سُوون (서원)، مکانی مقدس برای تربیت فرهیختگان و دانشمندان
فائزه خطیب‌زاده| کارشناس ارشد مطالعات معماری ایرانسُوون، زادگاه دانش و خرد و پایگاهی است که در آن شوق دانشمندان برای علم‌آموزی و عدالت اجتماعی رشد کرده و می‌شکفد.
سُوون‌ها مجموعه‌های آموزشی سنتی کره هستند و تاریخ ساخت آن‌ها به دورۀ سلسلۀ چوسان بازمی‌گردد. این مجموعه‌ها در خدمت خانواده‌های اشرافی یانگبان بودند و به‌عنوان حرم‌های کنفسیوسی شناخته می‌شدند.
- «سونبی»، شکل اولیۀ دانشمند کره‌ای
سونبی‌ها، دانشجویانی بودند که به مطالعه و آموختن کتب کنفسیوس و منسیوس می‌پرداختند. نباید سونبی‌ها را با زاهدان که به دنیا بی‌اعتنا بوده و یا از آن کناره می‌گرفتند، اشتباه گرفت. همچنین، اگرچه آن‌ها عضوی از طبقۀ حکومتیان دوران چوسان بودند، احساس مسئولیت فراوانی نسبت به اجتماع و درآمیختن با آن داشتند. با شجاعت و نیروی عدالت‌طلبی که در آن‌ها وجود داشت، درخواست‌های خود را بی‌پرده با پادشاه درمیان می‌گذاشتند و با این کار جان خود را به‌خطر می‌انداختند. همچنین عمیقاً با افراد محنت‌دیده و رنج‌کشیدۀ طبقۀ عادی جامعه همدردی می‌کردند. این روح سونبی‌هاست که تاریخ پانصد سالۀ سلسلۀ چوسان را به‌دوش کشیده و نیز همین روح است که به دانشجویان دانشگاه و دانشمندان روزگار مدرن کره منتقل شده و دموکراسی کره را ممکن کرده است.
- «سُوون»، گهوارۀ روح سونبی‌های چوسان
سُوون مکانی است که سونبی‌های چوسان به‌منظور علم‌آموزی، گرد هم می‌آمدند. سُوون هم‌زمان معبدی برای گرامی‌داشتن استادان بالامقام، مجموعه‌ای تحقیقاتی برای آموزش‌های علمی و مدرسه‌ای برای تربیت دانشمندان آینده بود. در دوران سلسلۀ چوسان، مجموعه‌های آموزشی به دو دستۀ کلی تقسیم می‌شدند: «سونگ‌کیونگ‌کوان»ها و «هیانگ‌کیو»ها. سونگ‌کیونگ‌کوان، نوعی دانشگاه‌های ایالتی بودند، درحالی‌که هیانگ‌کیو، مدرسه‌های محلی بودند که به‌صورت ایالتی حمایت می‌شدند. این درحالی است که سُوون‌ها چیزی همچون کالج‌های خصوصی محلی بودند. بسیاری از سونبی‌ها که معتقد بودند سونگ‌کیونگ‌کوان‌ها و هیانگ‌کیوها به‌درستی به جامعه خدمت نمی‌کردند، تصمیم گرفتند جایگزینی برای آن‌ها ایجاد کنند: سُوون‌ها.
در ابتدا، مخارج ساخت ساختمان سُوون توسط خود سونبی‌ها تامین می‌شد و در اکثر اوقات در مکان‌هایی خلوت و دورافتاده، جایی‌که دانشجویان تمامی تمرکز خود را برروی مقولۀ آموزش بگذارند، ساخته می‌شدند. به‌تدریج، مخارج سُوون‌ها به‌صورت ایالتی پرداخت شد. در اواخر دورۀ چوسان، نزدیک‌به ششصد سُوون در نقاط مختلف کشور کره ساخته شد و درنتیجۀ آن، انواع مختلف سُوون‌ها ایجاد شدند. بااین‌همه، سُوون‌ها، برروی روح سونبی‌ها پایه‌گذاری شده بود. جایی‌که در آن تمامی خواسته‌های دنیوی، برای رسیدن به پیشرفت‌های علمی و تربیت دانشمندان آینده، به‌کنار گذاشته شده بود.
- سُوون، نمود معمارانۀ سخاوتمندی و وظیفه‌شناسی بالادستان نسبت به زیردستان
اصول معماری سُوون‌ها نه‌تنها تجسم فلسفۀ کره است بلکه نشان‌دهندۀ روحیۀ شریف سونبی‌هاست. حتی سُوون‌های بزرگ که به‌صورت ایالتی حمایت می‌شدند و ازنظر مالی باثبات بودند (سُوون‌هایی همچون سُوون دوسان و سُوون بیونگ‌سان در آندونگ سُوون سُسو در یونگجو) درنهایت سادگی و صرفه‌جویی ساخته می‌شدند. این سادگی به‌علت آن بود که آنچه برای سونبی‌ها اهمیت داشت اعتقاد به زیست‌گرایی (زیست‌نیرو) و نه مادیات بود؛ درواقع بیشتر سُوون‌ها درحد ساختمانی کهنه و زهواردررفته‌ای محقر بودند. این روح سونبی‌ها نه‌تنها در معماری بنا بلکه در باغسازی آن نیز نمایان بود. تمامی باغ‌های سُوون‌ها از یک نوع درخت یکسان تشکیل شده بود: درخت توری. که به درخت «قرمز صدروزه» نیز شناخته می‌شد. علت این نام‌گذاری آن بود که گفته می‌شد گل‌های آن برای صدروز قرمز می‌ماند. اما چرا درخت توری؟ بیرونی‌ترین پوستۀ تنۀ این درخت آنقدر نازک است که گویی وجود ندارد و به‌همین علت درون آن به‌وضوح قابل مشاهده است. سونبی‌ها این درخت را به‌عنوان نشانه‌ای برای رویۀ زندگی‌شان می‌کاشتند و با این کار تصمیمشان برای سپری‌کردن زندگی به‌شفافی و پاکدامنی درختان توری به‌نمایش می‌گذاشتند. این موضوع که درون درخت به‌طور کامل آشکار است، اهمیت فکر و عمل یکسان را برای سونبی‌ها یادآور می‌شد.
روزی مریدی از کنفسیوس پرسید: «ماهیتی که در شی‌چینگ (علم شعر) درجریان است، چیست؟» کنفسیوس پاسخ داد: «آنی که هیچ فکر شیطانی در آن نیست».
این حکایت از منتخبات کنفسیوس، به‌خوبی رابطۀ بین درخت توری و روح سونبی‌ها را به‌تصویر می‌کشد.
منبع: http://www.antiquealive.com/Blogs/Seowon_Korean_Confucian_College.html