Bonsai Soil

مجله تخصصی بونسای وپنجینگ

خاک بونسای

ترکیب ومخلوط چند نوع موادبرای رشد درخت بونسای در گلدان از اهمیت بسیار برخوردار است در ایران خاک استاندارد (اکاداما)که تمام دنیادرکاشت بونسای استفاده می کنند نداریم وچنانچه وارداتی آن باشد بسیار گران است پس با داشته ها خود بایستی ترکیب مناسبی مخلوط بکنیم که گیاه در آن رشد وزندگی بکند واز آنجا که آغاز راه هستیم وهنوز بونسای های تثبیت شده در گلدان های تخت وکم عمق نداریم لازم است ترکیب خاک باعث رشد انفجاری وبیشترین رشد را درگلدان های نسبتاً بزرگ را پشتیبانی بکند

کاشت درخت در گلدان شرایط خاص خود را دارد با کاشت در زمین متفاوت است انچه که کمک می کند یک درخت سالها وقرن ها در گلدان دوام می آورد خاک آن است اما این خاک به تنهایی نمی تواند عامل ماندگاری درخت در گلدان باشد شرایط آب وهوایی منطقه ومقدار دریافت نور هم از عوامل رشد وماندگاری درخت است مخلوط خاک گلدان با نوع آب وهوای منطقه دما ورطوبت ومقدار نور داشت درخت بستگی دارد وبایستی متغییر باشد ترکیب خاک های مختلف برای هر محیط داشت فرق می کند اما چند نکته در تمام ترکیب ها رعایت می شود که عبارتند از

۱- زهکش آن خوب وسریع آب اضافه را تخیله بکند

۲-رطوبت کافی را تا آبیاری بعد درخود نگه داری بکند

۳-به اندازه کافی مواد مغذی را در خود نگهداری وحفظ بکنند وبه تدریج در اختیار درخت قرار بدهد

۴-تهویه ریشه وهوا دهی در آن خوب باشد تا هم ریشه تنفس بکند وهم موجودات میکروسکوپی هوازی قادر به زندگی وفعالیت باشند

میزان اهمیت این چهار توابع بستگی به شرایط آب وهوایی منطقه ومحل زندگی شما دارد محیط نگه داری گلدان تاثیر دارد در نوع ترکیب المان بستر کاشت شما در بررسی این توابع چهار گانه که شرط لازم برای یک بستر کاشت خوب است می پردازیم

۱- زهکش آن خوب وسریع آب اضافه را تخیله بکند

زهکش خوب در مخلوط خاک به اندازه ذرات خاک وبافت فیزیکی آن دارد بسیاری از ذرات ومواد که در مخلوط خاک استفاده می شود بافت ناپایدار دارند وسریع تجزیه وبه ذرات کوچکتر که باعث ماندگاری آب وعدم تخلیه آن می شوند وهم چنین سوراخ زهکش را مسدود می کند وتوسط آب شسته ودر ته گلدان تجمع می کنند انتخاب مواد ودانستن ژمان تجزیه وتخریب آنها به ما کمک می کند تا مخلوط مناسبی را ایجاد بکنیم

تاثیر سوراخ زهکش گلدان در تخلیه آب اضافه پس از آبیاری

زهکش خوب ترکیب ومخلوط خاک کاشت مربوط به بافت آن از لحاظ فیزیکی وهم چنین اندازه ودانه بندی خاک است ودیگر گلدان کاشت است در ایران گلدان های استاندارد بونسای نداریم شرایط آب وهوایی ایران وخاک های کاشت گلدان انطباق یافته با شرایط آب وهوای خشک وگرم معمول سازنده های گلدان سوراخ های زهکش را بسیار کوچک درست می کند زیرا به ماندگاری رطوبت در خاک گلدان کمک می کند وگیاه در آب وهوای ایران می تواند روز های گرم فصل رویشی را تحمل بکند ودچار تنش های کم آبی نشود وچون اکثر گیاهان گلدانی بومی مناطق پر باران ورطوبت دوست هستند در این گلدان ها با زهکش کوچک خوب دوام می آورند وبعد از چند سال به خاطر عوامل مختلف داشت ونوع خاک وگلدان خشک واز بین می روند

در تصویر زیر گلدانی سفال را می بینید که از آن برای کاشت جنگل استفاده شد برای آن پایه وهم چنین سوراخ ایجاد کردم مراحل انجام کار را در اینجا ببینید

پرورش درخت در گلدان برای سالهای طولانی نیاز به گلدانی است که سوراخ زهکش آن بزرگ تا کمک بکند به تخلیه سریع آب اضافه در انتخاب گلدان این نکات را رعایت بکنید از گلدان های پایه دار استفاده بکنید که آب بدون مانع رد بشود وچون سوراخ های زهکش گلدان ها کوچک است توسط ابزار گرد بر یا مته سوراخ را گشاد بکنید یا چندین سوراخ ایجاد بکنید ودر آخر از مش در سوراخ استفاده شود که خاک از سوراخ های گشاد گلدان خارج نشوند

در تصویر گلدان تعلیمی پلاستیک را سوراخ کرده وزهکش مناسبی ایجاد کرده توسط گرد بر سوراخ ایجاد وشرایط مناسب برای تخلیه آب وتهویه خاک فراهم شده مراحل کار انجام گرفته را در اینجا ببینید

گلدان وانتخاب آن در بحث خاک بی مورد است اما متاسفانه چون گلدان های استاندارد بونسای در ایران موجود نیست واگر هم باشد بسیار گران است می توانیم یا گلدان را خود بسازیم یا از گلدان ها موجود در بازار استفاده وسوراخ زهکش آنرا بزرگ بکنیم که جواب گوی زهکش خاک وتخلیه سریع آب اضافه پس از آبیاری باشد

غربال کردن

ذرات خاک گلدان دریک ترکیب ایده آل نبایستی از 0/8 میلیمتر کوچکتر باشد ذرات ریز سبب مسدود کردن زهکش وچسبندگی در خاک می شوند تمام خاک های معدنی را که در مخلوط استفاده می کنید با الک چشمه ریز که در بازار موجود است غربال بکنید گرد وخاک که به شکل غبار ونرم است قابلیت استفاده در مخلوط خاک گلدان کاشت را ندارند بعضی از المان وذرات معدنی را می توانید پس از الک کردن شتشو وتمام غبار همراه آنرا جدا بکنید

غربال والک در سایز بندی ها متفاوت موجود است اما در بازار ایران دو نوع آن فراوان است که در کار های ساختمانی مورد استفاده قرار می گیرید از چشمه درشت آن برای غربال کردن ذرات دانه درشت واز الک های چشمه ریز برای غربال گرد وغبار می توانید استفاده بکنید

خاک بستر گلدان بونسای با زهکش خوب پس بایستی دانه درشت بین ۴ تا ۰/۸ میلیمتر باشد ودر ترکیب آن گرد وغبار نباشد گزینه ها در ایران عبارتند از

۱- شن رودخانه

شن وریگ آب را ذخیره نمی کنند PH آن خنثی است وخاصیت کاتیونی ندارد چکالی توده آن زیاداست چنانچه از شن برای زهکش بودن خاک استفاده بکنید نیاز دارید از خاک های آلی بیشتری استفاده بکنید

۲-پوکه معدنی (پوکه قروه)

پوکه ها سنگ های آتشفشانی هستند که (ph( آنها متفاوت است ولی پوکه قروه (ph) خنثی دارند خواص کاتیونی دارند مواد مغذی وآب را درخود ذخیره وبه آرامی در اختیار گیاه قرار می دهند وچگالی توده آن کم است

۳-پرلیت

پرلیت نوعی سنگ آتشفشانی است با توده چگالی بسیار کم پی هاش آن خنثی است آب را درخود ذخیره می کند ولی خاصیت کاتیونی ندارد

۴-پوکه صنعتی (لیکا)

پوکه صنعتی خاک رس پخته شده پی هاش آن خنثی ذخیره کننده آب وهم چنین خاصیت کاتیونی دارد وچگالی توده آن کم است

این ذرات برای ترکیب خاک با زهکش خوب بسیار عالی هستند وفراون در دسترس همگان است بجز شن همه دارای چگالی توده کم هستند وبافت آنها سالها بدون تغییر باقی می ماند در هنگام تعویض خاک گلدان چنانچه از پوکه یا پرلیت استفاده کرده باشید می توانید با غربال کردن از آنها دو باره در مخلوط خاک استفاده بکنید

چگالی توده

چگالی توده خاک (Bulk density) عبارت از وزن خشک اجزا تشکیل دهنده محیط کشت به حجم آن می باشد مثلا شن چگالی توده زیادی دارد وپرلیت دارای چگالی توده کم است برای بستر کاشت بونسای وگیاهان گلدانی چگالی توده مهم است وباعث سبک شدن گلدان در جابجایی می شود

۲-رطوبت کافی را تا آبیاری بعد درخود نگه داری بکند

تابع دوم که یک خاک خوب برای بستر کاشت گلدان بونسای بایستی داشته باشد حفظ رطوبت بستر است که ریشه گیاه بتواند یون های عناصر را جذب بکند

شناخت خاک باغبانی

بسیاری از مفاهیم ونکات باغبانی عمومی است وشناخت آنها که با تحقیق وتجربه وکارهای آزمایشگاه،دانشگاهی طبقه بندی شده برای استفاده بهینه دیگر نیازی نیست که دوباره تجربه بشود پرورش بونسای باغبانی هنری است قسمت باغبانی آن وابسته به علم باغبانی است دانستن نکات اساسی علم باغبانی کمک می کند نوآوری خود را درزمینه های مختلف باشناخت علمی ازمقوله خاص وشناخت کامل طی پرورش تجربه بکنیم وراه های تجربه شده را ادامه داده واز نکات منفی دوری بجویم واز ابتکارات خود پشتبانی بکنیم پس در مباحث خاک به نکات عمومی باید توجه کرد در این نوشتار سعی شده بعضی مفاهیم عمومی اصول خاک که از منابع معتبر ودانشگاهی استفاده شده درارتباط باشناخت خاک کشت است ذکر بکنم

مواد تشکیل دهنده بستر کاشت

خاک چیست،خاک مخلوطی از مواد معدنی وآلی می باشد که در آن میکروارگانیزم ها بسیاری وجود دارد وتامین کننده آب ومواد غذایی برای گیاه است

مواد معدنی وکانی حاصل تجزیه سنگ ها هستند 

مواد آلی حاصل تجزیه جسدگیاهان ،جانوران،میکروارگانیزم ها است،از نظر وزنی بزرگترین بخش موجودات زنده در خاک میکروارگانیزم ها هستند باکتری ها،قارچ هاکه مواد آلی خاک را مصرف می کند واز جسد آنها گیاهان استفاده می کند

هوموس، ماده سیاهی است که طی فرآیند تجزیه زیست شیمیایی جسد گیاهان،جانوران به آن تبدیل می شود هوموس قدرت جذب آب ومواد غذایی زیادی دارد

بافت خاک

بافت خاک شکل فیزیکی خاک است که از شکل ذرات خاک ودرصد مواد معدنی بافت خاک را مشخص می کند بافت سبک ذرات درشت مثل سنگ،شن،ریگ،ماسه که قدرت جذب آب کم دارند واز مواد غذایی عاری وفقیر هستند تبادل هوا در آنها بخوبی انجام پذیر است بافت سنگین ذرات ریز دارند مثل،رس ،هوموس که قدرت جذب آب وهم چنین سرشار از مواد غذایی وغنی هستندتبادل جریان هوا در آنها اندک است 

ساختار خاک

ساختار خاک شیوه قرار گرفتن ذره های خاک ساختار خاک را مشخص می کند برای نمونه شن خالص ذرات آن جدا از هم هستند،بدون ساختارمی باشد ولی درخاکی که مواد آلی وبا ذره های ریزتر ازشن به نسبت مساوی وجود داشته باشد تجمع این مواد خاک دارای ساختار ویژه ای می شود این گونه تجمع ذره ها موجب تهویه بهتر خاک می گردد ایجاد ساختار خاک با ترکیب ذرات انجام میگیرد

منفذهای خالی بین ذرات خاک

بین ذرات خاک فضاهای خالی وجود دارند که مقدار واندازه آن در خاک های مختلف متفاوت است وبین ۴۰تا۶۰درصد کل حجم خاک را شامل می شود میزان فضای خالی خاک هم به ساختار خاک وهم به بافت خاک بستگی دارد خاک های سبک وشنی نسبت به خاک های رسی وسنگین دارای فضای کل کمتری می باشند اندازه این فضا ها از اهمیت زیادی برخوردار است در خاک های شنی سبک که دارای فضاهای خالی بزرگتر می باشند با اینکه مجموع کل فضای خالی آن ها کمتر از خاک های رسی سنگین است ولی سبب باز بودن این فضاها تهویه به آسانی صورت می گیرد نباید از نظر دور داشت که قابلیت نگهداری آب در خاک های شنی سبک ،بارهاکمتر از خاک های رسی سنگین است.

رطوبت خاک

نیروی که آب رابه خاک جذب می کند نیرو مکش آب خاک (soil water tension)نام دارد هرچه خاک آب بیشتری داشته باشد نیروی مکش آن کمتر می باشد چنانچه خاکی از آب اشباع شده باشداین نیروبه صفرمی رسد وهرچه خاک خشکتر شود این نیرو افزایش می یابد درنیروی مکش مساوی،خاک های رسی میزان بسیار زیادتری آب درخود دارند تا خاک های شنی،بدین معنی که با درصد برابری از رطوبت خاک شنی آب را بانیروی مکش بسیارکمتری ازخاک رسی درخود نگه می دارد

ذرات خاک را بر اساس اندازه ای که دارند در سه گروه عمده می توان قرار داد: 

تقسيم بندی ذرات خاک 

ذرات خاک را می توان بر اساس اندازه آنان در سه گروه قرار داد:  

• شن که قطر ذرات آن بين 2 تا 0.05 ميليمتر است 

• سيلت که قطر ذرات آن 0.05 تا 0.0002 است 

• رس که شامل ذراتی با قطر کمتر از 0.0002 ميليمتر است.

خاک شنی چيست؟ این خاک دارای ذرات شن بيش از سيلت است و حدود 80٪ الی 100٪ این نوع خاک از شن تشکيل شده است. در واقع خاک سبک است که تهویه و زهکش خوبی دارد اما توانایی نگهداری رطوبت را ندارد، به سرعت خشک  

ميشود و از نظر مواد غذایی نيز فقير است.  

+خاک رسی چيست؟ ميزان رس آن از سيلت و شن بيشتر است و حدود50٪ الی 100٪ خاک را تشکيل می دهد. چنين  

خاکهایی از جمله خاکهایی با بافت سنگين هستند که تهویه اندکی دارند و رطوبت را در خود نگه می دارند و اگر مرطوب شوند بسيار می توانند فشرده شوند.اگرچه از نظر مواد غذایی غنی تر از خاکهای شنی هستند اما از نظر تهویه و زهکش نامناسب می باشند.  

خاک لوم چيست؟ لوم خاکی است که دارای 10-30٪ رس، 30-50٪ سيلت و 25-50٪ شن باشد.یعنی این خاک  

خصوصيات هر سه گروه این ذرات را دارد. در واقع خاک لوم یکی از انتخابهای ایده آل برای گياهان است درحاليکه  

خاکهای شنی و یا رسی یعنی خاکهایی که قسمت بيشتر آنان از شن یا رس تشکيل شده است نياز به اضافه  

کردن موادی دارند که بافت آنها را متعادل تر کند.

پوشاندن سطح خاک

برای این که خاک رطوبت را درخود نگه دارد،ازفرسایش خاک جلو گیری شود ومواد غذایی خاک بهتر در دسترس گیاه قرار گیرد ونیاز مواد غذایی به کمترین مقدار برسد لازم است سطح خاک را پوشیده نگهداشت یکی ازشیوه ها در باغ کاشت گیاهان کوتاه ریشه بین درختان است،در بونسای از خزه ودر مناطق خشک چمن بونسای،استفاده برای خاکپوش می شود

مواد آلی درخاک

کود های دامی در برگیرنده مدفوع چهار پایان ،پرندگان،پودر استخوان وموادزاید کشتار گاه ها مانند خون تازه وگوشت خشک شده،شاخ وسم جانوران،همچنین به ندرت از کود انسانی نیز ممکن است استفاده بکن این کود ها نه تنها ویژگی های فیزیکی خاک (بافت خاک) رابهبود می بخشند بلکه درتقویت خاک وتکمیل ویژگی های شمیایی آن نیز نقش مهمی دارند

کود های گیاهی

خاکبرگ 

خاکبرگ که ازپوسیده شدن برگ، چمن تولید می شود ارزش غذایی چندانی ندارد وتنها به منظور سبک وقابل نفوذ کردن خاک های گلدانی مورد استفاده قرار میگیرد

کودسبز

کودسبز این روش برای کود دهی مزارع وباغات استفاده می شود عبارت است کشت یک محصول از گیاهان تیره لوبیاسانان که درگره های ریشه خود به وسیله برخی از باکتری ها نیتروژن هوا را تثبیت می کنند وخاک را حاصلخیز می نمایند پیش از چوبی شدن گیاه زمین راشخم می زنند

پیت ماس

پیت باقیمانده های گیاهان آبزی مرداب ها هستند که پوسیده وتجزیه شده اند پیت ماس بقایای پوسیده خزه اسفاگنوم است ph 3بین7/5 انواع پیت ها مختلف دارند 

در ایران پیت خزه که از همه معروفتر است دارای رنگ قهوه ای می باشد وظرفیت نگهداری آبی حدود ۱۰برابر وزن خشکش دارد این خاک اسیدی ph3/8تا4/5 دارد مقدارکمی نیتروژن وفسفر وپتانسیم آن ناچیز است

کوکوپیت

کوکوپیت که با استفاده از الیاف پوست و پوشش میوه نارگیل تهیه می‌شود. کوکوپیت معمولاً به صورت فشرده به بازار عرضه می‌شود و مصرف کننده نهایی با افزودن آب به این الیاف فشرده آن‌ها را برای استفاده آماده می‌کند. بعد از افزودن آب، هر یک کیلوگرم کوکوپیت فشرده می‌تواند به پانزده کیلوکوکوپیت مرطوب تبدیل شود کیفیت آن با منبع تهیه شده متفاوت است به ویژه مقدار نمک های محلول در آن اگر مقدارآن زیاد باشد می تواند آسیب رسان باشد شکل فیزیکی آن چندین سال باقی می ماند ارزش غذایی ندارند

سایر کود آلی

سایر کود های آلی می توان از ورمی کمپوست،کود زباله های شهری،پوست وچوب درخت ها نام برد کود های آلی نام برد 

عمل کرد کود آلی درخاک

کود های آلی در خاک باعث فعالیت میکروارگانیزم شده وازکود های آلی مصرف میکند در واکنش های شیمیایی جسد میکروارگانیزم عناصر شیمیایی ایجاد ومصرف وتغذیه گیاهان می شود همچنین داری بار منفی بوده ودر حفظ غذا گیاه دربستر کاربرد دارند

مقاله:بسترکشت✅ویژگی های محیط کشت ریشه

ظرفیت تبادل کاتیونی 

Cation Exchange Capacity

اختصار CEC

مواد تشکیل دهنده محیط کشت ریشه مانند پیت خزه دارای بار الکتریکی منفی هستند که یون های دارای بار مثبت(کاتیون)درمحلول آب محیط کشت را جذب می کنند. ظرفیت تبادل کاتیونی قدرت بارهای الکتریکی برای یک محیط کشت را نشان می دهد وهمچنین نشانگر ظرفیت محیط کشت برای نگهداری یون های مواد غذایی یا بار مثبت است شماری از یون های کاتیون مواد غذایی

Fe++,Mn++,Cu++,Zn++,Mg++,Ca++,K+,NH4+

می باشند.آنیون ها یون های با بارمنفی هستند ودربرگیرنده 

Cl-,So4-,NO3-,H2PO4-

می باشند که دوتای آخر به طور معمول محدودیتی در طبیعت از نظر آن هاوجود ندارد موادی مانند پیت خزه و ورمی کولایت دارای ظرفیت تبادل کاتیونی زیاد می باشند پرلایت وماسه تبادل کاتیونی کم دارند

آنیون ها همان طور که ذکر شد دارای بارمنفی هستند برخی معمول اما مهم هستند متاسفانه آنیون ها خاک از طریق یون منفی در بیشتر ذرات بستر را دفع کرده ودر نتیجه بسیاری از این غذای توسط آب شسته واز دسترس گیاه دور می شوند آنیون های مورد نیاز گیاه جذب هوموس نشده وبا آبشویی ازبستر دفع می شوند وتبادل آنیون در بستر تبادل از خاک رس وهوموس صورت نمی گیرد ولی در خاک درصد کافی از میلیارد هاباکتری در هرسانتیمتر مربع از خاک موجود است ودر هرثانیه با مرگ آنها جسد باکتری ها نیترات را در خاک آزاد وجذب گیاه می شوند در خاک آنیون ها دیگر درطبیعت به وفور یافت می شوند

اسیدیت خاک یاPH

اسیدیته،PHخاک مربوط به اسیدی یا قلیایی بودن محلول خاک می باشد اسیدیته لگاریتم معکوس غلظت یون های هیدروژن درخاک میباشد،PH به شدت بر دسترس بودن مواد غذایی برای ریشه های گیاه اثر دارد معیاری برای غظلت یون های هیدروژن در محلول آب خاک است،مقدار آن از ۱تا۱۴ است 

اسیدیتهPHبرابر ۷خنثی،بالاتر از ۷بازی(قلیائی)وپائین تر از۷اسیدی است

مقدار توصیه شده برای هرگونه گیاهی متغییر است مقدار توصیه شده در خاک بین ۶/۲تا۶/۸است 

اسیدیته PHمحیط کشت در پاسخ به کود ها،قلیائی بودن وPH آب آبیاری،در طول زمان تغییر می کند

محیط کشت های قلیائی باPH بیشتر از ۹وخاک های خیلی اسیدی باPHکمتر از۴محیط نامناسبی برای رشد ریشه ایجاد می کنند

در خاک هابا اسیدیته بسیار بالا ویا پائین بسیار از عناصر غبر قابل جذب در گیاه می شود برای مثال در PHهای زیاد آهن غیر قابل جذب شده درنتیجه گیاه دچار زردی برگ ها همراه با سبز ماندن رگبرگ ها می گردد.فعالیت میکروارگانیزم های خاک به ویژه باکتری های موجود در خاک زیر تاثیر PH خاک است

بسترها و محیط کشت

محیط های کشت - موادی که گیاهان در آن کشت

به عنوان ماده ای که گیاهان در آن رشد می کنند ، محیط رشد با جذب مواد معدنی و آب، مواد مغذی لازم را برای ریشه ها فراهم می کند. عملکردهای اصلی آن ایمن سازی ریشه ها به گونه ای است که گیاه به حالت ایستاده قرار دارد و تبادل اکسیژن و CO2 مورد نیاز برای رشد گیاه را تسهیل می کند. به منظور تقویت رشد ، محیط باید آب کافی برای ریشه ها نگه دارد (ظرفیت نگهداری آب) و بتواند به درستی زهکشی شود.

وقتی فضای هوای کافی برای ریشه ها وجود داشته باشد ، هوادهی خوبی ایجاد می شود. این به عنوان "تخلخل" شناخته می شود. مقدار کل فضای منافذ تعیین می کند که محیط رشد چقدر می تواند هوا و آب را حفظ کند. سطح اکسیژن موجود تابعی از تخلخل است: فضای منافذ ناکافی به این معنی است که در صورت تأمین آب زیاد ، کمبود اکسیژن ایجاد می شود. اندازه و توزیع منافذ منفرد میزان تبادل و تخلیه گاز را تعیین می کند. این روی اثربخشی محیط رشد تأثیر می گذارد. محیط ایده آل ترکیبی از فضاهای بزرگ و کوچک منافذ است.

دمای محیط بستر بر فعالیت میکروارگانیسم ها (به عنوان مثال ، باکتری های خاک ، قارچ ها ، حشرات) و میزان جذب آب و کود تأثیر می گذارد. هنگامی که دما از بالای 0 درجه سانتیگراد تا کمی بیش از 44 درجه سانتیگراد باشد ، بیشترین میزان فعالیت رخ می دهد. در آن مرحله ، میکروارگانیسم ها کودهای ازت آلی موجود در خاک را به فرم هایی تبدیل می کنند که می توانند به راحتی جذب شوند.

ویژگی های مطلوب در محیط بستر این است که هوادهی خوبی داشته باشد ، دارای سطح pH مناسب و ظرفیت تبادل کاتیونی باشد و به خوبی زهکشی شود. محیط باید بتواند آب کافی برای رشد گیاه را در خود نگه دارد و عاری از بذرهای ناخواسته ، علف های هرز ، حشرات و عوامل بیماری زا باشد.

خصوصیات فیزیکی محیط بستر عبارتند از ترکیب ، بافت و ساختار. ترکیب یک محیط رشد ایده آل بر پایه خاک 45٪ مواد معدنی ، 5٪ ماده آلی ، 25٪ آب و 25٪ هوا (فضای منافذ) است ، همانطور که در شکل زیر دیده می شود. خاک مزرعه واقعی می تواند اصلاح شود تا به این ترکیب برسد. 

اجزای معدنی خاک که به طور طبیعی وجود دارد شن ، سیلت و رس است. شن بزرگترین ذره است. ذرات سیلت که در اثر تجزیه مواد معدنی توسط آب ایجاد می شوند ، کوچکتر از ماسه هستند. رس ، کوچکترین ذره ، شکافهای بین ذرات دیگر را پر می کند. مواد آلی از بقایای گیاهی و حیوانی پوسیده تشکیل شده است. قسمت هوای خاک از اکسیژن ، کربن و هیدروژن تشکیل شده است.

بافت خاک به اندازه ، توزیع و نسبت ذرات شن ، سیلت و رس اشاره دارد. احتباس آب و تخلخل هوا به بافت خاک مربوط می شود. خاک حاوی بیشتر ماسه (ذرات بزرگ) از منافذ بزرگ تشکیل شده است. خاک با اکثریت ذرات ریز (رس) دارای منافذ کوچکی است که در برابر جریان آب مقاومت می کنند و بنابراین ظرفیت نگهداری آب خاک را افزایش می دهند.

اگر خاک حاوی مقادیر مساوی از هر سه ذره باشد ، این یک "خاک لوم" است. با این حال ، لوم خالص در مزرعه یافت نمی شود. معمولاً یکی از ذرات معدنی غالب است. بنابراین خاکها با توجه به نسبت محتوای مواد معدنی شناسایی می شوند. طبقه بندی انواع مختلف خاک در یک مثلث نشان داده شده است ، همانطور که در شکل زیر نشان داده شده است. ترکیب ذرات ریز ، متوسط یا درشت بودن بافت خاک را تعیین می کند.

ساختمان خاک بر ظرفیت نگهداری آب ، تخلخل ، توانایی خاک برای انتقال آب به گیاه (نفوذ پذیری) و میزان جذب آب به ریشه ها (نفوذ) تأثیر می گذارد. دو ویژگی مهم شیمیایی بستر ، PH و ظرفیت تبادل کاتیونی است. pH خاک سطح قلیائیت یا اسیدیته را اندازه گیری می کند و از 0 تا 14 است. مقدار 7 خنثی است. بالاتر از 7 قلیایی است ؛ زیر 7 اسیدی است.

خاک مورد استفاده در کاشت گلدان

من از چند ترکیب ازمواد استفاده کردم ودر اکثر گیاهان گلدانی رشد خوبی را تجربه کردم اما هنوز به فرمول خاصی که ازآن راضی باشم دست نیافتم وباز هرسال در هنگام کاشت تغییراتی را در مخلوط عمل می کنم از گزینه من برای کاشت درخت در گلدان های کم عمق ماده سوپر جاذب بود که عمکرد خوبی داشته ودیگر مواد معدنی لیکا پوکه صنعتی وپرلیت است واز خاک آلی پیت خزه وخزه تازه بوده مخلوط زیر برای انواع درخت استفاده کردم در درختان بزرگ از لیکا متوسط که اندازه نخود است ولیکا زیر که اندازه عدس است استفاده کردم

چهار پیمانه لیکا + یک پیمانه پیت ماس + دوقاشق سوپرجادب

این مخلوط را در گلدان کم عمق که حدود ۶ تا ۱۰ سانتیمتر بود استفاده کردم گلدان را هرروز عصر آبیاری می کنم ودر روزها گرم تابستان گیاه دچار تنش تشنگی نشدضمناً هر هفته گلدان را توسط کود سه بیست آبیاری کردم وگیاهان رشد بسیار وخوبی داشتند ترکیب دیگر که در کاشت استفاده کردم

دو پیمانه لیکا عدسی دانه ریز + دوپیمانه پرلیت متوسط +یک پیمانه خزه تازه خورد شده در این مخلوط هم گیاه رشد خوب داشته وهر هفته کود یاری با کود سه بیست شده در هر دو ترکیب رشد شاخساره عالی اما حجم ریشه ها خیلی پیش از اندازه رشد کردن ودر تابستان با گرم شدن هوا ریشه ها توسط رشد از سوراخ ها زهکش گلدان بیرون زده بودن ودر بعضی از درختچه ها مثل انار واقاقیا وبعضی از نارون هاکروز برگ در اواخر تابستان در ترکیب اول اتفاق افتد ودر گلدان ها که به مقدار یک پیمانه از خاک باغچه به مخلوط ها بالا اصافه کرده بودم رشد کمتری داشتم وریشه ها از سوراخ بیرون نزده بودن اصولا مخلوط خاک گزینه ها من برای سبک کردن وزن گِلدان هم بوده که به آسانی قابل حمل وجابجایی باشد گلدان ها بزرگ که نیاز به چهار دست برای جابجایی بودن به راحتی با دوست ویک نفر قابل حمل شدن در انتها به این نکته اشاره بکنم که مواد خاک کاشت را می توانید از هر موادی استفاده کرد به شرط آن که چهار گزینه ابتدا که گفتم برای بستر کاشت وگلدان فراهم باشد

ابتدا مقاله خاک بونسای

مجله تخصصی بونسای وپنجینگ