แชร์ประสบการณ์จริงจากเจ้าของธุรกิจที่ประสบความสำเร็จด้านนี้.

ถ้ามีคนบอกเมื่อสิบปีก่อนว่าฉันจะใช้ชีวิตอยู่กับดอกไม้ที่เกี่ยวข้องกับงานอำลา ฉันคงหัวเราะปฏิเสธทันที ตอนนั้นร้านดอกไม้ของครอบครัวเน้นช่อดอกไม้วันเกิด กระเช้าเยี่ยมไข้ งานแต่งงานเล็กๆ ชานเมืองกรุงเทพเท่านั้น แต่ความจริงคือ งานศพต่างหากที่ทำให้ร้านเติบโตอย่างยั่งยืน แถมยังทำให้ทีมงานเข้าใจคำว่า “บริการด้วยใจ” อย่างลึกซึ้งกว่างานรูปแบบไหนๆ และนี่คือประสบการณ์ตรงจากเจ้าของร้านจัดดอกไม้งานศพที่เรียนรู้จากทั้งความผิดพลาดและคำขอบคุณของลูกค้านับร้อยครอบครัว
จุดเปลี่ยนที่ทำให้ตัดสินใจเอาจริงกับงานศพช่วงปีแรกๆ ฉันมักปฏิเสธงานศพด้วยความเกรงใจ กลัวทำไม่ถูกธรรมเนียม กลัววางโทนสีพลาด บางครั้งก็กลัวเวลาจำกัด เพราะแจ้งวันนี้ พรุ่งนี้ต้องจัดเสร็จแล้ว จนกระทั่งครั้งหนึ่ง คุณลุงเจ้าของกิจการรถเช่าที่เป็นลูกค้าประจำโทรมาบอกว่า “มีใครช่วยดูงานดอกไม้งานศพให้หน่อยไหม แม่ผมเสียกะทันหัน” ฉันอยากช่วย แต่ความลังเลเกือบทำให้พลาดโอกาส เขาบอกแค่ว่า “ขอเรียบง่าย ไม่ต้องแพง แต่ให้ดูอบอุ่น” คืนนั้นทั้งทีมเข้าไปจัดงานที่วัดแถวฝั่งธน เราทำพวงหรีดสด เลือกดอกลิลลี่ขาวสลับกุหลาบพาสเทล ใช้ใบยูคาลิปตัสให้กลิ่นหอมอ่อนๆ จัดสแตนด์ดอกไม้หน้างานศพคู่ประตูศาลา ปรับไฟให้ส้มอุ่นๆ และใช้ผ้าโปร่งสีครีมซ้อนสองชั้นแทนผ้าขาวล้วน
วันสวดคืนแรก ญาติๆ เข้ามาขอบคุณ บอกว่า “แม่ชอบสีอ่อนๆ แบบนี้เลย” แล้วพูดสั้นๆ ว่า “ไม่เคยคิดว่าดอกไม้จะปลอบใจได้ขนาดนี้” ถ้อยคำธรรมดานั้นทำให้ฉันตั้งคำถามกับตัวเองว่า ที่ผ่านมาเราเห็นงานศพเป็นเพียง “ออร์เดอร์ดอกไม้” หรือเห็นเป็น “พิธีส่งคนที่รัก” กันแน่ คืนเดียวกันฉันกลับบ้านพร้อมสมุดบันทึก เปิดหน้าว่างแล้วเขียนหัวข้อใหญ่ๆ ว่า “แนวทางจัดดอกไม้งานศพที่ปลอบโยน ไม่รบกวนความเชื่อ” นั่นคือจุดเริ่มต้นที่ทำให้ร้านหันมาศึกษาและพัฒนางานด้านนี้อย่างจริงจัง
ความเข้าใจเรื่องความเชื่อ ประเพณี และรายละเอียดเล็กๆ ที่ยิ่งใหญ่ดอกไม้ไม่ใช่แค่ความสวย แต่มันสื่อสาร ในงานศพ ดอกไม้หนึ่งดอกอาจมีความหมายที่ต่างกันตามศาสนา ภูมิภาค และความเชื่อของครอบครัว เราเรียนรู้สิ่งนี้แบบลงสนามจริง ไม่ใช่แค่ในหนังสือ
งานพุทธในกรุงเทพมักนิยมโทนขาว ครีม เขียวอ่อน บางครอบครัวเลือกชมพูอ่อนหากผู้ล่วงลับเป็นผู้หญิงที่รักความนุ่มนวล งานคริสต์นิยมขาวเขียวสะอาดตา เน้นความสงบ ไม่เน้นเครื่องประดับมาก ส่วนงานจีนต้องระวังโทนสีและจำนวนดอกไม้ บางตระกูลไม่ใช้ดอกไม้หอมจัดหรือดอกไม้สีสด เพราะเห็นว่าไม่เหมาะกับบรรยากาศอาลัย เราจึงมีแบบฟอร์มถามรายละเอียดก่อนเสนอแบบเสมอ ทั้งศาสนา โทนสีที่ชอบ บทเพลงหรือกลิ่นที่ไม่ชอบ ลักษณะบุคลิกของผู้จากไป รวมถึงงบประมาณที่สบายใจ
เรื่องเล็กๆ อย่างกลิ่นก็สำคัญ ดอกลิลลี่สวยมาก แต่หลายคนปวดหัวกับกลิ่น เราจึงมีกฎในทีมว่า หากเลือกใช้ลิลลี่ ต้องมีทางเลือกกลิ่นอ่อนคู่กัน เช่น ไฮเดรนเยีย คาร์เนชั่น หรือเดซี่ และต้องกระจายตำแหน่งให้กลิ่นไม่กองรวมจุดเดียว ยิ่งในศาลาที่ปิดทึบ การวางพัดลมและเครื่องฟอกอากาศช่วยให้แขกอยู่สบายขึ้น ซึ่งลูกค้าหลายครอบครัวไม่ทันคิด เราเลยเสนอให้เสมอโดยไม่คิดค่าใช้จ่ายเพิ่มในงานกลางสัปดาห์ที่เงื่อนไขเอื้อ
คำถามเรื่องงบประมาณ และวิธีทำให้ “คุ้ม” โดยไม่ผิดกาลเทศะคำว่า “คุ้ม” ในงานศพไม่ได้หมายถึงดอกไม้แน่นสุด หรือฉากอลังการสุด แต่มันคือการที่ดอกไม้ทำหน้าที่ของมันได้ครบ สื่อสารถูกใจครอบครัว ดูแลความรู้สึกแขก และไม่สร้างภาระเกินจำเป็น เราวางงบแบบซื่อๆ โปร่งใส แยกค่าดอกไม้สด ค่าโครง ค่าขนส่ง ค่าทีมงาน และค่าเช่าอุปกรณ์ เช่น โครงไม้ โคมไฟ ผ้าฉาก น้ำพุกระจก ถ้าเป็นงาน 2 คืนกับคืนพระราชทานเพลิง โครงเช่าจะช่วยประหยัดมาก เพราะสามารถปรับหน้าตาได้ทุกคืนโดยไม่ต้องตั้งใหม่ทั้งหมด
โจทย์ที่เจอบ่อยคือ “อยากจัดให้สวย แต่ไม่แพงเกินไป” ดอกไม้งานศพ ถ้างบอยู่ประมาณ 25,000 ถึง 40,000 บาท เรามักแนะนำคอนเซ็ปต์เรียบหรู ใช้ดอกไม้หลัก 2 ชนิด ขนาดกลางถึงใหญ่เพื่อพื้นที่ เช่น เบญจมาศบอลและกุหลาบ แล้วใช้ใบไม้สร้างมิติ ให้สแตนด์ดอกไม้หน้างานศพไม่เกินห้าจุด กระจายหน้าศาลาและมุมลงทะเบียน เพิ่มพวงมาลัยงานศพวางข้างภาพผู้ล่วงลับ และทำช่อถวายพระสวดอย่างละมุน ถ้างบมากกว่า 80,000 บาทขึ้นไป เราจะเริ่มเล่นกับฉากหลังแบบกริดไม้ ผ้าซ้อนชั้น โคมไฟวอร์มไวท์ และเส้นทางเดินที่โรยกลีบกุหลาบบางๆ ให้แขกสัมผัสความอ่อนโยนตั้งแต่ก้าวแรก
ความจริงที่อยากบอกคือ บางครั้ง “ลดชนิดดอกไม้ แต่เพิ่มวินัยในการดูแล” ให้ผลลัพธ์ดีกว่าซื้อดอกไม้ราคาแพงหลากชนิดจนยากต่อการควบคุมความสด ทีมเราซื้อดอกไม้จากปากคลองตลาดตีสี่ บางชนิดสั่งฟาร์มโดยตรงให้มาลงที่ร้านตอนตีห้า เพื่อให้ดอกไม้พักในอุณหภูมิพอดีอย่างน้อย 3 ชั่วโมงก่อนเดินทางไปวัด การยืดอายุดอกไม้ให้สวยครบงาน ช่วยทั้งงบลูกค้าและภาพรวมงานมากกว่าการเพิ่มชนิดโดยไม่จำเป็น
เบื้องหลังการทำงานที่คนไม่ค่อยเห็นหลายคนคิดว่ารับจัดดอกไม้งานศพคือการจัดดอกไม้ให้สวย แต่ความจริงคืองานบริหารเวลาของนาทีต่อนาที เราแบ่งทีมเป็นสามส่วน ทีมผลิตในร้าน ทีมไซต์งาน และทีมประสานวัด ทีมประสานวัดจะไปถึงก่อนเพื่อตรวจจุดเสียบปลั๊ก ตรวจระยะระหว่างแท่นตั้งรูปกับโต๊ะลงทะเบียน คุยกับไวยาวัจกรเรื่องเวลาเปิดปิดไฟ เสียงไมค์ และที่จอดรถของแขกสูงวัย ทีมไซต์งานจะเริ่มกางฉาก วางโครง และเทสต์ไฟทันที ส่วนทีมผลิตจัดช่อหลักให้เสร็จในร้าน แล้วค่อยส่งไปประกอบบนพื้นที่จริง
เรื่องเวลาเป๊ะมาก ยกตัวอย่างงานหนึ่งที่วัดฝั่งพระนคร ลูกค้าขอให้มีการเปลี่ยนโทนจากขาวล้วนคืนแรกเป็นขาวครีมผสมชมพูอ่อนคืนที่สองเพื่อสะท้อนบุคลิกผู้ล่วงลับ ทีมต้องถอดดอกไม้บางส่วนตอนบ่ายสาม ใส่ชุดใหม่ให้เสร็จก่อนสี่โมงครึ่ง เพราะห้าโมงพระเริ่มเจริญพระพุทธมนต์ ช่วงนั้นถ้าไฟดับหรือฝนตกต้องมีแผนสำรองทันที เราพกพัดลมไอเย็น เครื่องมือไฟฟ้า ปลั๊กรางสำรอง ผ้าและเชือกไนล่อนเสมอ เคยมีอยู่ครั้งหนึ่งลมแรงมากจนผ้าฉากโยก เราต้องเปลี่ยนวิธีติดจากคลิปเป็นเย็บซ่อนกับโครงไม้ดิบ ช่วยให้ผ้าเรียบและไม่รบกวนสายตาแขก
ประสบการณ์กับลูกค้าที่หลากหลาย และการอ่านใจที่ไม่ใช่การเดาครอบครัวแต่ละครอบครัวมีความเศร้าและความปรารถนาที่ไม่เหมือนกัน บางท่านต้องการให้ดอกไม้บอกเล่าเรื่องราว บางท่านอยากเก็บทุกอย่างเรียบที่สุดเพื่อให้โฟกัสที่บทสวด ฉันจำได้ดีถึงงานของคุณป้าที่เคยเป็นครูสอนดนตรี ครอบครัวอยากแทรกสัญลักษณ์เล็กๆ เราออกแบบพวงหรีดทรงกลม ผูกโบว์ด้วยริบบิ้นโน้ตสีเงินบางๆ แทรกคิ้วไม้ไวโอลินขนาดเล็กที่ทำจากไม้อัด ลงแลคเกอร์ด้านแทนเงาเพื่อไม่ให้สะดุดตาเกินไป แขกที่มาร่วมงานยิ้มทั้งน้ำตาเมื่อเห็นรายละเอียดเล็กๆ นั้น
ในทางกลับกัน เคยมีครอบครัวที่ไม่อยากให้ดอกไม้เยอะ เพราะห่วงเรื่องการจัดการหลังเผา เราเสนอแบบโครงเช่าที่ถอดง่าย ใช้ดอกไม้สดเฉพาะจุดที่ภาพถ่ายจะบันทึกได้ดี เช่น ฉากหลังรูปผู้ล่วงลับและโต๊ะลงทะเบียน แล้วทำพวงมาลัยงานศพจากดอกมะลิและพุดแทนแจกันรายทาง ตั้งใจให้ทุกชิ้นถูกนำไปวางต่อที่บ้านพักคนชราในวันถัดไป ลูกค้ารู้สึกสบายใจเพราะดอกไม้ยังทำหน้าที่ให้ความอบอุ่นกับผู้คนต่ออีกช่วงหนึ่ง
วัสดุ ดอกไม้ และการเลือกอย่างมีเหตุผลชื่อเสียงของร้านดอกไม้งานศพกรุงเทพมักอยู่ที่ความสวยและความตรงเวลา แต่ความยั่งยืนและความคงทนของงานขึ้นกับการเลือกดอกไม้ที่เหมาะกับสภาพอากาศจริงๆ เดือนเมษายน เราหลีกเลี่ยงไฮเดรนเยียกลางแจ้งในศาลาที่ร้อนจัด แม้จะสวยก็เหี่ยวเร็ว เราเลือกใช้คาร์เนชั่น เบญจมาศบอล สแตติส ยูสตอม่า และฟิลเลอร์อย่างแคสเพียที่ทน งบก็ไม่บาน ส่วนฤดูฝน เราเพิ่มโครงกันน้ำหยดและผ้าเคลือบกันชื้นเพื่อให้ผ้าฉากไม่ย่น แม้คนดูไม่เห็น แต่ผลลัพธ์คือฉากที่ดูเรียบร้อยตลอดคืน
หลายครั้งลูกค้าขอ “ดอกไม้หน้างานศพ” ที่ถ่ายรูปออกมาดูไม่โหวงและไม่แน่นจนเกินงาม เราจึงมักใช้สัดส่วน 60 30 10 คือดอกไม้หลัก 60 เปอร์เซ็นต์ ฟิลเลอร์ 30 เปอร์เซ็นต์ และใบไม้ 10 เปอร์เซ็นต์ เพื่อให้ดอกไม้ยังเป็นพระเอก ส่วนใบไม้ใช้เป็นกรอบสายตาเท่านั้น ไม่ใช่ตัวแสดงนำ การตั้งขาตั้งดอกไม้ให้สูงต่ำต่างกันช่วยเพิ่มจังหวะสายตา โดยยึดกฎระยะว่างหายใจระหว่างกันพอสมควร ภาพรวมจะมีความสงบ ไม่ล้น ไม่เบาบางเกินไป
การสื่อสารกับครอบครัวในวันที่ใจหนักงานศพเกิดขึ้นไวและเต็มไปด้วยการตัดสินใจ เราจึงลดภาระลูกค้าด้วยการเตรียม “ตัวเลือกที่ไม่ผิดเมน” ให้เห็นภาพทันที ลูกค้าบอกโจทย์ เราเสนอแบบสเก็ตช์ง่ายๆ สองถึงสามแนวทางในเวลาไม่เกินหนึ่งชั่วโมง พร้อมประมาณราคาแต่ละแบบตรงไปตรงมา การคุยแบบนี้ช่วยให้ครอบครัวตัดสินใจได้เร็วขึ้นโดยไม่รู้สึกถูกบังคับ เมื่อได้แบบแล้ว เราส่งตารางเวลาจริง ตั้งแต่เข้าหน้างาน กางฉาก จัดไฟ ไปจนถึงเก็บงานหลังพิธีเผา เพื่อให้ทุกคนวางใจว่าไม่มีจุดตกหล่น
การฟังเป็นทักษะสำคัญ มีเพียงไม่กี่ครั้งที่ครอบครัวอยากได้ดอกไม้สีที่เราไม่มั่นใจว่าจะเหมาะ เราจะไม่เถียง แต่ถามเพิ่มว่าชอบสีนี้เพราะอะไร แล้วค่อยเสนอทางเลือกที่รักษาความตั้งใจเดิม เช่น ถ้าลูกค้าอยากได้สีแดงเพราะผู้ล่วงลับชอบเสื้อสีแดง เราอาจผสมแดงกับไวน์หรือชมพูเข้ม และจับคู่กับงาช้าง เพื่อคุมบรรยากาศให้สงบกว่าแดงสดล้วน ส่วนกรณีที่ลูกค้าไม่แน่ใจอะไรเลย เรากลับไปที่คำง่ายๆ ว่า ผู้ล่วงลับชอบอะไร ไม่ชอบอะไร ให้ความชอบของเขาเป็นเข็มทิศหลักเสมอ
ร้านจัดดอกไม้งานศพในกรุงเทพที่เติบโตจากการปากต่อปากเรายังไม่ลงโฆษณามากเท่าไร ลูกค้ามักมาจากเพื่อนแนะนำเพื่อน หลายครอบครัวกลับมาใช้บริการอีกครั้งเมื่อต้องจัดงานให้ญาติคนอื่น ซึ่งจริงๆ ไม่ใช่เรื่องน่ายินดี แต่ก็เป็นความไว้วางใจที่ทำให้ทีมเราระมัดระวังมากขึ้นในทุกงาน เราเคยจัดงานในวัดที่รถเข้าถึงยาก ต้องขนของลงจากรถกระบะแล้วใช้รถลากเล็กๆ หลายรอบในเวลาอันจำกัด ถ้าเป็นเมื่อก่อนทีมคงบ่น แต่พอเห็นคุณตาคุณยายที่เดินช้าๆ มาร่วมงาน เรารู้สึกว่าแค่เราลำบากสักนิดเพื่อให้เขาเจอภาพที่อ่อนโยน ก็ถือว่าคุ้ม
ส่วนการทำงานกับบริษัทหรือหน่วยงานที่ส่งพวงหรีดจำนวนมาก เราปรับระบบหลังบ้านให้มีฐานข้อมูลชื่อบุคคลสำคัญ ตำแหน่ง และข้อความไว้อาลัยที่นิยมใช้ เพื่อลดความผิดพลาดเรื่องสะกดชื่อ เราย้ำกับทีมเสมอว่า พวงหรีดหนึ่งพวงคือหนึ่งข้อความปลอบใจ ไม่ใช่ “ไอเท็ม” เราจึงตรวจความสะอาดริบบิ้น การวางโลโก้อย่างสุภาพ และความชัดเจนของข้อความก่อนส่งมอบทุกครั้ง
ความท้าทายที่ไม่มีใครบอก และวิธีรับมือดอกไม้จัดงานศพมีอัตราเสียหายสูงกว่างานอื่นเพราะเวลาและสภาพแวดล้อม การจัดในวัดริมน้ำยามค่ำคืนทำให้แมลงมาเล่นไฟ ต้องเตรียมสเปรย์สมุนไพรที่กลิ่นไม่แรงและไม่เป็นอันตรายต่อแขก บางวัดมีพื้นที่จำกัดมากจนสแตนด์ชิดกัน เราแก้ด้วยการใช้สแตนด์ทรงแคบแต่สูง และวางแนวทะแยง เพื่อให้เกิดทางเดินและไม่บังทัศนียภาพของพระสวด อีกเรื่องคือฝุ่นผงจากการก่อสร้างหรือซ่อมแซมศาลา ถ้าเลี่ยงไม่ได้ เราคลุมดอกไม้ด้วยผ้าซีทรูระหว่างรอพิธี แล้วค่อยเปิดก่อนพิธีเริ่ม 10 นาที ให้ดอกไม้ยังสดใสในภาพถ่าย
งานที่เงียบที่สุดกลับยากที่สุด เพราะไม่มีเสียงคุย ไม่มีเสียงหัวเราะ ทุกคนจมหายไปในความคิด เราจัดแสงให้ต่ำลงเล็กน้อย ใช้เทียนไฟฟ้าแสงนิ่งแทนแบบกระพริบเพื่อไม่รบกวนสายตา นำกลิ่นหอมอ่อนของยูคาลิปตัสและใบมินต์มาแทรกให้รู้สึกหายใจโล่งขึ้น ปรับระดับดนตรีบรรเลงเบาๆ ถ้าวัดอนุญาต รายละเอียดเหล่านี้ไม่ได้แพง แต่สะท้อนความเข้าใจสภาวะอารมณ์ของแขกและครอบครัว
บทเรียนเรื่องทีมงาน วินัย และจิตใจคนที่ทำงานนี้ต้องมีทั้งมือที่นิ่งและใจที่นิ่ง เราคัดคนเข้าทีมจากทัศนคติ ไม่ใช่แค่ฝีมือ ถ้าใครจัดสวยแต่พูดจาไม่อ่อนโยน เราจะให้ฝึกงานหน้าร้านก่อน ยังไม่ให้เจอครอบครัวลูกค้า เพราะประโยคเดียวอาจทำให้คนเสียใจหนักขึ้นโดยไม่ตั้งใจ เราสอนกันว่า อย่าถามนำ อย่าคาดเดา ให้เปิดพื้นที่เงียบสั้นๆ และฟังคำตอบจริงๆ
เรื่องวินัยก็สำคัญมาก เรามีเช็กลิสต์อุปกรณ์ก่อนออกจากร้านทุกครั้ง ตั้งแต่กรรไกร มีด คัตเตอร์ สายรัดเคเบิล เทปใส เทปผ้า ปลั๊กราง สกรู ไขควง ชุดเย็บผ้า ถุงมือ แอลกอฮอล์ และผ้าสะอาด การลืมของเพียงชิ้นเดียวอาจทำให้งานล่าช้า 20 นาที ซึ่ง 20 นาทีในงานศพคือเส้นแบ่งระหว่างความเรียบร้อยกับความวุ่นวายที่ไม่ควรเกิด
รายการสั้นๆ ที่เราเช็กก่อนออกจากร้านเสมอ
แผนผังหน้างานและภาพสเก็ตช์ล่าสุด พร้อมหมายเหตุจากครอบครัว ดอกไม้หลัก ดอกฟิลเลอร์ ใบไม้ เผื่ออย่างน้อย 10 ถึง 15 เปอร์เซ็นต์ อุปกรณ์ไฟ แหล่งจ่ายไฟสำรอง และปลั๊กรางที่ผ่านการทดสอบ ชุดทำความสะอาดและเครื่องมือยึดจับทุกชนิด รวมถึงผ้าคลุมดอกไม้ น้ำดื่มสำหรับทีมและผ้าเย็น เพราะคนเหนื่อยจะตัดสินใจพลาดง่าย ความแตกต่างระหว่าง “สวย” กับ “ใช่”เราเคยเจองานหนึ่ง งบไม่สูง ลูกค้าขอให้ทำให้ “ดูไม่เหงา” ศาลากว้างและทึบ ถ้าจัดแบบมาตรฐานจะดูโหวง เราเลือกสแตนด์จำนวนไม่มาก แต่ยืดความสูงให้สูงกว่าเดิมเล็กน้อย แล้วใช้ผ้าสีครีมอ่อนพาดผนังจากมุมซ้ายไปขวาเป็นเส้นโค้งหลวมๆ เสริมด้วยไฟสปอตเล็กๆ ที่ชี้ขึ้น ทำให้เกิดมิติด้านหลัง ภาพรวมไม่ได้ดอกไม้เยอะ แต่แขกที่เดินเข้ามารู้สึกอุ่นขึ้น งานนั้นสอนว่า บางทีความ “ใช่” เกิดจากการจัดองค์ประกอบแสง ผ้า และที่ว่าง มากกว่าความแน่นของดอกไม้
อีกงานหนึ่ง ครอบครัวอยากให้มีพวงมาลัยงานศพวางข้างรูปเป็นพิเศษ เพราะคุณยายชอบร้อยมาลัย เราจึงใช้มะลิ ปักพุดซ้อน และแทรกดาวเรืองหนึ่งดอกตรงปลายเพื่อระลึกถึงสวนเล็กๆ ที่คุณยายปลูกไว้ที่บ้าน พวงมาลัยชิ้นนั้นไม่ได้สวยหวือหวา แต่มันคือเรื่องเล่าที่จับใจ เรายังจำสายตาหลานสาวที่ยกมือไหว้รูปคุณยายแล้วแตะพวงมาลัยเบาๆ เหมือนบอกลาอีกครั้ง
ด้านที่ไม่ค่อยพูดถึง: ความยั่งยืนและการจัดการหลังงานร้านจัดดอกไม้งานศพควรคิดถึงสิ่งแวดล้อมด้วย เราแยกวัสดุที่นำกลับมาใช้ได้ เช่น โครงไม้ ผ้า โคมไฟ ขาตั้ง พยายามลดโฟมโอเอซิสโดยใช้กระถางน้ำและโครงลวดสานแทนในบางส่วน ดอกไม้ที่ยังสดหลังงาน เราคัดไปทำช่อเล็กแจกวัดหรือบ้านพักคนชรา ส่วนที่เหลือทำปุ๋ยหมัก ไม่ใช่ทุกชิ้นทำได้ แต่ทุกครั้งที่ทำได้ เรารู้สึกว่าดอกไม้ได้ทำหน้าที่ครบถ้วน
การเก็บงานให้เร็วและสะอาดก็เป็นมารยาทกับวัดและครอบครัว ทีมเรามีตารางเวลาชัดเจนหลังพิธีเรียบร้อย 45 ถึง 60 นาทีแรก เราถอดฉาก เก็บดอกไม้ที่ครอบครัวอยากนำกลับบ้าน แยกขยะเปียกและแห้ง ตรวจพื้นที่ให้สะอาดเหมือนก่อนเริ่มงาน แล้วทิ้งข้อความแจ้งครอบครัวว่าหากมีของตกหล่น เราจะดูแลส่งคืนให้ สิ่งเล็กๆ เหล่านี้ทำให้ความไว้วางใจยืนยาวกว่างานเดียว
คำแนะนำถึงคนที่คิดจะเริ่มงานรับจัดดอกไม้งานศพคำถามยอดฮิตคือ ต้องเริ่มยังไงถ้าอยากทำงานนี้จริงจัง คำตอบจากประสบการณ์ตรงคือ เริ่มจากการลงพื้นที่ก่อน จะไปเป็นผู้ช่วยร้านอื่น หรือรับงานเล็กๆ ในวัดใกล้บ้านก็ได้ เรียนรู้งานระบบของวัด เวลาพิธี เสียงไมค์ มารยาทกับพระและเจ้าหน้าที่ เพราะทักษะเหล่านี้ไม่มีในตำรา ฝึกจัดฉากและการวางแสงในพื้นที่จำกัด ใช้โทรศัพท์ถ่ายรูปเปรียบเทียบก่อนหลังและในมุมต่างๆ เพื่อดูว่าจุดไหนควรเพิ่มหรือลด จากนั้นตั้งราคาที่ซื่อสัตย์กับต้นทุน และเปิดทางเลือกให้ลูกค้าตัดสินใจเองเสมอ
ที่สำคัญ อย่าแค่ขายดอกไม้ จงขายความสบายใจ นั่นหมายถึงการตอบข้อความไวในเวลาที่เหมาะสม การส่งภาพความคืบหน้าสั้นๆ และการเป็นคนรับผิดชอบคนสุดท้ายในพื้นที่ ถ้าบางอย่างไม่เป็นไปตามแผน ให้บอกตรงและเสนอทางแก้ ไม่โบ้ยความผิดไปที่ใคร
รายการสั้นๆ สำหรับคนเริ่มต้นที่อยากทำให้ลูกค้ารู้สึกวางใจ
ตั้งกระบวนการซักถามข้อมูลให้ครบในครั้งเดียว โทน สี ศาสนา งบ เวลา ข้อจำกัด ทำสเก็ตช์ง่ายๆ ประกอบภาพตัวอย่างงานจริง ไม่ใช่ภาพสต็อกที่เกินจริง วางแผนสำรองเรื่องไฟ ฝน ลม และการขนย้ายอุปกรณ์ในพื้นที่แคบ สร้างมาตรฐานความสะอาดและการเก็บงานหลังพิธีให้เร็วและเรียบร้อย เก็บฟีดแบ็กหลังงาน เพื่อนำไปปรับปรุงและเก็บกรณีศึกษา บทสรุปที่เดินทางมาด้วยกันกับลูกค้านับร้อยครอบครัวหลังจากทำงานนี้อย่างจริงจังหลายปี คำว่า “สวย” สำหรับฉันเปลี่ยนไปมาก เมื่อก่อนสวยคือการวางดอกไม้เต็มพื้นที่ โค้งสมบูรณ์ โทนสีละมุน ตอนนี้สวยคือการได้ยินเสียงถอนหายใจเบาๆ ของลูกค้าหลังเดินเข้ามาในศาลา เห็นรอยยิ้มบางๆ ขณะที่เขาเล่าเรื่องคนที่จากไป และรู้สึกว่าพื้นที่ตรงหน้าเปิดทางให้ทุกคนได้อำลาอย่างที่ควรจะเป็น
ดอกไม้งานศพจึงเป็นมากกว่างานบริการ มันคือบทสนทนาเงียบๆ ระหว่างผู้จัดกับผู้สูญเสีย ร้านดอกไม้งานศพกรุงเทพมีหลายร้านที่ทำได้ดีมาก แต่แต่ละร้านมีลายมือของตัวเอง สิ่งที่ฉันใช้ยึดเหนี่ยวมีเพียงสามอย่าง เข้าใจความเชื่อและความรู้สึกของครอบครัว ซื่อสัตย์กับข้อจำกัดของเวลาและงบ และไม่หยุดเรียนรู้จากทุกงานที่ผ่านมือ
หากวันนี้คุณกำลังมองหาร้านดอกไม้งานศพ หรือกำลังลังเลว่าจะตัดสินใจอย่างไร ลองเริ่มจากการคิดถึงบุคลิกของผู้ล่วงลับก่อน เขาชอบสีไหน กลิ่นไหน เพลงแบบไหน จากนั้นค่อยหาคนจัดที่พร้อมฟังและแปลสิ่งเหล่านั้นเป็นดอกไม้ หน้าที่ของเราในฐานะคนทำงานนี้ คือเป็นมือและสายตาแทนครอบครัวให้ดีที่สุด ส่วนดอกไม้จะทำหน้าที่ปลอบโยนเองตามธรรมชาติของมัน
และถ้าคุณเป็นคนหนึ่งที่กำลังจะเริ่มต้นในสายงานนี้ อย่ากลัวว่าคุณจะเศร้าเกินรับไหว ใช่ มันมีวันที่หนัก แต่ในความหนักนั้นมีคุณค่าแท้จริงของงานบริการอยู่ตรงหน้า ประเภทดอกไม้งานศพ คุณจะเห็นว่า ความอ่อนโยนไม่เคยล้าสมัย และดอกไม้ยังคงพูดแทนใจคนได้เสมอ ไม่ว่าจะเป็นช่อเล็กๆ พวงมาลัยงานศพ หรือดอกไม้หน้างานศพที่เรียบง่ายก็ตาม
ทุกครั้งที่ปิดไฟเก็บงาน และศาลากลับสู่ความเงียบ เรามักยืนนิ่งอยู่ครู่หนึ่ง เหนื่อยแต่ใจเบา เพราะรู้ว่าดอกไม้ได้ทำหน้าที่ของมันอย่างซื่อสัตย์แล้ว วันพรุ่งนี้จะมีงานใหม่เข้ามา โทรศัพท์จะดังอีก แต่บทเรียนของวันนี้จะอยู่ในมือและในหัวใจต่อไป และนั่นแหละคือความหมายของการรับจัดดอกไม้งานศพที่ฉันตั้งใจทำให้ดีที่สุดในทุกครั้งที่มีโอกาสบริการ.