Wat zegt de waarde van de bitcoin over Amerika's populairste exportproduct?

Een van de minder bekende maar meest leerzame toeristische attracties in Washington D.C. is het Bureau of Engraving and Printing.

Dagelijks worden daar samen met een nevenvestiging in Fort Worth (Texas) 38 miljoen nieuwe dollarbankbiljetten uitgespuwd à 20 dollarcent per stuk. Het is Amerika’s populairste exportproduct: 60 procent van de naar schatting 45 miljard dollarbiljetten in circulatie bevindt zich buiten de VS. Van de biljetten van 100 dollar – het meest gebruikte biljet in de wereld – is dat zelfs 80 procent. Samen is de totale chartale geldhoeveelheid van de VS 1.500 miljard dollar waard.

Maar het is maar een gering deel van M3, de ruimste definitie van de geldhoeveelheid waartoe behalve chartaal geld ook girale tegoeden, kortlopende deposito’s en langer lopende middelen behoren. Dat bedrag moet in de vele tientallen biljoenen lopen.

Sinds 2006 publiceert de Fed die geldhoeveelheid niet meer omdat ze er zelf geen flauw idee van heeft. Van de deviezenreserves in de wereld bestaat 60 procent uit dollars, van alle valutatransacties is 80 procent dollargerelateerd. En de VS blijven hun eigen land en de wereld overspoelen met dollars, ook door de structurele handels- en begrotingstekorten. Daar staat 400 miljard aan goudreserves tegenover, hoogstens 1 procent van de totale geldhoeveelheid. Maar niemand kan het vertrouwen in de dollar opzeggen. Wie dat doet schiet zich in de voet, omdat de eigen reserves zullen kelderen.

Niet alleen militair maar ook financieel hebben de VS de wereld gekoloniseerd. Ieder land zit in een dollargevangenis. Dat iedereen nu zijn toevlucht zoekt tot zoiets ongrijpbaars als bitcoins zou daarmee te maken kunnen hebben. Bitcoin en andere cryptomunten zijn gebakken lucht. Er zijn geen papiertjes met plaatjes van. Ze kunnen niet door de handen glijden als knisperende bankbiljetten of rinkelende munten, ze kunnen niet worden opgeslagen als een goudstaaf of om de vinger worden geschoven als een diamanten ring. Er is geen onderliggende waarde, zoals bij een aandeel of een banktegoed, noch is er een toezichthouder die ervoor waakt dat er geen vieze spelletjes mee worden gespeeld. De markt is volatiel en niet transparant. En om hacken te voorkomen moeten ze worden beveiligd met een hardware wallet. Er kan bijna nergens mee worden betaald.

Maar al deze nadelen wegen voor steeds meer mensen blijkbaar niet op tegen één voordeel: het maximale aantal is beperkt tot 21 miljoen. Het is gebakken lucht, maar kan niet onbeperkt worden bijgebakken. Het is een reden dat particulieren en bedrijven inmiddels hun toevlucht zoeken tot iets wat veel weg heeft van de nieuwe kleren van de keizer.

Dat de koers van de bitcoin dit jaar is opgelopen tot 50 duizend dollar (afgelopen zondag zelfs 60 duizend), zegt niets over de waarde van de bitcoin zelf maar wel iets over de afnemende waarde van geld.

Het wordt tijd voor de bitcoin een virtuele bezoekersplek in te richten die net zo leerzaam is als het dollarmuseum.