Статут ААН і Будапешцкі мемарандум: магчымасці для абароны суверэнітэту Беларусі і пакарання вінаватых у злачынствах супраць чалавечнасьці
Міхаіл КучараўДаклад да правовой канферэнцыі (Нюрнберг, 11 кастрычніка 2021 года) Міжнароднай ініцыятывы "Шлях да Гаагі", якая каардынуецца Інстытутам даследавання расейскай агрэсіі (Кіеў). Дакладчык Міхаіл Кучараў, ІТ-спецыяліст, палітуцякач з 2002 года, каардынатар Міжнароднай ініцыятывы "Шлях да Гаагі" і Грамадзянскай анлайн-супольнасці "Згуртаванне беларусаў Люксембурга".
29 верасня гэтага года кіраўнік Народнага Антыкрызіснага Упраўлення Павел Латушка прапанаваў дэмакратычным сілам выпрацаваць адзіную стратэгію на бліжэйшую і сярэднетэрміновую перспектыву - "Час прымаць палітычныя рашэнні. ас несці за іх адказнасць. І час дзейнічччаць!".
НАУ прапануе "стварыць Беларускую дэмакратычную платформу для максімальна шырокай камунікацыі і каардынацыі дзеянняў і склікаць Кангрэс беларусаў для прыняцця рашэння аб стварэнні альтэрнатыўных інстытутаў улады".
Для выпрацоўкі "адзінай стратэгіі" і яе рэалізацыі "альтэрнатыўнымі інстытутамі ўлады" неабходна вызначыць статус Беларусі пры рэжыме Лукашэнкі і шлях вяртання да статусу, набытага Беларуссю ў сістэме міжнароднага права да яго.
Як найбольш пацярпелыя ў гады Другой сусветнай вайны Беларусь з Украінай атрымалі права ў ліку пяцідзесяці дзяржаў свету стаць заснавальнікамі ААН і на канферэнцыі ў Сан-Францыска 26 чэрвеня 1945 года падпісаць Статут ААН. Беларусь з Украінай з'яўляюцца архітэктарамі міжнароднай сістэмы бяспекі.
падпісвае Статут ААН 26 чэрвеня 1945 года
5 снежня 1994 года Беларусі і Украіне ядзерныя дзяржавы ЗША, Вялікабрытанія і Расія надалі па Будапешцкім мемарандуме (Мемарандум) гарантыі бяспекі на прынцыпах Хельсінкскага Заключнага акта АБСЕ за іх адмову ад ядзернай зброі (ЯЗ) і далучэнне да Дагавора аб нераспаўсюджванні ядзернай зброі ад 1 лiпеня 1968 года (ДНЯЗ). У той жа дзень да Мемарандума сваімі дыпламатычнымі нотамі далучыліся Францыя і Кітай.
Гарантыі бяспекі па Мэмарандуму - гэта гарантаванае ядзернымі дзяржавамі дзеянне ў дачыненні да Беларусі і Украіны прынцыпаў АБСЕ. Адмовіўшыся на такіх умовах ад ЯЗ, Беларусь і Украіна ўмацавалі міжнародны рэжым ядзернага нераспаўсюджвання і сістэму бяспекі ў рэгіёне АБСЕ і ўвязалі існаванне гэтых рэжымаў бяспекі з рэалізацыяй Беларуссю і Украінай правоў, уласцівых іх дзяржаўнаму суверэнітэту, і з іх тэрытарыяльнай цэласнасцю.
Іншымі словамі, у краінах са статусам заснавальнікаў ААН і з гарантыямі бяспекі па Будапешцкім мемарандуме на прынцыпах АБСЕ міжнародныя злачынствы апрыёры павінны быць выключаны! Бо адказнасць за іх здзяйсненне нясуць "краіны-гаранты" - сталыя члены Рады Бяспекі ААН, якія адказваюць за падтрыманне рэжыму бяспекі ў свеце.
Аднак асноўную адказнасць за ўчыненне злачынстваў супраць чалавечнасьці ў Беларусі і ваенных злачынстваў ва Украіне нясуць грамадзяне гэтых краін. Міжнародныя злачынствы з'яўляюцца следствам невыканання iмi агульнапрызнаных нормаў міжнароднага права. Апошнія падзеі развіваюцца ў напрамку стварэння ў сусветнай практыцы прэцэдэнту супрацьстаяння дзвюх дзяржаў, якім прадастаўлены гарантыі бяспекі па Мэмарандуме - беларусы будуць вымушаны ў складзе "саюзнага" войску з краінай-агрэсарам Расеяй абараняць "саюзны" Крым!
Разуменне таго, да якіх трагічных наступстваў гэта можа прывесці падштурхнула "Згуртаванне беларусаў Люксембурга" у верасні 2020 года да запуску Міжнароднай ініцыятывы "Шлях да Гаагі" з мэтай вяртання Беларусі і Украіны ў сістэму міжнароднага права шляхам прыцягнення вінаватых у міжнародных злачынствах да адказнасці ў Міжнародным крымінальным судзе ў Гаазе. Каардынатарамі дадзенай кампаніі з'яўляюцца прадстаўнікі беларускай ды ўкраінскай дыяспар.
Калі Нюрнберг асацыюецца з асуджэннем нацысцкіх злачынцаў па выніках Другой сусветнай вайны, то Люксембург прэтэндуе на асацыяцыю з спыненнем міжнародных злачынстваў і аднаўленнем сістэмы бяспекі ў рэгіёне АБСЕ, разбуранай супрацьстаяннем Расеі з Захадам - праграма Еўрасаюза "Усходняе партнёрства" vs "саюзная дзяржава" Расеі і Беларусі.
У Люксембургу 11 чэрвеня 2015 года зацверджана Сумесная Дэкларацыя па лічбавай эканоміцы краін ЕС і Усходняга партнёрства. У яе ўключаная беларуская прапанова аб далучэнні краін-партнёраў да Еўрапейскай дэкларацыі па электронным ўрадзе (Мальмская дэкларацыя, праграма eUnion) у мэтах выканання рэкамендацыі ПАСЕ па заключэнні дадатковых пагадненняў да Будапешцкага мемарандума (рэзалюцыя ПАСЕ ад 9 красавіка 2014 года №1988 (2014) "Апошнія падзеі ва Украіне: пагрозы для функцыявання дэмакратыччных інстытутаў".
Рэалізацыя "дарожных карт" (eUkraine + eUnion) і (eBelarus + eUnion) павінна ажыццяўляцца пры падтрымцы краін-гарантаў ЗША і Вялікабрытаніі, весці да спынення міжнародных злачынстваў і аднаўлення рэжыму ядзернага нераспаўсюджвання і сістэмы бяспекі ў рэгіёне АБСЕ.
Сумесная Дэкларацыя ўсклала на краіны-партнёры абавязацельствы па правядзенні інстытуцыйных рэформаў. Далучэнні да праграмы eUnion павінны папярэднічаць меры па зацвярджэнні вяршэнства права (рэабілітацыя, рэстытуцыя, люстрацыя) і дэмакратыі ў мэтах ліквідацыі лічбавага разрыву з дзяржавамі-удзельнікамі праграмы eUnion (краіны Еўрасаюза, кандыдаты ў ЕС і ўдзельнікі Еўрапейскай зоны свабоднага гандлю - EFTA).
Злачынствы супраць чалавечнасьці ў Беларусі ў агульным спісе маюць прыярытэт і з'яўляюцца падставай для пачатку кансультацый з краінамі-гарантамі ЗША і Вялікабрытаніяй па прыняцці Радай Бяспекі ААН адмысловай рэзалюцыі па расследаваньні гэтых злачынстваў у Міжнародным крымінальным судзе ў Гаазе ў адпаведнасці з п.b артыкула 13 Рымскага статута.
Кансультацыі з краінамі-гарантамі павінны праводзіцца на аснове дакладу Маскоўскага механізма АБСЕ, для рэалізацыі рэкамендацый якога прынята рашэнне аб стварэнні Міжнароднай платформы для Беларусі (IAPB) па прыцягненні да адказнасці вінаватых у сур'ёзных парушэннях правоў чалавека, уключаючы злачынствы супраць чалавечнасьці.
У мэтах пацвярджэння права заклікаць да адказнасці за парушэнне Будапешцкага мемарандума ў адпаведнасці з артыкулам 45 Дадатка да рэзалюцыі Генасамблеі ААН ад 12 снежня 2001 году №56/589 "Адказнасць дзяржаў за міжнародна-супрацьпраўныя дзеянні":
а). у Беларусі ініцыявана адхіленне Лукашэнка з пасады Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь за здзяйсненне ім цяжкіх крымінальных злачынстваў, прадугледжаных арт. 356 Крымінальнага кодэкса Рэспублікі Беларусь (дзяржаўная здрада), ч. 3 арт. 357 КК Рэспублікі Беларусь (захоп і ўтрыманне ўлады неканстытуцыйным шляхам, спалучаным з забойствам людзей) і арт. 128 КК Рэспублікі Беларусь (злачынствы супраць бяспекі чалавецтва);
б). ва Украіне па беларускай ініцыятыве 23 траўня 2019 года адкрытае крымінальнае справаводства па ч.1 арт. 111 КК Украіны (дзяржаўная здрада) па факце заключэння "менскіх пагадненняў" на шкоду гарантыям бяспекі Украіны па Будапешцкім мемарандуме. З аднаўленнем 9 снежня 2019 года перамоў у "нармандскага фармаце" расследаванне справы "пастаўлена на паўзу".
Беларусь пры рэжыме Лукашэнкі знаходзіцца ў статусе "захопленай" дзяржавы!
5 снежня 1994 года Аляксандр Лукашэнка падпісаў Будапешцкі мемарандум.
Менш чым праз паўгода парушыўшы Дэкларацыю аб дзяржаўным суверэнітэце Беларусі і паставіўшы крыж на прынцыпах АБСЕ Мемарандума Лукашэнка 14 мая 1995 гады правёў незаконны "рэфэрэндум" па інтэграцыі з Расейскай Федэрацыяй і змене дзяржаўных гістарычных сімвалаў Беларусі на ранейшыя савецкія.
Па выніках дадзенага "рэферэндуму" 2 красавіка 1996 года заключаны "дагавор аб стварэнні супольнасці Расеі і Беларусі". Гэта дазволіла Лукашэнке пры расейскай падтрымцы пазбегнуць імпічменту за парушэнне Канстытуцыі і законаў Рэспублікі Беларусь - 22 лістапада 1996 года пры непасрэдным удзеле вышэйшых расейскіх службовых асоб (Строева А.С., Селязнёва Г.М., Чарнамырдзіна В.С.) паміж Аляксандрам Лукашэнкам і старшынёй Вярхоўнага Савета 13-га склікання Рэспублікі Беларусь Сямёнам Шарэцкім было падпісана Пагадненне "Аб грамадска-палітычнай сітуацыі і канстытуцыйнай рэформе ў Рэспубліцы Беларусь".
Умяшаннем ва ўнутраныя справы суверэннай Беларусі Расея парушыла пункт 3 Будапешцкага мемарандума, сарвала імпічмент Лукашэнкі і дапамагла яму правядзенні 24 лістапада 1996 года «рэферэндуму" разбурыць канстытуцыйны лад краіны.
Падпісаннем Пагаднення "Аб грамадска-палітычнай сітуацыі і канстытуцыйнай рэформе ў Рэспубліцы Беларусь" Расtйская Федэрацыя падпарадкавала сваім інтарэсам рэалізацыю правоў, уласцівых дзяржаўнаму суверэнітэту Рэспублікі Беларусь. З гэтага моманту Беларусь мае статус па аналогіі з украінскім ОРДЛО і кіруецца з Крамля праз свайго стаўленіка Лукашэнкі.
У мэтах вызвалення Беларусі ад статусу "захопленай" дзяржавы і яе вяртанне ў сістэму міжнароднага права прапаноўваецца падтрымаць прапанову НАУ па стварэнні Беларускай дэмакратычнай платформы з фарміраваннем на Сусветным Кангрэсе Беларусаў альтэрнатыўных інстытутаў улады. Гэты крок павінен быць скіраваны на прадухіленне ўзброенага супрацьстаяння беларусаў у "саюзе" з расейцамі супраць украінцаў.
На Сусветным Кангрэсе Беларусі 31 кастрычніка мінулага года было праведзена галасаванне, па выніках якога 96,8% яго ўдзельнікаў надалі старшыні Рады Беларускай Народнай Рэспублікі Івонке Сурвілле, Святлане Ціханоўскай і кіраўніку НАУ Паўлу Латушке паўнамоцтвы прадстаўляць інтарэсы беларусаў па прыцягненню Аляксандра Лукашэнкі за злачынствы супраць чалавечнасьці ў Міжнародным крымінальным судзе ў Гаазе ў працэсе рэалізацыі "дарожнай карты" (eBelarus + eUnion).
У якасці Беларускай дэмакратычнай платформы прапануецца разглядаць платформу eBelarus. Палітыка-прававой асновай дзейнасці eBelarus з'яўляюцца Канстытуцыя-1994, "заключэнне Ганчара" і Будапешцкі мемарандум.
Рэзідэнтства eBelarus будзе надавацца на аснове пашпартызацыі грамадзян Беларусі, якія пражываюць як на яе тэрыторыі, так і за мяжой, у сінхранізацыі з Еўрапейскай сістэмай лічбавай ідэнтыфікацы (EDIF).
Стварэнне Міжнароднай платформы для Беларусі па прыцягненні да адказнасці вінаватых у злачынствах прапануецца ўвязаць са стварэннем eBelarus, з інтэграцыяй сэрвісаў платформы лічбавай дзяржавы з сэрвісамі Еўрасаюза і з рэгіянальнай сеткай EU4Digital: eUnion.
Кіруючаму камітэту ініцыятывы EU4Digital рэкамендавана тэрмінова ініцыяваць стварэнне рэгіянальнай сеткі EU4Digital: eUnion пад кантролем Еўрапейскай "тройкі" - Рады Еўропы, Еўрапейскага саюза і АБСЕ.
Прыцягненне Еўрапейскай "тройкі" у аднаўленні рэгіянальнай сістэмы бяспекі накіроўвалася АБСЕ ў ходзе анлайн-канферэнцыі "Лічбавыя тэхналогіі і правы чалавека - магчымасці і выклікі: дадатковая сустрэча па чалавечым вымярэнні III". Гэта знайшло сваё адлюстраванне і ў прапановах Беларусі украінскаму ўраду па дзейнасці Крымскай платформы.
У працэсе фарміравання Беларускай дэмакратычнай платформы "eBelarus" неабходна рабіць рэальныя дзеянні па надзяленню яе міжнароднай правасуб'ектнасцю.
12 траўня 2020 года Беларуская сацыял-дэмакратычная партыя (Грамада) у мэтах аднаўлення рэалізацыі правоў, уласцівых дзяржаўнаму сувэрэнітэту Беларусі, а таксама аднаўлення разбураных парушэннем Будапешцкага мемарандума рэжыму ядзернага нераспаўсюджвання і сістэмы бяспекі ў рэгіёне АБСЕ звярнулася ў ААН з просьбай адмены на падставе арт. 103 Статута ААН рэгістрацыі ў Сакратарыяце ААН так званай "дамовы аб стварэнні саюзнай дзяржавы" паміж Расейскай Федэрацыяй і Рэспублікай Беларусь.
З 18 сакавіка 2014 года ў складзе "саюзнай дзяржавы" знаходзяцца ўкраінскія АР Крым і горад Севастопаль - Беларусь парушае міжнародную палітыку непрызнання іх змененага статусу, зацверджаную 27 сакавіка 2014 года 100 краінамі свету рэзалюцыяй ГА ААН №68/262 "Тэрытарыяльная цэласнасць Украіны". Расейская Федэрацыя і рэжым Лукашэнкі прагаласавалі СУПРАЦЬ рэзалюцыі.
Пераклад звароту БСДП (Грамада) у ААН (рус/eng)
Рэкамендацыі:
1. Прыступіць да правядзення інстытуцыйных рэформаў у рамках рэалізацыі "дарожнай карты" (eBelarus + eUnion), прадугледжанай Сумеснай Дэкларацыяй па лічбавай эканоміцы краін ЕС і Усходняга партнёрства, пры падтрымцы ЗША і Вялікабрытаніі - краін-гарантаў бяспекі Беларусі па Будапешцкім мемарандуме.
2. Пачаць фарміраванне рэестра е-рэзідэнтаў платформы eBelarus з размяшчэннем сервераў у краіне Еўрасаюза з прыцягненнем фінансавання з пакета дапамогі ЕС.
3. Падрыхтаваць палітыка-прававое заключэнне на аснове "заключэння Ганчара" і ўчыненых Лукашэнкам пасля яго складання цяжкіх крымінальных злачынстваў цяжкіх крымінальных злачынстваў для пазбаўлення яго статуснага імунітэту з зацвярджэннем рашэння на Сусветным Кангрэсе Беларусаў.
4. Прыступіць да кансультацый з краінамі-гарантамі ЗША і Вялікабрытаніяй па прыняцці Радай Бяспекі ААН адмысловай рэзалюцыі па расследаванні злачынстваў супраць чалавечнасьці ў Беларусі ў Міжнародным крымінальным судзе ў Гаазе згодна п.b артыкула 13 Рымскага статута.
5. З улікам вылучаных Лукашэнке абвінавачванняў па захопу і ўтрыманню дзяржаўнай улады неканстытуцыйным шляхам, спалучаным з забойствам людзей і злачынствамі супраць чалавечнасьці, прыступіць да фарміравання рэестра прадстаўнікоў судова-прававой сістэмы дзяржавы, датычных ў саўдзеле ў злачынствах Лукашэнкі шляхам вынясення заведама неправамерных прысудаў ад імя Рэспублікі Беларусь па справах аб прыцягненні заведама невінаватых абвінавачаных (артыкулы 392 і 393 Крымінальнага кодэкса Рэспублікі Беларусь).
Далейшыя дзеянні лідэраў дэмсілаў у рамках Канстытуцыі-1996 ці па прыняцці "новай Канстытуцыі" пры наяўнасці "заключэння Ганчара" будуць расцэньвацца, як легалізацыя (саўдзел) у злачынстве 1996 года па захопу і ўтрыманню дзяржаўнай улады неканстытуцыйным шляхам (разбурэння канстытуцыйнага ладу Беларусі). Пасля нюрнбергскай канферэнцыі дадзеныя дзеянні будуць адлюстроўвацца ў рамках рэалізацыі (eBelarus + eUnion).
Сітуацыя ў Беларусі: пасяджэнне Рады Бяспекі ААН па "формуле Аррии" - (Эстонія назвала сітуацыю ў Беларусі пагрозай стабільнасці рэгіёну).