تخلیه داده شود بیشتر است. ممکن است رادیو و تلویزیون، زود تر یا دیر تر دستور تخلیه منطقه را صادر کنند و یا اصلا یادشان برود. ولی شما با توجه به شدت بارندگی و محل قرار گرفتن خانه خود و سایر شرایط، ممکن است تصمیم به تخلیه یا خروج از خانه بگیرید.

۳- کوله پشتی های وضعیت اضطراری را برداشته و آماده رفتن شوید.

۴- دوشاخه همه وسایل برقی را از پریز بکشید. آب و برق و گاز خانه را قطع کنید. همه در ها و پنجره ها را ببندید.

۵- وسایل اضافی با خود نبرید. از جاده ها و مسیرهای مطمئنی که از قبل مشخص کرده اید حرکت کنید.

۶- آب به ارتفاع حدود ۳۰ سانی متر (یک وجب و نیم، یا تا حدود نیمه ارتفاع لاستیک پراید) می تواند خودرویی مانند پراید را با خود ببرد، و یا از کنترل راننده خارج کند، یا گیر بیندازد، و یا آن را شناور کند. از مسیر دیگری بروید. موضوع مهم دیگر این است که سیلاب ممکن است قسمت هایی از راه یا جاده را تخریب کرده باشد ولی چون آب روی آن را پوشانده است، وضعیت جاده زیر آن معلوم نیست.

۷- اگر در هنگام رانندگی دیدید ارتفاع آب سریعا در حال بالا آمدن است، یا ماشین دارد از کنترل خارج می شود یا گیر کرده است، از ماشین پیاده شوید به طرف مناطق مرتفع تر بروید.

۸- آب جاری به ارتفاع حدود ۳۰ سانی متر (یک وجب و نیم، یا تا نیمه ارتفاع بین زانو و زمین) می تواند کسی را که پیاده در آب می رود به زمین بزند. اگر آب تا زانو برسد، می تواند فرد را با خود ببرد. از مسیر دیگری بروید. اگر مجبور هستید پیاده بروید، سعی کنید از قسمت هایی که آب در آن در حال حرکت نیست یا سرعت کمتری دارد یا ارتفاع کمتری دارد بروید. از یک چوب یا وسیله ای مانند آن استفاده کنید که سفت بودن زمین زیر پایتان را برای قدم بعدی که می خواهید بگذارید امتحان کنید تا در گودال یا گل شل قدم نگذارید. کودکان را در بغل بگیرید.

۹- از عبور از کنار محل های خطرناک یا ماندن در آن ها خودداری کنید: رودخانه، نهر، کانال، سد و آب بند و خاکریز، پایین دره و سراشیبی، تونل، زیر گذر، ساختمان ها و تاسیسات (یا ستون و تیر و تخته) تخریب شده یا نیمه-تخریب شده. حتی الامکان از راه های فرعی و بیراهه نروید. هرگز وقتی که خیس هستید یا در آب ایستاده اید به وسایل متصل به برق شهر دست نزنید.

(۴) مرحله اسکان موقت

۱- وضعیت و محل اعضای خانواده را به فامیل و دوستان و آشنایان اطلاع دهید.

۲- از وسایل کمک های اولیه ای که همراه دارید در صورت لزوم استفاده کنید. برای فراهم کردن رسیدگی پزشکی به افراد مصدوم و بیمار، کسب اطلاع و اقدام کنید.

۳- به آب سیلاب دست نزنید و نگذارید بچه ها در آب در حال حرکت یا جایی که آب ایستاده است و آب گرفتگی دارد بازی کنند. ممکن است میکروب یا مواد شیمیایی یا خزندگان در آب وارد شوند یا سیم یا کابل برق در آب افتاده باشد. معلوم است که هرگز از آب سیل و سیلاب نمی توان برای نوشیدن استفاده کرد. دستان خود و کودکان را پس از تماس با آب سیلاب بشویید. بعد از رفتن به توالت و قبل از غذا دستان خود و کودکان را بشویید تا به اسهال مبتلا نشوید. جزییات پیشگیری و مقابله بیماری های اسهالی و وبا در یک نوشته جداگانه آمده است (اینجا).

۴- تا زمانی که اعلام می شود و یا اینکه وضعیت پایدار شده است، به خانه و به مناطق سیل زده بر نگردید.

(۵) بازگشت به خانه سیل زده

۱- در قسمت هایی که سیلاب و سیل عقب ‌نشینی کرده است، با احتیاط رفت و آمد کنید. چون استحکام جاده ‌ها و خیابان ها ممکن است در اثر جریان سیل ضعیف شده باشد و ممکن است خودرو در اثر وزن خود به زمین فرو برود.

۲- نزدیک ساختمان ها و تاسیسات تخریب شده یا نیمه-تخریب شده نروید چون ممکن است فرو بریزند. ساختمان ‌هایی که اطراف آن ها را آب تا ارتفاع زیادی گرفته است نیز ممکن است دچار تخریب و باعث صدمه شوند.

۳- کودکان را در ابتدا همراه خود به داخل خانه نبرید. در زمان ورود به خانه کاملاً مواظب ریزش احتمالی بعضی قسمت های ساختمان باشید. ممکن است پی ‌های ساختمان یا دیوار ها آسیب ‌دیده باشند ولی در ابتدا، خرابی قابل دیدن نباشد و ساختمان ظاهرا سالم به نظر برسد.

۴- سعی کنید در روشنایی روز به خانه بر گردید تا نیازی به روشن کردن چراغ نباشد. اگر در تاریکی به خانه رسیدید، بهتر است شب را در بیرون از خانه بمانید و فردا صبح کار را شروع کنید. همچنین ممکن است گاز نشت کرده باشد. بنابراین از کبریت و فانوس و مشعل و مانند آن استفاده نکنید. روشن و خاموش کردن چراغ ‌قوه را بیرون از ساختمان انجام دهید.

۵- هر گاه که بوی گاز احساس می کنید یا به نشتی گاز مشکوک هستید، شیر اصلی گاز را اگر بسته نیست بندید، همه پنجره ها را باز کرده و بلافاصله خانه را ترک کنید. به آتشنشانی یا شرکت گاز یا اطلاع دهید. چراغ ها را روشن یا خاموش نکنید. هر کاری که ممکن است باعث ایجاد جرقه شود را انجام ندهید.

۶- خرابی ها، ترک ها، خمیدگی ها، و دیوار ها و سقف های ریخته و شکم داده را بررسی کنید. مواظب ریزش آن ها باشید. اگر شدت صدمات زیاد است، ممکن است لازم باشد از یک مهندس یا معمار بخواهید که استحکام و صدمات خانه را بررسی کند. تا آن زمان در بیرون از خانه بمانید و یا چادر بزنید.

۷- هرگز وقتی که خیس هستید یا در آب ایستاده اید به وسایل متصل به برق شهر دست نزنید. اگر کابل یا سیم برق در آب افتاده است، به آن دست نزنید و از آن دور شوید. فقط برقکار یا اداره برق باید آن را از آب خارج کند. اگر کنتور برق خیس شده است، دست زدن به آن ممکن است خطر برق گرفتگی داشته باشد. باید توسط یک برقکار تمیز و خشک و سپس روشن شود. اگر جرقه زد یا بوی سیم سوخته ایجاد شد باید کنتور قطع شده و توسط برقکار رفع عیب شود. همه وسایل برقی باید قبل از زدن دوشاخه به برق، کاملا تمیز و خشک شوند.

۸- پنجره ها و در ها را باز کنید تا هوا به داخل خانه جریان پیدا کند. از پنکه و یا فن برای کمک به خشک شدن رطوبت استفاده کنید. جهت وزش هوای پنکه باید رو به بیرون از پنجره یا در اتاق باشد تا هوای مرطوب و یا احیانا آلوده به کپک و قارچ را به بیرون ببرد. پنکه را در جهتی قرار ندهید که هوا را از بیرون به داخل اتاق بدمد. باید به بیرون بدمد.

۹- آب لوله کشی ممکن است گل آلود باشد یا اینکه آب فاضلاب یا گازوئیل در آن وارد شده باشد. یا ممکن است آب قطع شده باشد. آب آشامیدنی و آبی که برای تهیه غذا استفاده می شود، حتما باید آب سالم باشد. آب آشامیدنی سالم باید حداقل از نظر ظاهری، بدون مواد و ذرات معلق باشد، بدون رنگ و بو و مزه غیر معمول باشد. در صورت امکان از آب بطری بسته بندی شده استفاده کنید. با توجه به شرایط سیل و قطع و وصل آب، آبی که از لوله کشی آب یا از تانکرهای آبرسانی تهیه می شود را باید حداقل پنج تا ده دقیقه بجوشانیم. جزییات روش تصفیه آب آشامیدنی در مواقع کمبود آب در یک نوشته جداگانه آمده است (اینجا). دستان خود و کودکان را پس از تماس با آب سیلاب بشویید. بعد از رفتن به توالت و قبل از درست کردن و خوردن غذا دستان خود و کودکان را بشویید تا به اسهال مبتلا نشوید. جزییات پیشگیری و مقابله بیماری های اسهالی و وبا در یک نوشته جداگانه آمده است (اینجا).

۱۰- همه حجم آب و گل ‌و لای داخل خانه را (و به خصوص در زیر زمین یا طبقه پایین تر از سطح زمین)، در یک روز خالی نکنید بلکه این کار را در چند روز متوالی انجام دهید. چون خالی کردن یکباره همه حجم و ارتفاع آب در یک روز، خصوصا در زیر زمین، ممکن است باعث ریزش دیوار ها شود.

۱۱ - تمام مواد غذایی، دارو ها، و لوازم و مواد بهداشتی مانند مسواک و خمیر دندان که خیس شده اند را باید در کیسه های پلاستیکی در بسته دور ریخت.

۱۲- در زمان تمیز کردن خانه و وسایل آن از ماسک، دستکش لاستیکی یا یک ‌بار مصرف، و چکمه‌ های لاستیکی استفاده کنید. برای تمیز کردن سطوح و وسایل از مایع ظرف‌ شویی یا پودر لباسشویی، و یا وایتکس استفاده کنید. وایتکس را با هیچ مایع یا ماده دیگری مخلوط نکنید و یا همزمان با هیچ پاک کننده دیگری استفاده نکنید چون ممکن است باعث مسمومیت شود. درها و پنجره ها را باز بگذارید و از پنکه رو به بیرون استفاده کنید.

۱۳- وسایل و اشیاء پنبه ‌ای و پشم ‌شیشه ‌ای، لحاف، تشک، پتو، بالش، خوشخواب‌، مبل، پشتی‌‌، و مانند آن ها که با آب آلوده تماس داشته اند‌، آب را جذب می ‌کنند و بنابراین نمی‌ توان آنها را کاملا تمیز یا ضدعفونی کرد. باید دور ریخته شوند. فرش را به قالیشویی بدهید و یا با آب و پودر رختشویی کاملا شسته و در آفتاب کاملا خشک کنید.

۱۴- همه سطوحی که بر روی آن‌ ها کپک رشد کرده است را باید با کمک اسکاچ و مواد شوینده مانند محلول سفید کننده (یک فنجان وایتکس در هر یک لیتر آب) تمیز نموده و کاملا خشک کرد. در حین این کار حتماً از ماسک ان-۹۵ N95 استفاده کنید که ذرات کپک یا قارچ به داخل ریه های شما نرود (اگر نبود، دو عدد ماسک معمولی روی هم). چیزهایی را که می توان به بیرون از خانه برد، در فضای آزاد کپک زدایی کنید. بچه ها و افراد مسن در داخل فضای سربسته نباشند.

۱۵- تا زمانی که اقدامات اساسی گفته شده در بالا را به نحو کامل و موثر انجام نداده اید، به طور کامل در داخل خانه مستقر نشوید. برای استراحت و نیز خوابیدن در شب می توانید در محوطه بیرون از خانه بمانید.

****

وضعیت کنونی سیل ها در دوران در فروپاشی اقلیمی ناشی از گرمایش کره زمین

انواع سیل ها در گذشته بر اساس خصوصیات وقوع شان به دو گروه کلی تقسیم می شدند: سیل های رودخانه ای، و سیل های ساحلی. سیل های رودخانه ای می توانند به صورت فصلی و یا در اثر بارندگی های شدید روی دهند. سیل های ساحلی در کناره اقیانوس ها و دریا ها روی می دهند. سیل های رودخانه ای به دنبال افزایش بارندگی روی می دهند و می توانند با باد شدید و طوفان همراه باشند یا نباشند. سیل های ساحلی با باد شدید و طوفان همراه هستند و ممکن است با افزایش بارندگی همراه باشند یا نباشند.

اما با گرمایش مفرط کره زمین، گروه سومی از سیل ها در حال بیشتر روی دادن هستند که سیل های ناشی از بارندگی های بسیار شدید و غیر معمولمی باشند. این گروه از سیل ها ممکن است در هر نقطه ای روی دهند، منجمله در شهر، روستا، یا دشت و صحرا. وقوع این گروه از سیل ها نه وابسته به وجود رودخانه است و نه الزاما در کناره ساحل ها روی می دهد. بلکه بارندگی بسیار شدید و غیر معمول در مدت نسبتا کوتاه، حجم بسیار زیادی از آب و سیلاب را به راه می اندازد و می تواند در شهر ها جاری شود و تخریب و صدمه جانی ایجاد کند. یعنی خصوصیت غافلگیر کننده دارند. چنین سیل های بی سابقه یا کم سابقه، در گذشته ممکن بود مثلا هر صد سال یا چند صد سال یکبار روی دهند ولی با گرمایش مفرط کره زمین، به جای هر صد سال یکبار، اکنون دیگر هر ۱۰ سال یا ۵ سال یکبار، و حتی تا چند بار در سال روی می دهند. همچنین فراوانی و شدت انواع معمول و قبلی سیل ها، یعنی سیل های رودخانه ای و سیل های ساحلی نیز، در اثر گرمایش کره زمین و فروپاشی اقلیمی افزایش یافته است و بیشتر و شدید تر هم خواهد شد.

از تابستان ۱۴۰۲ به بعد ( تا حالا که مهر ماه ۱۴۰۲ است)، سیل های ناشی از بارندگی های بسیار شدید و کم سابقه، به صورت هفتگی و روزانه در نقاط متعددی از کره زمین و در کشورهای مختلف در حال روی دادن هستند. احتمال دارد وقوع چنین سیل هایی در نقاط مختلف ایران نیز بیشتر و شدیدتر شود. فراوانی و شدت سیل های رودخانه ای و ساحلی نیز به تدریج بیشتر می شوند. عدم تعمیر و نگهداری به موقع و مناسب سد ها در خارج از شهر ها و مسیل ها و آب بند ها در داخل شهر ها، گستردگی و شدت صدمات جانی و مالی ناشی از انواع بارندگی و سیل را بسیار بیشتر می کنند. در ایران، یک عامل اضافه هم هست که عبارت است از احداث سد در نقاطی که اصولا نباید سد ساخته می شده است و سد های ساخته شده نیز معلوم نیست از نظر فنی چقدر مستحکم هستند.

وضعیت کنونی سیل ها در دوران در فروپاشی اقلیمی، این است که خصوصیات غیر معمولی دارند. یعنی سیل ها به دنبال بارندگی هایی رخ می دهند که از نظر محل، شدت، طول مدت، و فصل سال، غیر معمول هستند. بارندگی های شدید و بسیار شدید ممکن است در نقاطی روی دهند که قبلا اصلا باران نمی آمده یا خیلی کم می آمده. همچنین در نقاطی که قبلا هم بارندگی وجود داشته است، بارندگی با شدت های بی سابقه و غیر معمول روی می دهد. و یا در فصل های غیر معمول برای بارندگی اتفاق می افتد. مثلا در فصل خیلی زود یا خیلی دیر برای بارندگی روی می دهد. یا اصولا خارج از فصل معمول بارندگی اتفاق می افتد. این وضعیت، در واقع به هم خوردن الگوی قدیمی آب و هوا و پدیده های جوی در کره زمین است. گرمای مفرط دمای هوا، کم آبی، خشکسالی، کمبود و گرانی مواد غذایی و قحطی نیز روی دیگر پدیده در هم ریختگی و فروپاشی اقلیمی هستند.

به هر حال و گذشته از تمام مسایل و جنبه های مختلف سیل و طوفان و کم آبی و فروپاشی اقلیمی، مطالب مربوط به آمادگی و کاهش آسیب برای سیل، می توانند در جهت کاهش صدمات جانی و مالی ناشی از بارندگی و سیل به ما کمک کنند.

****

منابع

جمعیت هلال احمر. آموزش هایی برای آمادگی در حوادث و سوانح ویژه عموم مردم. ۱۳۹۹. (و ذخیره شده در اینجا)

https://learn.rcs.ir/article/در-برابر-سیل-آماده-شوید-718423

آمادگی در مقابل مخاطرات طبیعی (زلزله ،سیل و توفان)، وزارت بهداشت ایران، ۱۳۹۵ (و ذخیره شده در اینجا)

https://dh.zaums.ac.ir/uploads/138/2023/Jun/13/15-12-95فایل%20نهایی....pdf

دفترچه آمادگی در مواقع اضطراری (زلزله، سیل و توفان، گرمای مفرط هوا)، در ایالت مینه سوتا، ایالات متحده

https://download.fargond.gov/0/emergency_guide_farsi.pdf

U.S. Department of Homeland Security. Floods. https://www.ready.gov/floods

Government of Canada. Floods. https://www.getprepared.gc.ca/cnt/hzd/flds-en.aspx

Yamaguchi J, Kinoshita K. The threat of a new tetanus outbreak due to urban flooding disaster requires vigilance: a narrative review. Acute Med Surg. 2023 Apr 16;10(1):e839. doi: 10.1002/ams2.839. PMID: 37077453; PMCID: PMC10106935. https://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1002/ams2.839

Pennsylvania Department of Health. Flooding and Tetanus.https://www.health.pa.gov/topics/Documents/Emergency%20Preparedness/11%209%2017%20Flooding%20and%20Tetanus.pdf