Minter Network

ProjectX

Bu makale Minter Network'u tanıtır ve bu blokzincirin temellerini anlatır. Minter'in Mainnet 15 Mayıs 2019 dan beri çalışıyor.

Terminoloji

Bu yazıda farklı kripto terimler kullanılmaktadır. Makalede herhangi bir hata görür olursanız veya daha uygun terminoloji önermek isterseniz, lütfen Telegramdan beni (@mmm_mhm) ulaşın.

Terimler

Blokzinciri - blokchain. Bu makalede blokzinciri ve blokchain kelimeri aynı anlamında kullanılır.

DPoS - Delegated Proof of Stake, "Yetkilendirmiş Hisse İspatı" mütabakat algoritması. Bu algoritmasında delegeler işlem onaylama hakkını paylarıyla seçilen doğrulayıcılara verirler. Delegeler doğru işlemeyen validatoru az bir zaman içinde reddedip onun yerine yenisini seçebilirler.

Dogrulayıcı - Validator. Validator teknik araçları kullanarak blokchain işlemlerini imzalayıp onaylar.

Delege etmek - Minter BIPin emisyonundan payınıza gore madencilik ödülü almak için payınızı bir validatora atamaktır.

Proje - bu makalede bazen servis yada hizmet anlamında kullanılabilir.

Minter nedir?

Minter Network gerçekten kitlesel kabulü amaçlayan bir Projedir. Minter Takımı tarafından başlatılan ve 9 aydır işleyen Minterin çatısı altında onlarca proje büyütülüyor.

Mesela, yeni bir proje - Minter Push. Minter Takımı tarafindan düzenlenen hackathon'un sonucu olarak meydana gelen bir servistir. Şu an Mınter Push'i geliştiren birkaç takım var. Minter Push'la Minter koinları saniyeler içinde herkese yollabilirsiniz; alıcı ise koinlarını anında hiç kripto cüzdanı olmayana bile gönderebilir, farklı servis ve alişverişe harcayabilir yada Minter Cüzdanına atabilirsiniz. Böylece, Mınter Network Minter Push gibi aynı ölçekte kitlesel olarak kullanılan ve benimsenen projelerin büyütmesini amaçlayan bir blokzinciridir. Minter Push'i denemek için bu makalenin sonunda listenen sitelere geçebilirsiniz.

Minteri neden başlattılar?

Minter Takımı için herkesin kolayca kullanabilir blokzinciri servislerin blokchain marketinde olmadığını ve bu nedenle blokchain'in kitlesel kabülü mümkün olmadığı da 2017 yılında belli oldu.

Blokzinciri endüstrisi günlük hayatımıza adapte etmek için yeni proje ve iş modelleri gerekiyor.

Bundan dolayı Takımı tarafından Minter blokzinciri üzerinde oluşturan projelerine burs ve farklı destek sağlanır, 2020 yılında bu destek devam eder.

Minterin Özellikleri

Bir blok - 5 saniye içinde işlenir. Şu an Minterin bir blokta 200 000 işlem oluşturma kapasitesi var. Bugun 24 saat içinde yaklaşık 16 000 - 20 000 işlem işlenir. Mesela, bu blok içinde 495 işlem var.
Tüm Minter koinlar birbirleriyle ve BTC, ETH, USDT ile anlık likidite ile değiştirilebilir. Tutar paraya da dönüştürülebilir.
Herkes kendi parasını oluşturabilir ve fiyatını belirleyebilir. Diyelim ki, internet hizmetleri satiyorum. Özel koinumu meydana getirip bu paraya hizmetlerimi satabilirim.
DPoS konsensüs algoritmasında hem validator hem de delegeler Minteri sürdürmekten kâr elde ederler.

Minter Wallet

Minterla kısa bir tanıtım yaptik, şimdi Minter Cüzdanına geçelim.

Minter Walleti telefonunuza yükleyin (iOS /Android).
Cüzdanınıza "Generate seed phrase"e basıp ve bu seed phras'i şifre olarak kullanıp giriş yapın. Dikkat! "Seed phrase"i güvenli bir yerde saklayın ve kaybetmeyin; hiç kimseye gostermeyin ve göndermeyin.
Şimdi Minter BIP'i satınalabiliriz

Minter BIP nedir?

BIP - Minterin ana koinudur. Minter her blok içinde yeni BIP'lerin emisyonunu gerçekleştirir; validator ve delegeler bu süreci sürdürmekte ve korumaktadırlar. Bundan dolayı validator ve delegeler yeni çıkan koinların %80'ini ödül olarak alırlar, %10 Minter DAO'ya ve daha %10 Minter'in geliştirici Takımına gider. Toplam olarak 10 milyar BIP çikaracak. BIP emisyonunu 43 702 611 numaralı blokta yaklaşık 7 yıl içinde tamamlanması planlanır.

BIP nasıl satın alabiliriz?

Minter Takımı tarafından resmi olarak bip.dev sitesinden alınabilir (BTC, bank kartları).

Minter topluluğu (community) tarafından işletilen birkaç kripto döviz var.

Mesela:

1. 1001BTC (BİP, BTC, ETH, USDT)

2. @BIP_Banker_bot (telegram botu - kripto para yada nakit para seçilebilir)

3. Monster Node Exchange (BİP, BTC, ETH)

Adım adım olarak delege etme

BIPlarımızı delege etmek için ilk olarak validatoru seçelim.

Minterin validator ratingleri

a. Interchain.Zone Validators rating

b. Minterscan Validators rating

c. Monster Validators rating

Mesela, Health Node diye validatoru seçtik (bu sadece ornek, diğer bir validatoru seçebilirsiniz). Orneğin 22 BIP delege ederiz.
Bu validatorun açık anahtarı (public key Mp88883bcd4e9a4eeb7f5a7b7d1f4c02ac0fadc268824694fcccc84e39f4e08888) kopyalayıp Minter Cüzdanımızda "Send"e basıp "To (Mx Address or Public Key)" metin alanına yapıştırıyoruz.
Sonra "Amount" metin alanında yada "Use max"a basıp yada rakamı yazıp devam ediyouruz. Biz bu adımda 22 BIP yazıyoruz.
"Coin" metin alanında açılır listeden delege etmek istediğimiz koinu seçiyoruz. Wallet'imizde sadece BIP varsa bu adım bizim için önemli değildir.
Bundan sonra "Send"e basıyoruz.
Sonunda şunu görürüz:

Amaçladığımız metin alanları dolu. "Send"e basıyoruz

Onaylıyoruz:

İşte BIPlerimizi delege ettik.

"Payload message" metin alanı boş bırakılabılır. Ama kullanmak isterseniz Minter blokchainde bir cüzdanından diğer cüzdanına mesaj atabilirsiniz (en fazla 1024 sembol). Bu mesajınız blokzincirinde ve internette herkese açık olacağını unutmayın ve sakın buradan "seed phrase"i hiç bir şekilde göndermeyin. Bazı delegeler bu hatayı yapar ve maalesef koinlarını kaybederler.

Delege etmekten sonra 10 dakika içinde ödül (reward) gelmeye başlar. Şu an ödül her dakika gelir, daha sonra bu parametre değişebilir.

Minterde madencilik nasıl çalışır

Validator Mınterin işlemlerini onaylamak için ilk olarak belirili zamanında adaylığını beyan eder. Bundan sonra delegelerden koinları biriktirir ve belirli bir miktari ulaştıgında aday listeden validator listeye geçer ve işlemlerini onaylamaya başlar.

Bu onaylama için validator ve delegeler ödülü alıyorlar. Bu ödül 333 BIP'ten başladı ve her 200 000 blok geçe bir BİP icin azalır; şu an bir blok ödülü 311 BİPtir.

Valitadator komisyonları 0%-100% arasındadır, buna dikkatli olun.
100% komisyon ücretine sahip bir validator ödülün %100 kendisine tutar, yane bu validatora payı atan delege hiç ödülü almaz. Bunun gibi validator sadece kendi payları ile valide ediyor olabilir ya da ödülünüzü geri ödeme sistemiyle (cashback) iletiyor olabilir.

Ama validatorların çoğu 1-10% komisyon ücretine sahiptir.

Şu anda Minteri 52 validator sürdürüyor. Her ay daha 4 validator calişmaya başlar.

Her validatorun delegeler için 1000 yarık (slot) var. Bu slotlar dolu olduğunda veya gönderdiğimiz koinların miktari geçerli olmadığında, validator onları kabul edilemez. Bu durumda delege ettimizde Minter wallet'imizde "stake too low" uyarı görürüz. Demek ki diger validator seçilmeli yada bu validatora daha fazla koinlarımızı atamalıyız. Validatorun "minimum stake" (yane minimum koin miktari) validator raiting'den öğrenilebilir.

Interchain.zone sitesinde Only1 validatorun detaylari

Mesela Only1 validatorun detaylara bakarak 1000 slot dolu oldugunu ve bu validatorun delege etmek için "minimum stake" öğrenebiliriz.
1000 slot dolu olmayan validatorun "minimum stake" yoktur ve bunun gibi validatora istediğimiz miktari delege edebiliriz.

Önemli not. Validator son 24 bloktan 12'sini atladığında bunun için cezalandırılır. Para cezası (slash) validatorun payından % 1'dir, bu nedenle payınız da % 1 oranında azalır. Bu yüzden validator dikkatla seçilmeli.

Minter, kripto para borsaları ve Blockfolio

Minter BİP Minter Takımı tarafindan borsalarına liste edilmemiş.

Ama Citex diye bir Kore borsası tarafından BİP listelendi. Bundan sonra Minter toplulugun çabalar sayesinde BİP CMC ve Blockfolio'ya eklendi ve izlenebilir.

Bir de CoinGecko, CoinPaprika, CoinStats, CoinCodes ve CMC.io tarafından listelendi.

Minter Takımın gündeminde Amerıkan resmi lisanslı borsalarına listenmesi var, ama en önemli sayılan bahsettiğimiz kitlesel kabulüdür.

Projeniz var mi?

Bahsettiğimiz gibi Minter Takımı bu blokzinciri için ve Minteriin üzerinde çalışan projelere destek vermektedir. Mintera bağlı bir projeniz varsa, Minter Fona burs için başvurabilirsiniz (İngilizce başvurmalı; başvuru formu Google ile anında çevirebilir).

Şimdi Mınter için ve Minter blokzinciri ile işleyen bazı projelerinden bahsederiz.

Projeler. Minter için ve Minter blokzinciri ile işleyen servisler ve oyunlar

Resmi olmayan Minterscan gezgini
Time Loop - bu bir tarayıcı oyunudur (browser game). Bu oyun hakkinda Minter Wiki makalesi var (İngilizce).

3. YYY.cash - Bu servisle kolayca Minter koinlarını göndebilir ve harcayabilirsiniz.

YYY.cash Giftery ve diger çeşitli mağaza ve hizmetlerin kapsamasını sağlar. YYY'in ayrı bir alanı YYY Business platformudur. Bu platformla kendi internet mağazanızı açıp kripto para için mal ve hizmetlerini satabilirsiniz.

En dikkatli ve hızlı için burada 100BİP bir sürpriz bekliyor. Şifre: Belirli zamaninda Osmanlı Türkiye'ye gelen Kafkasya Savaşın Imamı ve Kahramanı.

4. TAP.mn - Bir daha Mınter Push servisi sitesi.

5. https://cryptosell.io/ - Dosyalarımızı kripto paraya satabilmemiz için oluşturulan bir servis.

6. PayMnt - Sitenizden kripto para ödemeleri kabul edin.

7. https://minterfaucet.pro/ - ilk BİP musluğu.

8. https://t.me/bipbonusbot - bu botla Minterin airdroplara katılabilir veya kendiniz oluşturabilirsiniz.

9. Bipchange - Minter BİPin alışveriş farklı döviz fiyatlarını izleyebilirsiniz Hem de Telegram botu var.

10. QuadroQuad - Bir Telegram bot oyunu.

11. https://monke.io/ - e-posta, mesajlaşma uygulamaları, SMS gibi servislerden kolayca Minter koinlarını gönderebilirsiniz.

12. Ocean Bank - Telegramda dünyanın ilk sanal kripto bankası. Kısa bir sürede büyük güncellemesi bekleniyor.

13. https://izx.io/ - IZX, Artırılmış Gerçeklikte mobil uygulamalar için oyuncuların, reklamverenlerin ve uygulama ilgi alanlarını birleştiren bir blockchain platformudur.

14. Minter Folio - Minter koinların portföyü oluşturup izleyebilirsiniz.

15. https://t.me/MinterToolsBot - Minter blokzincirinden bilgileri sağlanan bir bot.

16. https://t.me/MinterNotifyBot - Bu botla farklı koin veya Minter adresle ilgili işlemelerini izleyebilirsiniz.

17. https://t.me/MinterInfoBot - Minter blokzinciri ile bağlı bilgileri sağlanan bir bot.

18. Minterscan Takımı tarafından desteklenen ve Minter Topluluğu tarafından calıştıran Minter Wiki sitesi (İngilizce).

19. Willmint - Mintere bağlı projelerin kataloğu

Willmint.co - Minter Projeleri toplanan site

20. Chainik.io - 🍪 Minter koinların gezgini. Gelecekte diğer blokzincirlerin koinlarını da eklemeye planlanır. Bir de farklı blokchain arasında değiş-tokuş (swap) planlanır.

21. Minterpush.com - Bu servisin listesinde 100'den fazla hediye kartı ve sertifika, 140 ülkede 600'den fazla mobil operatör, 12 000'den fazla oyun ve diğer yazılımlar var. Tüm işlemler anında ve otomatiktir.