Yapon Mifologiyasiga Kirish
Yapon mifologiyasi ko‘p asrlik tarixga ega bo‘lib, Yapon xalqining diniy e'tiqodlari, afsonalari va madaniyatining asosi hisoblanadi. Bu mifologiya, asosan, ikki asosiy manba - Kojiki va Nihon Shoki kitoblariga tayanib o‘rganiladi.
Kojiki
Kojiki ("Qadimiy voqealar kitobi") 712-yilda yozilgan bo‘lib, Yaponiyaning eng qadimiy yozma manbasidir. Ushbu kitob yaratilish afsonalari, xudolar va yaratuvchilar, shuningdek, imperatorlar va ularning kelib chiqishi haqida hikoya qiladi. Kojiki uch qismdan iborat:
- Kamisori - xudolar haqida hikoyalar.
- Chūū - yerdagi voqealar.
- Jūū - inson va hayvonlar dunyosidagi voqealar (Roger Ebert) (Columns).
Nihon Shoki
Nihon Shoki ("Yaponiya yilnomalari") 720-yilda yozilgan va Kojiki kitobidan keyin ikkinchi eng qadimiy yozma manba hisoblanadi. Nihon Shoki Yaponiyaning yaratilishidan to imperator Jinmu hukmronligigacha bo‘lgan davrni qamrab oladi. Ushbu kitobda Yaponiyaning qadimiy xudolari, hukmdorlari va ularning amalga oshirgan ishlari haqida batafsil ma’lumotlar keltirilgan (Roger Ebert).
Asosiy Xudolar
Yapon mifologiyasida ko‘plab xudolar mavjud bo‘lib, ulardan ba'zilari eng muhim va mashhur hisoblanadi:
- Amaterasu - Quyosh ma'budasi va osmon xudosi.
- Tsukuyomi - Oy ma'budasi.
- Susanoo - Bo‘ron va dengiz xudosi.
- Inari - Hosildorlik va guruch xudosi (Columns) (UNA-OIC).
Yaratilish Afsonalari
Yapon yaratilish afsonalari Izanagi va Izanami xudolari bilan boshlanadi. Bu ikki xudo yapon orollarini yaratgan va ko‘plab boshqa xudolarni dunyoga keltirgan. Izanami tug‘ilgan paytida halok bo‘ladi, va bu voqea Izanagi ning Yomi (o‘liklar dunyosi) ga borishiga sabab bo‘ladi. Ushbu afsonalar Yapon madaniyati va diniy e'tiqodlarida muhim o‘rin tutadi (UNA-OIC) (Columns).
Mifologiyaning Madaniy Ahamiyati
Yapon mifologiyasi nafaqat diniy e'tiqodlarning asosini tashkil etadi, balki mamlakat madaniyati, san'ati va urf-odatlariga ham katta ta'sir ko‘rsatgan. Bu afsonalar va hikoyalar bugungi kunda ham teatr, adabiyot, manga va anime kabi turli san'at shakllarida aks ettirilmoqda.
Xulosa
Yapon mifologiyasi murakkab va boy tarixiy merosga ega bo‘lib, u xalqning diniy, madaniy va ijtimoiy hayotida katta rol o‘ynaydi. Ushbu kirish maqolasi orqali Yapon mifologiyasining asosiy tushunchalari va manbalari haqida umumiy tasavvurga ega bo‘lishingiz mumkin.
Batafsil ma'lumotlar va qo‘shimcha resurslar uchun Kojiki va Nihon Shoki kitoblarini o‘qishni tavsiya qilaman.