رابطه نان و دمکراسی: توسعه آمرانه یا توسعه دمکراتیک پایدار
کوروش پارسا ، جمهوری خواه لیبرال و سوسیال دمکراترابطه نان، زندگی و دمکراسی: رقابت مدل توسعه دمکراتیک پایدار با توسعه آمرانه منتسب به راست افراطی
هفتم می ۲۰۲۴
در دهه گذشته، ایران در سراشیبی فقر قرار گرفته است، رشد اقتصادی بسیار ضعیف شده است وقدرت خرید بنا به امار و واقعیت روی زمین شدیدا کاهش پیدا کرده است، سطح بیکاری بالا، نرخ مشارکت کاری پایین (۲)، مهاجرت نخبگان و‌نیروی کار، تورم بالای چهل درصد، یک میلیون نیروی تازه کار در سال، بخش زیادی از جامعه ایران زیر خط فقر و فقر مطلق قرار داده است، ،راست افراطی مدل این حکومت اسلامی را با مدل حکومت پهلوی- توسعه آمرانه- مقایسه میکندو وعده امنیت و نان را به مردم میدهد، من و‌تو و ایران اینترنشنال با سفید نمایی گذشته این گزینه را در ایران فعال کرده آند، بنظر نگارنده جمهوری خواهان ایران باید مدل رشد سرمایه داری همراه رفاه را نشان دهند، مدل سوم رشد از طرف چپ انقلابی می اید، این چپ انقلابی طرفدار مدل سوسیالیستی جمهوری شورایی و دیکتاتوری پرولناریا است و مستقیما به کارافرینان و سرمایه داران حمله طبقاتی میکند و خواهان انقلاب سوسیالیستی است، طبعا نمی توان ایران آینده را بدون محوریت بخش خصوصی و کارافرینان ساخت؟ اقشار مختلف جامعه (مزدبگیران، کارگران اطلاعاتی، کارافرینان و‌غیره) طبعا در یک نظام دمکراتیک و در‌حاکمیت جمهوری مردم تصمیم سازی خواهند کرد. این روزها برخی از صاحب نظران سیاسی توجه به بعد معیشتی اعتراضات می دهند ویکباره ضد سرمایه داری می‌شوند، و به درجات مختلف فکر میکنند در فاز ضد سرمایه داری حرکتشان هستند، بنظر نگارنده جمهوری خواهی برای کشاندن بخش های پایینی جامعه و در برگرفتن خواست های معیشتی باید سیگنال دولت رفاه و دمکراسی کارآمد را بدهند، برای بررسی بیشتر این گزاره آخر چند نکته را در ارتباط با سه مدل بالا مطرح می کنم:
- بدون آزادی، عدالت اجتماعی (بخوان مالیات تصاعدی) ممکن نیست، نظام اقتصادی درایران عمدتا حکومتی، رانتی، مافیایی است، ریشه فقر در ایران در فساد سیستماتیک، نظام بانکی فاسد، حکمرانی تبعیض آلود دینی و ناکارآمد است،
- راه حل در حکمرانی دمکراتیک بدون فساد سیستماتیک است ، جواب در افتادن در ریل توسعه دمکراتیک پایدار است، جواب در ایجاد سرمایه داری همراه با رفاه است، برای این نیاز به حکمرانی پاسخگو است که بتوان فساد را بسیار ضعیف کرد، جواب در نظام بانکی شفاف وپیوستن به عهدنامه های بین المللی اف ای تی اف و غیره است که جلوی وام های کلان بیپشتوانه و پولشویی گرفته شود، جواب حکمرانی دمکراتیک متکی بر مدیریت علمی کشوراست، دوران حاکمیت خدا، نماینده خدا و سایه خدا پایان یافته است،
- از طرف دیگر جواب در راه رشد سوسیالیستی با محوریت و عاملیت اصلی مالکیت دولتی نیست که برای کشورهای در حال توسعه یاتوسعه نیافته، در بدترین حالت بیراهه دیگری به طرف کره شمالی است و در بهترین حالت نمی تواند دیکتاتوری کارامد چین را به دلایل بسیار زیادی بازتولید کند، نان و رفاه با سرمایه گذاری هایکلان داخلی و خارجی ایجاد میلیون ها کار گره خورده است ، نیاز به سرمایه گذاری کلان خارجی و داخلی دارد نه به شعارهای ضد سرمایه داری و‌ضد لیبرالی، نیاز به شکستن کمر فسادسیستماتیک و سیاست خارجی حکومت شیعی ولایی دارد نه تفکر اصلاحات نظام اصلاحناپذیر، حکومت کنونی نان مردم را در منطقه خرج میکند، حکومت غرق در فساد سیستماتیک دائما کسری بودجه را با انتشار اسکناس حل میکند و با تورم دست در جیب مردم دارد،حکومت باعث و بانی این فقر است،
- جواب، گذار از حکومت به دمکراسی پایدار، توسعه و دولت رفاه است، حکمرانی دمکراتیک،برای ایران توسعه همراه با رفاه خواهد آورد، جواب در دمکراسی کارآمد است،
- جواب در توسعه امرانه و راه حل نئولیبرالی نیز نیست، نیازهای سرمایه خارجی نبایدآینده اقتصاد ایران را شکل دهد، نیروهای ذی نفع باید در یک تعامل سازشکارانه به یک سیاست گذاری دمکراتیک برسند، ایران نیاز به تنظیم گری دولت در زمینه های مختلف برمبنای نیازهای کشور در چهارچوب توسعه دمکراتیک پایدار بر مبنای رقابت در بازارجهانی و تولید کالاهای صادراتی رقابتی است، ویژگی ایران فقط منابع طبیعی نیست، بلکه نیروی انسانی ایران نیز استثنایی است (مهاجرت میلیون ها ایرانی و‌کسب دانش مدیریت،تکنولوژی و سرمایه گذاری در اقتصادهای پیشرفته) .نویسنده معتقد است که این ویژگی ایران را کاندید گذار به اقتصاد دانش بنیاد در کانتکست توسعه دمکراتیک نیز می کند، این ویژگی ظرفیت تولید تکنولوژی را در ایران بسیار بالا میبرد،
- کسانی در سطح شعار به نان می پردازند و خواهان چرخش جنبش به شعارهای چپ تر وسیگنال اقتصاد سوسیالیستی را می دهند، سخت در اشتباه هستند و بسیار سازنده خواهد بود اگر مدل موفق توسعه خود را نیز نشان دهند، البته برخی مدل چین را مطرح میکنند که برای ایران قابل بحث‌است، دیکتارتوری کارامد به احتمال زیاد نه از طرف چپ انقلابی و نه از طرف راست افراطی قابل تحقق نیست، ضمن اینکه ایرانیان در صد سال گذشته در تکاپوی آزادی بوده اند ، نمونه دولت های رفاه موفق مانند سوئد، آلمان و شمال اروپا که در‌جهارچوب سرمایه داری کار میکنند، نمونه های جهانی خوبی برای مدل توسعه در ایران هستند، البته مدل استراتژی توسعه با تکیه بر صادرات کالاهای رقابتی در بازار جهانی که توسط کشورهای چهار ببر‌اسیایی مانند کره جنوبی و همچنین ترکیه دنبال شد در‌مورد ایران هم می تواند در این مرحله توسعه جواب دهد، مطالعات نویسنده نشان میدهد که ایران ظرفیت حدود دویست میلیارد دلار صادرات غیر نفتی و گازی در سال در چهارچوب توسعه دمکراتیک پایدار در طول پنج سال را دارد، (۳)
- کتاب موج عظیم نوشته استیون رادلت و ترجمه بیژن اشتری ( بدون تایید همه نظرات اشتری) نگاهی به توسعه امرانه و‌توسعه دمکراتیک دارد، وی بحث‌میکند در دنیای امروز دیگر امکان توسعه همراه بادیکتاتوری ضعیف است، اعجم اوغلو نیز بحث میکند که برای توسعه پایدار و موزون دردراز مدت نیاز به تولید تکنولوژی است و این آخری نیز بدون دمکراسی ممکن نیست،
- تجربه ایران در صد سال گذشته شکست توسعه امرانه بدون توسعه سیاسی است، ضمن اینکه عملا مشاهده میکنیم که اقتصاد نفتی رانتی و خام فروشی در کنار هسته ثابت قدرت منجر به خودی سالاری و‌فساد سیستماتیک می شود، در‌حاکمیت آینده ایران دولت مدرنی باید ایجاد شود که دسترسی برابر به امکانات اقتصادی و سیاسی را برای شهروندان تامین میکند، این فلسفه میتواند جشم انداز روشنی را برای آینده ایران ترسیم کند،
- دمکراسی در ایران باید یک دمکراسی کارامد باشد که توسعه را نیز به ارمغان بیاورد، ائتلاف و همگرایی وسیع جمهوری خواهان دمکرات و تفاهم ملی بین دمکراسی خواهان می تواند چنین دمکراسی را در ایران به ارمغان بیاورد، دمکراسی خواهانی که مقام موروثی و مادامالعمر در ایران نمی خواهند، انتخابات ادواری برای چرخش واقعی قدرت را می پذیرند، جمهوری خواهانی که رشد سرمایه داری همراه با رفاه و محوریت بخش خصوصی و نقش مهم کارافرینان، اقتصاد دانش بنیاد و‌تعامل طبقات را میپذیرند، از طرف دیگر،هر نوع هسته ثابت قدرت در ایران فساد و امتیازات ویژه تولید میکند، فرهنگ چاپلوسی وخرزرنگی را رواج میدهد، منابع طبیعی ایران زمینه رشد فساد سیستماتیک را در کنارنهادهای سنتی (دستگاه روحانیت، نهاد سلطنت، یا حکمرانی نظامیان و امنیتی ها) فراهم میاورد،
- مطالعات نویسنده نشان میدهد که ایران ظرفیت حدود دویست میلیارد دلار صادرات غیر نفتی و گازی در سال در چهارچوب توسعه دمکراتیک پایدار در طول پنج سال را دارد، (۳)
بنظر نویسنده بعنوان بک جمهوری خواه سوسیال لیبرال وظیفه مبرم جمهوری خواهان ودمکراسی خواهان میانه رو که به دنبال گذار به دمکراسی و جمهوریت هستند، تبیین رابطه نان،زندگی و دمکراسی است، برخی به دنبال مدل ائتلاف سیاسی وسیع در حد امکان برای عبور ازحکومت هستند و هر چند وقت یکبار یکی این را کشف میکند و بخشی از جنبش را مجبور به درجا زدن برای چند صباحی میکند، متاسفانه یک نیروی اجتماعی که خواهان بازگشت به گذشته است بوجود آمده که امنیت، نان و توسعه آمرانه به تصویر کشیده شده در منوتو در دورانپهلوی را میخواهد، کار طرفداران دمکراسی مشکل است، راست افراطی مدل نیرومند و توده فهمی را به رخ می کشد ،نان را باید به توسعه و رفاه گره زد نه ضدیت با کارآفرینان، بخش خصوصی ، نبایدکجدار و مریز رفتار کرد ، باید به روشنی با مدل توسعه نئولیبرالی توسعه آمرانه مرزبندی کرد و‌مزایای دمکراسی کارامد در ایران را نشان داد،
یک همگرایی وسیع و نیرومند جمهوری خواهی سکولار دمکراتیک که نیروهای چپ دمکرات، تا راست میانه را در بر می گیرد، میتواند توسعه دمکراتیک پایدار و‌یک دمکراسی کارآمد را نمایندگی کند، نظام جمهوری آینده قطعا باید از چپ انقلابی تا نئولیبرالیها و راست افراطی را نیز در بر بگیرد، همه نیروهایی که خواهان مبارزه سیاسی غیرمسلحانه با هرپلاتفرمی غیر از پلاتفرم نفرت پراکنی نسبت به ادیان، اقوام، نژادها، گرایشات جنسی و جنسیتی هستند باید آزادی بیان و آزادی شرکت در انتخابات را داشته باشند بتوانند در چهارچوب این نظام رقابت کنند، مهم‌ترین ویژگی های چنین نظامی قبول پلولاریزم سیاسی و آزادی های فردی و اجتماعی و چرخش دائم قدرت میباشند، آزادی رسانه ها، اجتماعات، احزاب و تشکل های صنفی ، اجتماعی و مدنی قدرت یابی دائم جامعه مدنی را تضمین میکند و جلوی سرمایه سالاری یا کار سالاری را می‌گیرد،
پانویس ۱: نویسنده، چپ انقلابی افراطی را طرفداران راه رشد سوسیالیستی جامعه در رابطه با مالکیت است، دشمنی طبقاتی با کارکافرینان، تولیدگران خصوصی ، بخش خصوصی و توسعه در کانتکست سرمایه داری تنظیم شده و لیبرالها در مجموع دارد، چپ سنتی شدیدا ضد امپریالیست نیز میباشد، ولی ویژگی اصلی چپ انقلابی افراطی درسیاست ورزی در ایران فقط عدالت اجتماعی نیست بلکه در ورای سوسیال دمکراسی خواهان محدودیتهای های جدی برای کارآفرینان و بخش خصوصی است،
پانویس ۲:
۱ https://fararu.com/fa/amp/news/651795
«وضعیت نرخ مشارکت در ایران
یافته‌های گزارش منتشر شده از سوی آکادمی دانایان با امضای حسین عبده تبریزی نشانمی‌دهد مقایسه نرخ مشارکت نیروی کار در اقتصاد ایران با سایر کشور‌ها نظیر آمریکا، آلمان وترکیه حاکی از پایین بودن نرخ مشارکت در ایران است. نرخ مشارکت در ایران در شرایطی درمحدوده ۴۰ درصدی است که نرخ مشارکت نیروی کار در اقتصادی، چون اقتصاد ترکیه ۵۱ درصداست. این نرخ در آلمان ۶۱ و در امریکا ۶۲ درصد برآورد شده است.»
پانویس ۳: نویسنده در کلاب هاوس توسعه دمکراتیک نشان داد که بر مبنای ادعای مقامات و صنعتگران در ۱۲ صنعت مختلف ایران و ظرفیت صادرات هر کدام ، با برداشتن موانع گسترش تولید و صادرات بسیار بیشتر که مانع اصلی تحقق آن حکومت استبدادی و دینی می باشد، حساب ساده نشان میدهد که صادرات غیر نفتی ایران می تواند به دویست میلیارد دلار در سال بعد از پنج سال برسد، دکتر مهرداد عمادی نیز در آن جلسه مطرح کردند که ایشان در اتحادیه اروپا نیز محاسبه مشابهی کرده بودند و ظرفیت بسیار بالای سرمایه گذاری در ایران را نشان داده بودند،