چند نکته و سوال پیرامون نوشته‌های اخیر آقای ناصر کرمی

۱ - انسان طی بخش عمده‌ای از تاریخ تکاملش شکارچی-گردآورنده بوده. کلیه سنت‌های غذایی کنونی قدمتی کمتر از عصر کشاورزی دارند. سوپ خفاش هم سنتی غذایی و فراگیر در شرق آسیا و اقیانوسیه است؛ مثل کله‌پاچه در غرب آسیا. سازگاری «زیستمندان» با «ارگانیسم انسان» از کجا می‌آید؟

۲ - رنگ پوست مردم شرق آسیا را هر چه بنامیم (زرد یا …)، تنها عامل قطعی آن نسخه‌ای از ژن OCA2 به نام His615Arg است؛ البته ۶۸ سال پیش که کتاب ژئوپلتیک گرسنگی (مورد اشاره آقای کرمی) نوشته شده، کسی چیزی از ماهیت ژن نمی‌دانسته؛ اما مایه تعجب و اسف استناد مدعیان علم به چنین کتابی است.

۳ - «طبیعی‌بودن» البته «ارزش» نیست، ولی ابتلا به انگل طبیعی است. در بدن بیشتر جانوران و انسان‌ها انگل‌های متعددی وجود دارند و این ربطی به توسعه‌یافتگی کشور شما ندارد. کافی است نرخ ابتلا به انگلی مثل Toxocara را

جستجو کنید؛ خود آقای دکتر هم چه بسا مبتلا باشند.

۴ - تصور مدعیانی مثل ناصر کرمی درباره امر «طبیعی» یا «سازگاری گوشت برخی زیست‌مندان با ارگانیسم انسان» تجلی میان‌مایگی علمی، باورهای خرافی و شهوت شناکردن در جریان سخنان عوامانه است. این افکار هم گمراه‌کننده است، هم شبه‌علمی و هم بسیار خطرناک.

۵ - نه همه چینی‌ها خفاش می‌خورند، نه فقط چینی‌ها (یا آسیایی‌ها) خفاش می‌خورند، نه کروناویروس ربطی به سوپ خفاش دارد. البته که خوردن خفاش سنت سلامتی نیست، ولی عمده‌ترین خطر آن، جذب سمومی است که خفاش‌های میوه‌خوار از دانه گیاهان جذب کرده و در بدن خود انباشته‌اند.

۶ - گوشت مرغ و پرندگان اهلی یا گوشت شکار یا حتی کله‌پاچه که عوام (به خصوص پامنبری‌های ناصر کرمی) آن‌ها را «طبیعی» و «سازگار با ارگانیسم انسان» تلقی می‌کنند، بالقوه در معرض همان خطرات ویروسی و میکروبی و انگلی هستند که خفاش برای خلق اقیانوسیه و چین و آفریقا خطرناک است.

۷ - ترساندن مردم از امور موهومی مثل آنچه «طبیعی» نیست یا با «ارگانیسم انسان» سازگار نیست، هم شبه‌علمی است و هم خطرناک. کام‌ناکام ظرف چند دهه آینده باید غذاهای خود را بر اساس معیارهای واقعی از قبیل بهینگی صرفه و نرخ تولید، ردپای کربن و سایر آسیب‌های محیطی انتخاب کنیم.

۸ - این‌ها نمودهای دیگری از حرف‌های عوام‌پسند ناصر کرمی است. منتها برخلاف این سرخوش ناشناس یا آن حاج‌آقای امر به معروف، کرمی حرف‌های نژادگرایانه‌اش را در لفاف چند اصطلاح ظاهراً فنی (و البته غلط، مثل «ارگانیسم انسان») به زبان می‌آرد. هر کدام منبر و پامنبری‌هایی دارند.

۹ - چیزهایی که در نظر پیروان این افکار طبیعی و ناسازگار با «ارگانیسم انسان» می‌آید، نه تنها غیرطبیعی نیستند، بلکه میراث صدها هزارساله انسان و چه بسا تنها مرده‌ریگ ما برای آیندگان باشند؛ از جمله خوردن حشراتی مثل این ملخ خوشمزه.

۱۰ - این یادداشتی است که قبلا در دل پرونده‌ای درباره گیاهخواری در دفاع از تغییر روش تغذیه و رو آوردن به خوردن جانورانی مثل حشرات نوشته بودم.

جور دیگر باید خورد

در پرونده زوم دانستنیها، شماره ۱۹۲ با موضوع «گیاه‌خواری یا گوشتخواری»

۲۷ آبان ۹۶، صص ۷۶-۷۷

تکمله:

توالی‌یابی ژنوم کامل کروناویروس در انستیتو پاستور فرانسه که نتایجش در لنست منتشر شده، نتایج جالبی در بر داشته، از جمله اینکه ویروس مستقیما از خفاش به انسان منتقل نشده و جانور واسطی که در بازار ماهی ووهان فروخته می‌شده عامل انتقال بوده است.

این یافته‌ها با نتایج اولیه‌ای که ده روز پیش چینی‌ها در نشریه ویروس‌شناسی پزشکی منتشر کردند، سازگار است.

اما این یافته‌ها چه ربطی به ما دارد؟

طی یکی دو روز اخیر علامه‌های زیادی سعی کردند به ما یادآوری کنند شیوع این بیماری در چین ناشی از خوردن «سوپ خفاش» بوده و اصلا دقت نداشتند که ویروس مزبور طی طبخ‌شدن مضمحل می‌شود. سعی می‌کنم نیت و غرض این افراد در حمله نژادپرستانه را نادیده بگیرم.

اما تلاش مجدانه ایشان برای «نفهمیدن» و «نفهم ماندن» واقعا شگفت‌انگیز است. بخشی از حرف من این بود که ویروس از خفاش به انسان منتقل نشده و ممکن بود به جای خفاش (که شخصا شکار و طبخ آن را اخلاقی نمی‌دانم)، جانوری «طبیعی» و «سازگار با ارگانیسم انسان» از جمله همین گوسفند ناقل باشد.

چنانچه چند سال پیش ویروس مشابهی که عامل MERS بود، در همین خاورمیانه و از راه دام‌های اهلی به انسان منتقل شد. همین کله‌پاچه یا حتی گوشت لخم گوسفند که دوستان «عاقل» آن را ستایش می‌کنند، می‌تواند سرشار از طیف گسترده‌ای از انگل‌ها و میکروب‌ها باشد که فقط با طبخ، می‌توان نابودشان کرد. از همه مهم‌تر اینکه اگر ویروس از مار به انسان منتقل شده باشد، کاملا ممکن بود این اتفاق در ایران رخ دهد؛ کشوری که از شمال تا جنوبش پر است از مارگیرهای حرفه‌ای و تفننی که برای فروش به گردشگران، گذاشتن سر سفره هفت‌سین، فروش به سرم‌سازی، خوردن و نیز تفنن و ذوق حیوان‌کشی مار می‌گیرند.