مصوبه بنزینی کمخطر و البته کماثر
یادداشت مرتضی فیروزآبادی پیرامون مصوبه بنزینی دولتمصوبه بنزینی دولت، مصوبه بی ضرری است؛ لیکن اشکالاتی در پیش فرض ها و راه حل ها دارد. به همین دلیل بعید است مسأله واقعی بنزین را حل کند.
نقاط مثبت این مصوبه، پرهیز از سیاست شوک درمانی، انتخاب درست افزایش قیمت کارت جایگاه به عنوان نقطه شروع و حذف سهمیه خانواده های چند خودرو، خودروهای دولتی و... (به استثنای حذف خودروهای نوشماره) است.
لیکن مصوبه یک پیش فرض غلط دارد و اینکه تصور می کند میزان مصرف بنزین با ابزار قیمت و یا ابزارهای دیگر قابل کاهش است. حال آنکه روند رشد مصرف بنزین عموما طبیعی بوده و کشش قیمتی پایینی دارد. حتی پس از افزایش قیمت های شوک گونه، مجددا با فاصله کمی به روند طبیعی برگشته است.
اگر فرض این نوشته (عدم کاهش مصرف بنزین با افزایش قیمت) درست باشد، در گام اول باید برای مردم «امکان کاهش مصرف» را فراهم کرد. کاهش مصرف بنزین در عمل مرتبط با مواردی مثل *بهبود کیفیت خودرو و توسعه حمل و نقل عمومی* و... خواهد بود. این موارد در اختیار مردم نیست و حل فوری آنها عملا وابسته به مسأله مهمی به نام ارز است. بنابراین با این تصمیم *صورت مسئله تامین ارز (چه برای تامین بنزین و چه برای کاهش اصولی مصرف بنزین) تغییری نکرده است*. در این شرایط افزایش ریالی قیمت بنزین صرفاً درآمد دولت را افزایش داده است.
مهمترین نقص مصوبه دولت فقدان طرح وبرنامه مشخص برای جبران هزینه های تحمیل شده به خانوارهای فاقد خودرو است. این نقیصه در مصوبه کنونی (افزایش قیمت تا پنج هزار تومان) چندان مهم نیست! لیکن با توجه به پیش بینی مصوبه برای کاهش سهمیه ها در آینده و افزایش متناسب قیمت کارت جایگاه (و به عبارت روشن تر حذف سهمیه بندی و شکل دهی بنزین تک نرخی با قیمت نزدیک به قیمت جهانی) نبود برنامه جبرانی برای خانوارهای فاقد خودرو و یا تقلیل آن به سه دهک پایین، نقیصه مهمی محسوب می شود و می تواند برنامه اصلاحی دولت را با چالش مواجه نماید. گزارش درآمد هزینه مرکز آمار نشان می دهد که میزان هزینه خانوار حداقل در هشت دهک تفاوت محسوسی با هم ندارد.