enqelabrojava
المانیتور: رقابت ترکیه و فرانسه بر سر قدرت؛ مانع میانجیگری آمریکا بین دمشق و کردهای سوریه شد
به نوشته امبرین زمان ترکیه به دولت سوریه فشار آورده تا نشست برنامهریزیشده در پاریس با رهبران کُرد را لغو کند و تلاشهای تحت حمایت ایالات متحده برای مذاکره بر سر یک توافق سیاسی در شمال شرقی سوریه را مختل کرده است. این خبر بر اساس گزارشی است که پنجشنبه توسط المانیتور منتشر شد.
این گزارش به نقل از سه مقام منطقهای که نامشان فاش نشده، میگوید که سفر پنجشنبه هاکان فیدان، وزیر خارجه ترکیه، به دمشق تا حدی با هدف متقاعد کردن مقامات سوری برای لغو نشست پاریس بوده است. این مذاکرات که با حمایت ایالات متحده و فرانسه برگزار میشد، قرار بود توافق چارچوب ۱۰ مارس بین احمد شرع، رئیسجمهور موقت سوریه، و مظلوم عبدی، فرمانده نیروهای دموکراتیک سوریه (ه.س.د)، را پیش ببرد. این توافق، طرحی برای ادغام سیاسی و نظامی کُردها در دولت مرکزی سوریه است.
جلسه ۲۵ ژوئیه در پاریس در آخرین لحظه لغو شد، درست زمانی که هیئت کُرد در حال آمادهشدن برای سفر از اربیل بود، در پروازی که گفته میشود توسط نچیروان بارزانی، رئیس اقلیم کردستان، ترتیب داده شده بود. در حالی که دمشق دلایل امنیتی مربوط به درگیریهای اخیر دروزی-بادیهنشین در سویدا را دلیل عدم خواست دیدار پاریس مطرح کرده بود، منابع المانیتور گفتند که دلیل واقعی فشار ترکیه و شخص فیدان بوده است. آنکارا ظاهراً خواستار امتیازدهیهای قبلی کُردها در دیرالزور شده بود، استانی با اکثریت عرب که در حال حاضر توسط اداره خودمختار به رهبری کُردها اداره میشود. طرف کُرد با حکمرانی مشترک در این مناطق موافقت کرد، اما تا زمان دستیابی به یک توافق ملی گستردهتر، از واگذاری کنترل بر امنیت محلی خودداری کرد.
رقابت فرانسه و ترکیه
ترکیه با برگزاری مذاکرات در پاریس مخالفت کرده و نگران است که موضع حامی کُرد فرانسه بر نتیجه مذاکرات تأثیر بگذارد. آنکارا به جای آن، عمان را به عنوان جایگزینی بیطرف پیشنهاد داده است. به گفته یکی از منابع، «ترکها از حذف شدن از مذاکرات ناراحت هستند و معتقدند اگر مذاکرات در پاریس برگزار شود، نفوذ کمتری بر جهتگیری آن خواهند داشت.» همان منبع گفت که احمد شرع «حتی اگر از این موضوع ناراضی باشد، مجبور است به ترکیه گوش دهد.»
فرانسه روابط دیرینهای با گروههای کُرد در سراسر منطقه دارد. ژان-نوئل باروت، وزیر خارجه فرانسه، در ماه آوریل با عبدی در اربیل دیدار کرد و گفته است که حقوق کُردها باید در گذار سوریه در نظر گرفته شود. فابریس بالانش، کارشناس مسائل سوریه مستقر در فرانسه، به المانیتور گفت: «فرانسه موضعی حامی کُرد دارد که ترکیه را ناراحت میکند.» او افزود که دعوت فرانسه از شرع برای کنفرانسی در ماه فوریه با هدف مقابله با نفوذ ترکیه و دسترسی به پروژههای بازسازی پس از جنگ بوده است.
رقابت بین فرانسه و ترکیه به مناطق دیگر نیز گسترش مییابد، از جمله شرق مدیترانه و غرب آفریقا، جایی که هر دو دولت برای نفوذ نظامی و اقتصادی رقابت میکنند.
تلاشهای آمریکا و موضع کُردها
تام باراک، فرستاده آمریکا در امور سوریه، برای پیشبرد مذاکرات پاریس فشار میآورد و روز چهارشنبه با شرع در دمشق دیدار کرد تا قراردادهای بازسازی چند میلیارد دلاری را اعلام کند. در حالی که مذاکرات به طور موقت برای ۱۰ و ۱۱ اوت برنامهریزی شده بود، تاریخ جدیدی تأیید نشده است. عبدی این هفته به رسانههای حامی کُرد گفت که همچنان آماده شرکت در این نشست است. او در مصاحبهای جداگانه با رسانه سعودی الحدث، پیشنهاد داد که اگر محل برگزاری پاریس همچنان مسدود بماند، عربستان سعودی میتواند به عنوان میانجی وارد عمل شود.
ترکیه، که بیش از ۱۰,۰۰۰ سرباز در شمال سوریه مستقر دارد، ه.س.د و بخش اصلی آن، یعنی یگانهای مدافع خلق (ی.پ.گ)، را به عنوان وابسته به حزب کارگران کردستان (پ.ک.ک) میبیند که از دهه ۱۹۸۰ در ترکیه شورش مسلحانه انجام میدهد. عبدالله اوجالان، رهبر زندانی پ.ک.ک، تا سال ۱۹۹۸ تحت حمایت حافظ اسد در سوریه مستقر بود. ترکیه او را در سال ۱۹۹۹ دستگیر کرد و اکنون دوباره او به عنوان شخصیت کلیدی صلح در ترکیه مطرح شده است.
آنکارا میگوید فراخوان ۲۷ فوریه اوجالان برای زمین گذاشتن سلاح توسط پ.ک.ک شامل ی.پ.گ نیز میشود، هرچند مقامات ه.س.د این موضوع را رد میکنند. دقایق لو رفته از یک نشست داخلی اخیر پ.ک.ک نشان میدهد که اوجالان تنها در صورتی از زمین گذاشتن سلاح حمایت میکند که توافقی با دولت سوریه حاصل شود.
یک کمیسیون پارلمانی ترکیه در حال کار بر روی چارچوبهای قانونی برای خلع سلاح، عفو و بازگشت گسترده اعضای پ.ک.ک است. انتظار میرود یاشار گولر، وزیر دفاع، علی یرلیکایا، وزیر کشور، و ابراهیم کالین، رئیس اطلاعات، روز جمعه به این کمیسیون ۵۱ نفره گزارش دهند. انتظار میرود موضوع مبارزان کُرد سوری، از جمله شهروندان ترکیه در ه.س.د، بخشی از دستور کار باشد.
در حالی که آنکارا قصد دارد پروژه خودمختاری به رهبری کُردها در شمال شرقی سوریه را از بین ببرد، تأخیر در مذاکرات ممکن است به ه.س.د زمان بیشتری بدهد. المانیتور خاطرنشان میکند که رهبری کُرد معتقد است هرگونه به تعویق افتادن مذاکرات، موقعیت شرع را تضعیف کرده و قدرت چانهزنی آنها را بهبود میبخشد.