Васіль Грынь “Не адчайваемся” (Кнігазбор, 2021)

Горват? Першае, пра што я падумала, прачытаўшы анатацыю. Беларуская вёска, каларытныя мясцовыя жыхары. Аўтар гэтай кнігі таксама пачутае ад мясцовых спачатку занатоўваў на Фэйсбуку. Падумала пра Горвата і пастаралася адразу ж забыць, каб падчас чытання не ўзнікала лішніх параўнанняў і асацыяцый.

Васіль Грынь купіў зарослы хутар Засцянак Скрыплеў на Валожыншчыне, удыхнуў у яго жыццё і зрабіў там аграсядзібу. На мапах хутар на той час ужо адзначаўся пазнакай “нежылое”, але застаўся там усё ж адзін карэнны жыхар — Браніславыч, сусед Васіля. Ён і стане адной з цэнтральных фігур гэтай кнігі.

Кніга складаецца з невялічкіх замалёвак, мініяцюр, нават анекдотаў з жыцця хутара і ваколіц, а таксама з успамінаў Грыня пра дзяцінства. Васіль развівае свой бізнес, сустракае ў аграсядзібе турыстаў, і ўсё гэта не праходзіць без удзелу вельмі каларытнага і яркага Браніславыча. Сапраўды, яго асоба, гісторыі і асаблівасці маўлення — той падмурак, на якім трымаецца кніга. Прызнацца шчыра, але многія эпізоды з кнігі без яго ўдзелу абсалютна не ўражвалі, часам нават выклікалі недаўменне.

У Браніславыча свой адметны погляд на свет, свая жыццёвая філасофія. Гэта шчыры чалавек, які не саромеецца выражаць свае думкі, часам нават не вельмі цэнзурна. Некаторыя эпізоды прымушалі мяне рагатаць уголас:

Усё роўна не магу абысціся без недарэчных параўнанняў з Горватам, але ў кнізе “Радзіва «Прудок»” я адчувала цеплыню ў апісанні Андрусём суседзяў. Тут жа мне часам падавалася, што падколкі хутчэй здзеклівыя, чым цёплыя. Спадзяюся, гэта выключна маё суб’ектыўнае скажэнне, тым больш яно ўзнікала не так часта і перабівалася больш душэўнымі эпізодамі:

Непасрэднасць і шчырасць многіх персанажаў кнігі проста абяззбройвае:

Знайшла ў кнізе і вясковыя лайфхакі. Напрыклад, як дасціпна адказваць людзям у некаторых сітуацыях:

Або ўвогуле ўніверсальныя паводзіны ў любой сітуацыі:

Самай захапляльнай часткай кнігі для мяне аказаліся дыялогі Браніславыча з гасцямі Васіля, пераважна расійскімі турыстамі. Чытаеш і думаеш: “Ну не могуць госці з Расіі быць такімі недалёкімі”. І ад таго яшчэ больш смешна, калі ўпэўніваешся, што могуць:

Героі кнігі ўвогуле часта абмяркоўваюць беларускую мову і нацыянальныя асаблівасці: задаюцца пытаннем хто яны і на якой мове гавораць:

Я хоць па-іхняму як на футары гаварыць ні умею, але кніжку вам парэкамендаваць магу. Гумар, народная мудрасць, жывыя і вельмі адкрытыя людзі. Такога ні ўбачыш у горадзі, ні-ні.