PET scan

PET(Positron Emission Tomography)

یا برش نگاری با گسیل پوزیترون، تکنیکی است که کاربرد بالایی در تصویر برداری از مغز، قلب، استخوان و همچنین بررسی تومور ها در حوزه انکولوژی(Oncology, علم بررسی تومور ها و سرطان ها) پیدا کرده است.

متخصصان به کمک تکنولوژی PET scan از این تکنیک در تشخیص و درمان بهره می گیرند.

در حقیقتPET، حاصل تعامل پزشکی هسته ای و نگاه بیوشیمایی ای به اندام های بدن است و می تواند با مشخص کردن وضعیت متابولیسم اندام های مختلف نسبت به وضعیت طبیعی خودشان و همچنین اندام های دیگر، اطلاعات ارزشمندی به متخصصان دهد.

می دانیم تومور ها و سلول های سرطانی مصرف گلوکز بیشتری نسبت به حالت طبیعی دارند. این موضوع درباره تومور های مغزی نمود بیشتری دارد، چراکه ماده غذایی اصلی سلول های مغزی، گلوکز می باشد. بنابراین یکی از پرمصرف ترین ترکیباتی که در روش PET استفاده می شود، فلوئورو دئوکسی گلوکز یاFDG(Fluorodeoxyglucose)می باشد. آنالوگی از گلوکز که یک اتم فلوئور-۱۸ جای یک اتم اکسیژن را در آن گرفته است و بدین ترتیب مانع ادامه واکنش این ساختار در تمام واکنش های زیستی سلولی شده است. همچنین آنزیم هگزوکیناز(Hexokinase) این ساختار را فسفریله کرده و مانع خروج آن از سلول می شود.

در تصویر برداری هایی با اهداف دیگر و از اندام های دیگر، علاوه بر فلوئور، از اتم های کربن، نیتروژن و اکسیژن نیز استفاده می شود.

این ماده به وسیله تزریق داخل وریدی(IV injection) به بدن فرد وارد می شود و سپس فرد در دستگاهی قرار می گیرد که پرتو های پوزیترون را بر اندام موردنظر می تاباند.

پوزیترون ها پس از برخورد با الکترون های بافت موردنظر، نابود شده و از خود اشعه گاما ساطع می کنند. ردیاب های(Detector) دستگاه PET scan این اشعه ها و تراکم شان را بر روی مانیتور مشخص کرده و متخصصان به وسیله این داده ها می توانند اطلاعات زیادی کسب کنند.

پت، کمک می کند محل و اندازه تومور های مغزی با دقت بالایی مشخص شود و همچنین به متخصصان نشان می دهد که پاسخ و اثرگذاری برنامه درمانی شان تا چه اندازه بود است.

به توجه به اینکه PET تصویر دقیقی از تومور ارائه می دهد، در جراحی عصبی (Neurosurgery) هم کمک کننده است.

از آنجا که PET, ناحیه های مغزی با متابولیسم بالا را نمایان می سازد، پژوهشگران را در فهم عملکرد بخش های مختلف مغز یاری می کند. از طرفی در تومور های مغزی، به درک بهتر بیولوژی و بیوشیمیایی تومور ها کمک می کند و بدین ترتیب متخصصان می توانند قبل از تغییرات آناتومیکال(Anatomical) و ساختاری در بافت مغز، ظهور بیماری را پیش بینی کنند.

مثالی از این موضوع، بیماری آلزایمر است. نشان داده شده که آلزایمر با کاهش متابولیسم و عملکرد سلول های مغزی مرتبط بوده و پیش روی می کند، بنابراین می توان این روند را در گام های نخست آن شناسایی کرده و موثر تر آن را کنترل کرد.

پت در مطالعه ای توانسته تومور های مغزی اولیه و حاصل متاستاز از اندام های دیگر را با دقت ۹۰ درصد تشخیص دهد، بنابراین یکی دیگر از مزیت هایی که این تکنولوژی مهیا کرده، تشخیص زودهنگام متاستاز می باشد.

در نهایت می توان گفت PET مزایای زیادی دارد که به آن اشاره کردیم و همچنین در مقایسه با برخی روش های تشخیصی، غیر تهاجمی می باشد.(به نظر می رسد گسیل پرتو ها هم خطر پایینی برای بیمار دارد)

از طرفی مانند هر روش دیگری، موانعی برای استفاده از آن وجود دارد که احتمالا بیشترین سهم را قیمت بالای آن دارد. در پایان می توانیم ۳ روش پرکاربرد تصویربرداری را با هم مقایسه کنیم:

منابع:

♤مقاله:

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC9866715/

♤سایت:

۱.https://www.hopkinsmedicine.org/health/treatment-tests-and-therapies/positron-emission-tomography-pet

۲‌.https://bookmerilab.com/tests/ct-scan/pet-ct-scan/