ҚИСҚАМЕТРАЖЛИ ФИЛЬМ УЧУН СЦЕНАРИЙ ЯРАТИШ БОСҚИЧЛАРИ (1-ҚИСМ)

Қисқаметражли фильм – профессионал кино оламига қўйилган илк қадам. Маҳорат билан тасвирга олинган қисқаметражли фильм ёш режиссёрга ўз йўналиши топиш ҳамда ижодкор сифатида дунёқарашининг шаклланишига кўмак беради. Унутманг, икки бўлак қоғоз кўринишидаги дипломингиз ҳеч кимга керак эмас. Келажакда ҳамма сиздан диплом фильмингизни талаб қилади.

Қизиқарли сценарий – қисқаметражли фильм яратишдаги энг муҳим бўғинлардан биридир. Аввало ғояни пишитиб олинг. Сиз бу фильмни нима мақсадда олмоқчисиз? Томошабинга нима демоқчисиз? Қаҳрамонингиз ким? Ва энг асосийси: бўлажак фильм қайси жанрда бўлишини ўзингиз учун аниқланг. Шундан кейингина сценарий ёзишга киришинг. Сценарий тайёр бўлгач, уни яқинларингизга ва иложи бўлса профессионал ижодкорларга кўрсатинг, уларнинг фикрини тингланг. Сценарийдаги хато ва камчиликларни тасвирга олиш ишларини бошлашдан аввал тўғирланг.

Бугун сизга қисқаметражли фильм учун сценарий яратиш борасида, ўз амалиётимиздан келиб чиққан ҳолда, айрим маслаҳатлар бермоқчимиз. Қулайлик учун мазкур жараённи уч босқичга бўлдик. Бугун биринчи босқич – булажак фильм ғоясини пишитиш ҳақида суҳбатлашсак.

БИРИНЧИ БОСҚИЧ

ҒОЯНИ ПИШИТИШ

1 – Ноёб концепция ўйлаб топинг. Кундалик ҳаётимиздаги оддий воқеаларга бироз ғайритабиийлик, ноёблик киритинг. Бу билан фильм фантастика бўлиб қолмайди, шунчаки кундалик ҳаётимизни ижодий призма орқали томошабинга кўрсатиш имконини беради.

2 – Конкрет мавзу атрофида изланинг. У шохдан бу шохга учиб юрмасдан, «дўстлик», «ҳиёнат», «виждон», «ноҳақлик», «хурофот» каби конкрет тушунчалар ҳақида ўйланг.

3 – Қизиқарли персонаж яратинг. Кўпинча қисқаметражли фильм биргина қаҳрамон ҳаёти ҳақида ҳикоя қилади. Қаҳрамонингиз оддий бўлмасин. Сийқаси чиққан клишелардан қочинг, аммо томошабиндан узоқлашиб ҳам кетманг: у фильмингиз қаҳрамони билан ўзини идентификация қила олсин. Қаҳрамон аниқ мақсадга эга бўлиши ҳамда ўша мақсад сари собитқадам интилиши кераклигини унутманг. Пассив қаҳрамонлар ҳеч кимга қизиқ эмас.

4 – Сюжет композициясини тузиб олинг. Ҳар қандай сюжет бешта босқичдан иборатлигини унутманг. Экспозиция (1), тугун (2), воқеалар ривожи (3), кульминация (4) ва ечим (5).

5 – Кўпроқ қисқаметражли фильмлар томоша қилинг. Ҳар хил давлатларда тасвирга олинган ва ҳар хил жанрдаги қисқаметражли фильмларни томоша қилинг. Улар сизда янги ғоя туғилиши учун туртки бўлиши мумкин. Аммо бировнинг ғоясини кўр-кўрона ўғирлаб, плагиаторлик қилманг. Масалан, “Темир хотин” трагикомедияси – соф ўзбекона асар. Шароф Бошбековнинг сўзларига кўра, асар ғояси драматургда “Робокоп” (1987) фантастик-жангари фильмини томоша қилганидан кейин пайдо бўлган экан. "Абдуллажон" сюжети эса Стивен Спилбергнинг "Ўзга сайёралик" (1982) фильми таъсирида пайдо бўлганини ижодкорлар биринчи дақиқадаёқ томошабинга маълум қиладилар.

Қисқаметражли фильм учун сценарий яратишнинг навбатдаги босқичлари ҳақида кейинги мақоламизда сўз юритамиз. Уни ўтказиб юбормаслик учун эса "КиноЛаборатория" телеграм-каналига аъзо бўлишни унутманг, ўртоқлар.