راهکارهای سید محمدخاتمی برای برون‌رفت از وضعیت کنونی کشور
۱- ایجاد و تقویت فضای همبستگی ملی
باید به سرعت فضای همبستگی و نزدیکی تمام جریان‌ها به هم ایجاد و فضای حذف و نفی و دفع یکدیگر با بدبینی و تنگ‌نظری که سبب انزوای بخش زیادی از نیروهای کارآمد جامعه خواهد شد، تغییر کند.
۲- وحدت ملی
همه نیروهای متخصص و متعهد که هدف‌شان سربلندی و پیشرفت ایران و آرامش و امنیت و برخورداری مردم است، باید در کنار هم قرار بگیرند و راه این انسجام ملی، باز شدن راه گفت‌وگو است.
۳- تغییر نگاه رسانه‌های ملی
رسانه‌های ملی ما نباید تنها نماینده و بیانگر یک سلیقه و جهت در جامعه باشند؛ باید گفت‌وگو کنیم و این گفت‌وگو‌ها در جامعه ایجاد و به جامعه منتقل شود.
۴- ایجاد فضای باز و امن و آزاد سیاسی
فضای امنیتی حاکم بر جامعه که خود عامل مهم ضدامنیت است باید به فضای باز سیاسی و امن و آزاد تبدیل شود؛ هر ایرانی باید بتواند در چارچوب قانون اساسی از حقوق خود بهره ببرد و ستیزهای کنونی به رقابت سالم تبدیل شده و قدرت انتخاب جامعه نسبت به راهکارها و راهبردها بالا برود.
۵- محدود کردن دایره غیرخودی
نباید هرکس سلیقه‌ای متفاوت داشت، غیرخودی تلقی شود؛ نیروها و متخصصان و دانشمندان و سیاستمداران را نمی‌شود با برچسب غیرخودی دور کرد. آیا امروز تاکید رهبری بر جذب حداکثری و دفع حداقلی در جامعه تحقق یافته است؟
۶- برداشتن حصر
حصر، استخوانی لای زخم است و بخش زیادی از جامعه را دلخور و ناامید کرده و هیچ فایده‌ای هم نداشته است. وقتی رهبری، حل مساله را به شورای امنیت ارجاع می‌دهند، باید به سرعت این معضل حل شده، حصر شکسته و محدودیت‌ها برداشته شود.
۷- آزادی تمام زندانیان سیاسی
باید همه زندانیان سیاسی که دستشان به خون آلوده نیست و همدست عملی براندازان نیستند آزاد شوند. در شرایطی که دشمنان دندان‌های‌شان را نشان می‌دهند، متاسفانه شاهد افزایش اخطارها و احضارها و محاکمات پرحرف و حدیث هستیم. کنترل و کاهش این احضارها و محاکمات کافی نیست، آزادی تمامی زندانیان سیاسی گره‌گشاست.
۸- اعلام عفو عمومی
اکثریت مردم، به ویژه ایرانیان خارج از کشور دلسوز ایران هستند و اینکه چقدر به جمهوری اسلامی اعتقاد دارند مهم نیست، چون اکثریت مردم ایران را سربلند می‌خواهند و حاضرند برای رسیدن به این سربلندی از جان
مایه بگذارند. مسلما کسانی هم هستند که علنا اعلام براندازی کرده و با دشمنان متجاوز ایران، همکاری و تبانی کرده‌اند یا به دلیل بی‌پایگاهی مورد سوءاستفاده قرار گرفته‌اند که حساب آنان از ایرانیان دلسوز جداست. باید اطمینان داد که انبوه متخصصان ایرانی داخل و خارج از کشور در فضای بهتر می‌توانند بی‌هیچ نگرانی برای سربلندی و پیشرفت ایران تلاش کنند. البته اولویت، فراهم آمدن امکان بهره‌گیری از همه نیروهای داخلی است.
۹- رفع محدودیت‌های بیجا
فراهم آوردن زمینه برگزاری انتخابات باز و آزاد با محوریت مردم که تقویت‌کننده امید در جامعه است عامل مهم برای بازگرداندن اعتماد و امید به جامعه و مردم است.
۱۰- پایان دادن افراط و تندروی
همه جناح‌ها و گروه‌ها باید حقیقتا بکوشند میدان را از افراط‌گرایان و تندروها، در همه عرصه‌ها و در همه قوا و جناح‌ها بگیرند و البته حاکمیت باید در این مهم پیشتاز باشد.
۱۱- کارآمدی بیشتر قوای سه گانه و نهادهای حاکمیتی
تمام دستگاه‌های کشور باید کارآمدتر و مسوول در مقابل مردم بوده و با کارآمدی و اصلاح بتوانند به مردم و ایران خدمت کنند. ناهماهنگی میان قوای سه‌گانه و حضور نهادهای موازی از مشکلات ساختاری است که سبب گسست در جامعه شده است.
۱۲- شنیدن اعتراض مردم
مردم ایران ناراحت و گرفتار هستند و زندگی مردم در معرض خطر جدی است و اعتراضات بحقی دارند؛ همه باید این اعتراض را بشنویم و به جای جلوگیری از اعتراضات بحق، باید همه ارکان حاکمیت درصدد رفع مشکلات منجر به این اعتراضات برآیند. بی‌شک معترضان دلسوز ایران نیز متوجه فضای پیچیده امروز هستند و اجازه سوءاستفاده از این اعتراضات که بهانه به دست تندروان داخلی و خارجی می‌دهد را نخواهند داد. خود مردم بهتر از هر کسی می‌توانند مراقب این مساله بوده و اجازه ندهند اعتراضات بحقشان زمینه سوءاستفاده افرادی که دلسوز ایران نیستند را فراهم آورد.
۱۳- پاسخگویی دولت
دولت و مجلس مستقیما برآمده از آرای ملت‌اند. دولت نقش سنگینی دارد و باید تمام دستگاه‌های کشور به دولت کمک کنند تا به وعده‌های خود که خواست ملت است عمل کند. ما از انتخاب خود پشیمان نیستیم، اما دولت هم باید کارآمدی خود را در اولویت قرار داده و به مردم ثابت کند. مشکلات امروز دولت قابل درک است، اما باید کارآمدی دولت به ملت ثابت شود. ضعف‌ها و بی‌برنامگی‌ها و حتی عدم اجرای برنامه‌های مصوب را نمی‌توان به گردن رقبا انداخت، این چاره کار نیست. باید مسائل حل شود. کنترل سریع نوسانات ارزی، کارآفرینی، بازگرداندن امنیت و سودآوری تولید، مبارزه با رکود و رسیدگی جدی به وضعیت معیشت طبقات محروم باید اولویت دولت باشد. چه کسی یا چه‌چیزی مانع ترمیم کابینه و روی کارآمدن یک کابینه کارآمد، قوی، توانمند، متخصص و دلسوز است؟ حتما نقص‌هایی وجود داشته که امروز با این وضعیت مواجهیم. مانع ترمیم دولت برای عملکرد قوی‌تر، منسجم‌تر و کارآمدتر و با برنامه‌تر برای حل مشکلات مردم چیست؟ وعده‌هایی داده شده، اما عملی نشده که یا در نتیجه عدم اهتمام به آن بوده که مسوولان موظف‌اند به مردم بگویند یا بخشی از آن با موانع بیرونی مواجه بوده که مردم حق دارند این را هم به شکل شفاف بشنوند؛ نگه‌داشتن مردم میان هوا و زمین کار اشتباهی است. دولت همچنین می‌تواند قدم‌هایی برای برداشتن موانع و تنظیم رابطه با راس نظام بردارد.
۱۴- زنده نگه‌داشتن اعتماد مردم به مجلس
مردم به نمایندگان مجلس اعتماد کردند تا با افراط و تنگ‌نظری مقابله شود و تردیدی نیست که تلاش‌هایی هم شده است، از جمله حمایت از برجام که باعث اجماع جهانی در کنار ایران شد، اما سوال من و مطالبه جدی مردم امروز این است که مجلس چقدر برای مبارزه با فساد و بهبود وضعیت معیشت مردم تلاش کرده؟ کدام طرح‌ها و قوانین گره‌گشا و موثر مطرح یا تصویب شده و مجلس چقدر برای این مهم با دولت همکاری کرده است؟ امروز که فساد گسترده باعث حیرت و آزار مردم شده، مجلس چقدر با نظارت و تحقیق و تفحص توانسته است مانع فساد شود؟ انتظار مردم این است که مجلس با اقتدار و صلابت و سلامت در دستگاه‌هایی که به مردم ستم شده است، تحقیق و تفحص کنند تا مردم به این باور برسند که در این کشور حکومت و نمایندگان مردم نسبت به موضوع معیشت و پیشرفت کشور و ایجاد امنیت و مبارزه با فساد و ستم بی‌تفاوت نیستند. انتظار مردم از مجلس بیش از این است؛ به‌خصوص از نمایندگانی که مردم با اعتماد به اصلاح‌طلبان به آنها رای داده‌اند. امروز وقت پاسخگویی
و عمل است.
۱۵- تشکیل دادگاه‌ها با هیات منصفه مردمی
کسانی که در عرصه سیاسی و مطبوعات کار می‌کنند، آسیب پذیرترند و همواره در معرض جفا. امنیت در فضای مطبوعات و داشتن مطبوعات آزاد یکی از عوامل بسیار موثر بازگشت سلامت به جامعه است. سیدمحمد خاتمی در فراز پایانی سخنان خود در این دیدار ضمن تشکر از دولت و به‌خصوص رییس‌جمهوری محترم، نمایندگان مجلس و نهادها برای تلاش‌های‌شان بیان کرد: به عنوان یک شهروند دوستدار ایران و اسلام، به خاطر نقص‌ها و کمبودهای موجود، با همه وجود از مردم عذرخواهی می‌کنم. ما می‌توانستیم بهتر از این به ایران و ایرانی خدمت کنیم و امیدوارم شاهد از بین رفتن کاستی‌ها باشیم. با همه وجود از رهبری معظم درخواست می‌کنم که با فرمان و دستورات خود مسائل و مشکلاتی که امروز کشور را دچار چالش کرده حل فرمایند و معتقدم با وجود همه تحریم‌ها و مشکلات موجود این کشور می‌تواند به مراتب بهتر از این اداره شود. اگر مردم شاهد ایجاد همبستگی در جامعه باشند و ببینند همه تلاش‌ها برای رفع مشکلات است، امید و اعتماد برمی‌گردد و در این صورت، هیچ‌کس نمی‌تواند لطمه‌ای به این کشور وارد کند، اما اگر این مهم اتفاق نیفتد، بدون دشمن خارجی هم راه ایران به سوی ضعف و
انحطاط است. نیاز امروز، همبستگی ملی و استفاده از همه سرمایه‌های مادی و معنوی کشور است و برای رسیدن به این همبستگی نظام باید پذیرای اصلاح باشد؛ اگر در ساختار و رفتار و سیاست‌ها مشکلاتی بوده و هست که کشور را به اینجا رسانده، نظام باید خود را ترمیم و اصلاح کند و اصلاحات، چیزی جز اصلاح رویکردها و ساختارها و سیاست‌ها و اصلاح اقتصادی و اجتماعی برای حفظ ایران و سربلندی و برخورداری ایرانی نیست.