خوانشی از واکنش‌ها به نخستین همایش دگرپذیری و رواداری مهاباد

قریب به دو هفته از برگزاری نخستین همایش رواداری و دگرپذیری در تالار وحدت مهاباد سپری شد. طبیعتاً این همایش دبیران علمی و اجرایی و کارگروه ویژه‌ی خود را دارد و بنده در این یادداشت کوتاه، به عنوان یک شرکت‌کننده، ‌و البتّه مدیرمسؤول مؤسسه‌ی فرهنگی- ‌هنری هنرسرای قانون، که تنها برخی نامه‌نگاری‌ها و پیگیری‌های اداری را بر عهده داشته است، مواردی را به شرح زیر با مخاطبان معزّز در میان می‌گذارم:

۱- بلافاصله بعد از همایش و در موارد اندکی حتی قبل از برگزاری، داوری‌ها و پیش‌داوری‌ها در باب آن آغاز شد؛ به سهم خود به همه‌ی عزیزانی که وقت گذاشتند و در این باب نگاشتند، -صرف نظر از جهت‌گیری‌های سلبی یا ایجابی‌شان- دستمریزاد می‌گویم و از ورود جزئی به پاسخ برخی کم‌لطفی‌ها حذر می‌کنم.

۲- در این همایش، جمعی از اهل قلم و اندیشه، نتیجه‌ی تلاش فکری خود را، غالباً از منظر درون‌دینی، در باب مفهوم دگرپذیری و رواداری با حاضران به اشتراک گذاشتند. البتّه دستِ‌کم سه سخنرانی ارزشمند و پرمحتوا (از مجموع هشت سخنرانی) به شکل عمومی و غالباً برون‌دینی به موضوع نگریسته بودند؛ اگر پرسش کانونی این همایش، پرسش از امکان دگرپذیر بودن دینداران بوده باشد، می‌توان ادّعا کرد که غالب گفتارها و نوشتارها تلاش‌هایی در جهت پاسخ به آن بودند. محروم شدن همایش البتّه از اندیشه و سخن غالباً متقن آقای دکتر علوی‌تبار که رنج سفر را تحمّل کرده و در سالن حضور یافته بودند، اتّفاق ناگوار و تلخی بود و بی‌تردید صحبت‌های او می‌توانست بر غنای بحث‌ها بیفزاید.

۳- آیا پرداختن به پرسش امکان دگرپذیری دینداران موضوعیّت و اهمّیّت دارد؟ تجربه‌های دور و نزدیک تاریخ و جغرافیای پهناور و پرتنش خاورمیانه نشان می‌دهد که پاسخ مثبت است. البتّه اگر سه مقاله/سخنرانی متفاوت و مهمّ پیش‌گفته را نادیده بگیریم، حق مخاطبان بود که به قول یکی از قلمهای فاخر منتقد، عنوان همایش، رواداری و دگرپذیری از دیدگاه قرآن و سنّت اعلام می‌شد. غریب است که چرا منتقدان با وجود هزینه‌های سنگین و فاجعه‌بار دگرناپذیری‌های مبتنی بر/متکی به گزاره‌های دینی، برگزاری همایشی را با درون‌مایه‌ی دینی با هدف ترویج رواداری برنمی‌تابند؟

یکی از دستاوردهای این همایش شاید برملا شدن حجم نابردباری و دگرناپذیری متراکم نزد برخی قلم‌های به ظاهر سکولار و لیبرال بود.

۴- پیشینه‌ی توجّه بانیان همایش و همفکران آنان به مفهوم دگرپذیری و رواداری، بسی پیش از همایش اخیر است؛ ده‌ها مقاله‌ی مندرج در پایگاه اطلاع‌رسانی اصلاح، نشریه‌ی اندیشه‌ی اصلاح، فرازهای پیاپی سندهای راهبردی و بالادستی جماعت دعوت و اصلاح شاهد این مدّعاست. این همایش نام «اوّلین همایش» را بر خود داشت؛ همایش‌های آتی می‌تواند زمینه‌ی گفت‌وگوی جدّی‌تر طیف‌های مختلف را فراهم نماید. فقدان گفت‌وگو، تنها به گمانه‌زنی‌های مبتنی بر توهّم توطئه دامن می‌زند. تأکید می‌کنم این جمع در رهگذر ترویج و نهادینه کردن ارزش راهبردی مدارا، بیش از گذشته، آماده‌ی همفکری و تشریک مساعی با همه‌ی کنشگران و مجموعه‌های وفادار به روش‌های مدنی است.

مطالب مرتبط:

پاسداشت اوّلین همایش دگرپذیری و رواداری در مهاباد

نخستین همایش دگرپذیری و رواداری در مهاباد برگزار شد

اوّلین گام جهت تعالی و موفّقیّت در امر دگرپذیری، دگراندیشی و رواداری تطابق قول و عمل است

همایش دگرپذیری و رواداری مهاباد در میان پیش‌بینی‌های سیاه و سفید

همایش «دگرپذیری و رواداری» از دعوت به آن تا خاتمه

نگاهی به «همایش دگرپذیری و رواداری» در مهاباد

تشریح اهداف نخستین همایش دگرپذیری و رواداری در مهاباد