Самарқанддаги ноқонуний дорихоналарнинг фаолиятига қачон чек қўйилади?

Хитойда тарқалган коронавирус ҳақидаги хабарлар ортидан Ўзбекистонда тиббий ҳимоя ниқобларига бўлган талаб ошди. Бироқ, дорихоналарда тиббий ниқоблар нархи 500 сўмдан 2000 сўмгача қимматлаб кетиши аҳолининг ҳақли эътирозларига сабаби бўлмода. Шу боис «Дарё» мухбирлари Ўзбекистоннинг турли вилоятларида дорихона ходимлари билан суҳбатлашиб, тиббий ниқобларнинг нархи ошиши сабаблари ўрганилди.

“Дарё” мухбири Фарҳод Норбўтаев ва "Муштум" журнали мухбири Элдор Муҳаммадиев тиббий ниқобларнинг нархлари кўтарилиши билан боғлиқ ҳолатни ўрганиш жараёнида Самарқанд шаҳридаги айрим дорихоналар тегишли лицензияга эга бўлмай туриб фаолият юритаётганлигига гувоҳ бўлди.

Хусусан, Самарқанд шаҳридаги Катта Ўзбек тракти кўчаси 16- уйда фаолият олиб бораётган дорихона ўрганилганда, истеъмолчилар бурчагига “Акрам” масъулияти чекланган жамиятига қарашли дорихона деб илиб қўйилган. Бироқ, дорихона манзили бошқа бир манзилни кўрсатиб турган мазкур дорихона аслида ноқонуний фаолият юритиб келаётганлиги аниқланди. Сотувчи 2000 сўмдан сотилаётган тиббий ниқобнинг нима сабабдан нархи оширилганлигини изоҳлаб беролмади. Ачинарлиси, мазкур дорихонада лицензиядан ташқари, сотувчи томонидан харидорлар учун маҳсулот чеки берилмаётганлиги ва аксарият дори воситалари ерда сақланаётганлиги каби қўпол камчиликларга ҳам гувоҳ бўлдик.

Айнан шу кўчанинг 14-уйида жойлашган “Пирамида фарм файз” масъулияти чекланган жамиятига қарашли дорихонанинг аҳволини кўрган киши ҳайратдан ёқа ушлаши тайин. Дорихонада ходимлар дам олиши учун ажратилган хонада дори маҳсулотлари санитария-гигиена талабларига зид равишда сақланмоқда. У ҳам етмаганидек, дорихонада харидорлар учун чек берилмаяпти. Сотувчи, Азизхон Ориповдан бунинг сабаби сўралганда чек қоғози тугаганлигини маълум қилди. Дорохонанинг тегишли рухсатномаси ҳақидаги саволимизга эса, барча ҳужжатлар корхона раҳбарида эканлигини билдирди.

Самарқанд шаҳридаги Обираҳмат кўчаси 2-уйда жойлашган дорихонанинг истеъмолчилар бурчагида “Шаҳризода Райхон фарм шифо” МЧЖга қарашли дорихона деб ёзиб қўйилган бўлишига қарамай, аслида ушбу дорихона ҳам тегишли ташкилотдан рухсатнома олмай туриб фаолият юритмоқда. Ўзини мазкур МЧЖ раҳбари деб таништирган ва бир вақтнинг ўзида сотувчи бўлиб ишлаб келаётган Дилафрўз Жалиловадан дорихона манзили тўғри кўрсатилган лицензияни сўраганимизда, барча хужжатларни олиб келишини айтиб, чиқиб кетди ва дорихонага қайтиб келмади.

Ўрганиш жараёнида Панжакент кўчасида жойлашган дорихонада кутилмаган ҳолат юзага келди. Дорихонанинг истеъмолчилар бурчагида осиб қўйилган пештахтадаги маълумот билан дорихона жойлашган манзил бир-бирига мутлақо тўғри келмайди. Мазкур дорихона Сўғдиёна массивида жойлашган 21-уй манзили кўратиган “Согда Сардор фарм сервис” МЧЖга қарашли дорихонанинг лицензияси билан фаолият юритмоқда.

Қизиқ жиҳати шундаки, ўзининг ноқонуний фаолияти билиниб қолганлигини англаган дорихона сотувчиси бизни дорихонадан мажбурлаб чиқариб юборди.

Шу сабабли мазкур дорихона фаолияти тўғрисида аниқроқ ахборот олиш мақсадида ҳудуд солиқ инспектори Жавлон Бобуровга мурожаат этдик. Ҳудуд инспектори билан бўлган суҳбатимиз эса бизни янада ажаблантирди. Сабаби, дорихона ҳақиқатдан ҳам лицензиясиз фаолият юритаётганлигини тасдиқлаган инспекторининг масалани шу ернинг ўзида «бости-бости» қилишимизга «шама» қилишига, ҳудуд солиқ инспектори эмас, балки, ўзини дорихонанинг манфаатдор вакиллидек тутишига тушунолмадик.

Самарқанд шаҳридаги хўжа аҳрорий Вали кўчасида жойлашган “Аслиддин” ишлаб чиқариш тижорат фирмасига қарашли дорихона ҳам фаолият учун лицензияга эга эмас. Корхона ходими сифатида ўзини таништирган Жалол Муродов ушбу дорихона филиал эканлигини билдирди. Аммо амалдаги қонунлар асосида филиал дорихоналар учун ҳам алоҳида бериладиган лицензияни тақдим этолмади.

Хулоса ўрнида таъкидлаш жоизки, бугун мамлакатимизда тадбиркорлик учун яратилаётган имкониятлар натижасида кўплаб тадбиркорлар фаолиятида енгиллик ва ўсиш кузатилмоқда. Бироқ, мазкур «тадбиркор»лар аҳоли соғлиғи билан бевосита боғлиқ бўлган амалдаги қонунларга жавобгарлик ҳиссини туймасдан уни “айланиб” ўтишга ҳаракат қилмоқда.

Хўш, ноқонуний фаолият юритаётган бундай тадбиркорларнинг фаолиятига мутасадди ташкилотлар қандай қарайди?