Qidiruv va Matnni Manipulyatsiya Qilish

Ushbu o'quv bo'limi quyidagi o'quv maqsadlarini qamrab oladi:

• Fayldagi satrlarni qanday qidirishni tushunish
• Fayldagi matnni buyruq satri orqali almashtirish
• Chiqishni filtrlash
• Fayllarni solishtirish
• Fayllarni tahrirlash

Ushbu bo'limni bajarish uchun taxminan 60 daqiqa vaqt talab etiladi.

🔍 grep – Matndan izlash

grep – berilgan ifoda asosida fayldan mos keluvchi satrlarni izlaydi va terminalga chiqaradi.

Ko‘p ishlatiladigan flaglar:

• -r: rekursiv qidiruv
• -i: registrni e’tiborga olmaslik

ls -la /usr/bin | grep zip

/usr/bin katalogida "zip" so‘zini o‘z ichiga olgan fayllarni chiqaradi.

✂️ sed – Matnni almashtirish

sed oqim tahrirchisi bo‘lib, matnni avtomatik o‘zgartirish imkonini beradi.

echo "I need to try hard" | sed 's/hard/harder/'

"hard" so‘zini "harder" bilan almashtiradi.

🪓 cut – Maydonni ajratib olish

cut – satrdan kerakli ustunni ajratib olish uchun ishlatiladi.

echo "I hack binaries,web apps,mobile apps" | cut -f 2 -d ","

Natija: web apps

Foydalanuvchilar ro‘yxatini olish:

cut -d ":" -f 1 /etc/passwd

🧠 awk – Kengaytirilgan matn tahlili

awk – kuchli matn analizatori, ko‘p ustunli va murakkab matnlar bilan ishlashda foydali.

echo "hello::there::friend" | awk -F "::" '{print $1, $3}'

Natija: hello friend

Farqi: cut faqat bitta belgi ajratgichni ko‘ra oladi, awk esa ko‘p belgili ajratgichlarni ham qabul qiladi.

🧾 comm – Fayllarni solishtirish

comm – ikki fayldagi umumiy yoki farqli satrlarni ko‘rsatadi.

comm scan-a.txt scan-b.txt
comm -12 scan-a.txt scan-b.txt

-12 parametri faqat umumiy satrlarni ko‘rsatadi.

🔎 diff – Farqlarni aniqlash

diff -c scan-a.txt scan-b.txt

Kontekst formati bilan chiqish beradi

diff -u scan-a.txt scan-b.txt

Yig‘ilgan (unified) format. - birinchi fayldagi, + esa ikkinchi fayldagi farqlar.

📝 nano – Terminal matn tahrirchisi

nano – eng oddiy terminal muharriri.

Asosiy boshqaruv:

• Saqlash: Ctrl + O
• Chiqish: Ctrl + X
• Qidiruv: Ctrl + W, keyingi topilgan satr: Ctrl + W yana

Faylni ochish:

nano fayl.txt

Yangi fayl yaratish:

nano

Nano oson va foydalanuvchiga qulay tahrirlovchidir. Uni grafik interfeys bo‘lmagan muhittlarda tahrirlash uchun tavsiya qilinadi.

Ushbu bo‘limda siz fayllar ustida qidirish, filtrlash, taqqoslash va tahrirlash kabi asosiy amallarni bajarishni o‘rgandingiz. Bu bilimlar, ayniqsa penetratsion test paytida, muhim ahamiyatga ega.