تاریخچه بخیه کردن زخم
بخیه زخم؛ از گذشتههای دور تا پزشکی مدرن
بخیه کردن زخم یکی از قدیمی ترین روشهای درمانی در تاریخ بشر است. انسانها از زمانی که با جراحت و بریدگی مواجه شدند، به دنبال راهی بودند تا لبههای زخم را به هم نزدیک کنند و روند بهبود را سریعتر نمایند. بخیهها در اصل ابزاری برای بستن زخم، جلوگیری از خونریزی شدید و کاهش خطر عفونت محسوب میشوند. جالب است بدانید که ردپای استفاده از بخیه را میتوان در تمدنهای باستانی مانند مصر، هند و یونان یافت؛ جایی که پزشکان از مواد طبیعی همچون روده حیوانات، مو یا گیاهان برای دوختن زخم استفاده میکردند.
بخیه در مصر و هند باستان
در مصر باستان، پزشکان با مهارت خاصی از نخهایی تهیه شده از الیاف گیاهی یا روده حیوانات برای بخیه زدن استفاده میکردند. در متون پزشکی هند نیز به روشهای مختلف بستن زخم اشاره شده است. جراحان هندی از سوزنهای فلزی ابتدایی و نخهای طبیعی بهره میبردند و حتی روشهایی برای ضدعفونی محل زخم با گیاهان دارویی داشتند. همین روشها پایههای اولیه جراحی مدرن را شکل داد.
تحول بخیه در دوران اسلامی و قرون وسطی
در دوران شکوفایی علوم پزشکی اسلامی، دانشمندان بزرگی مانند زهراوی در کتابهای خود به تکنیکهای بخیه و ابزارهای جراحی پرداختهاند. در این دوره، بخیه کردن به عنوان یک مهارت پزشکی حیاتی شناخته شد و روشهای استریلسازی نسبی نیز مورد توجه قرار گرفت. در قرون وسطی اروپا نیز جراحان نظامی برای درمان زخمهای جنگی از نخهای حیوانی و ابریشمی استفاده میکردند.
بخیه در پزشکی نوین
با پیشرفت علم پزشکی در قرن نوزدهم و کشف اصول ضدعفونی توسط جوزف لیستر، بخیه کردن زخم وارد مرحلهای جدید شد. در این زمان استفاده از ابزار استریل و نخهای بخیه مخصوص رایج شد و خطر عفونتهای پس از عمل به شکل چشمگیری کاهش یافت. امروزه بخیهها تنوع زیادی دارند؛ از نخهای جذبی و غیرجذبی گرفته تا بخیههای ظریف میکروسکوپی در جراحیهای تخصصی. البته امروز به دلیل مشکلاتی مانند اسکار رخم و پیشگیری از آن افراد ترجیح میدهند، درمان زخم بدون بخیه انجام دهند و معتقدند که جای اسکار زخم باقی نمیماند.
آینده بخیه و روشهای جایگزین
در کنار بخیههای سنتی، تکنولوژیهای نوین مانند چسبهای پوستی، استاپلرهای جراحی و لیزر، لارو درمانی و .. نیز به عنوان جایگزین یا مکمل بخیهها معرفی شدهاند. این روشها به کاهش درد بیمار، بهبود سریعتر و به حداقل رساندن جای زخم کمک میکنند.
جمعبندی
تاریخچه بخیه کردن زخم نشان میدهد که بشر از گذشتههای بسیار دور به دنبال راهی برای تسریع روند ترمیم زخم بوده است. از نخهای ابتدایی گرفته تا بخیههای مدرن و ابزارهای پیشرفته امروزی، همه این تلاشها با یک هدف مشترک انجام شدهاند: کمک به ترمیم سریعتر زخمها و کاهش عوارض احتمالی. در کلینیکهای مدرن مانند کلینیک زخم البرز در کرج نیز از بهترین تکنیکهای بخیه و ترمیم زخم استفاده میشود تا بیماران بهترین نتیجه را دریافت کنند.