Ko'plab o'zbek akademik doiralari tushayotgan tuzoq - klon jurnallar haqida
https://t.me/akademik_burchakKlon jurnallar — bu haqiqiy akademik nashrlarni taqlid qiladigan soxta jurnallar bo'lib, ular sifatsiz yoki yolg'on ma'lumotlarni chop etish uchun mo'ljallangan. Bu jurnallar odatda haqiqiy jurnallarning nomi, formati va tashqi ko'rinishini o'zgartirilgan shaklda qo'llanadi, shu bilan birga mualliflardan maqolalarni chop etish uchun haq talab qilinadi. Klon jurnallarning asosiy maqsadi — ilmiy hamjamiyatdan pul ishlash.
Klon jurnallardan ehtiyot bo'lishning sabablari:
- Sifatsiz tahririyat jarayoni: Klon jurnallar ko'pincha sifatsiz yoki deyarli mavjud bo'lmagan tahririyat jarayoniga ega, bu esa ilmiy ishlarning sifatiga salbiy ta'sir ko'rsatadi.
- Akademik obro'ga zarar: Klon jurnallarda chop etilgan ishlar olimning obro'siga zarar keltirishi mumkin, chunki bu jurnallar akademik doirada tan olinmaydi.
- Moliyaviy yo'qotishlar: Mualliflar klon jurnallarga maqolalarini chop etish uchun to'lovni amalga oshirishadi, bu esa pulning behuda sarflanishiga olib keladi.
- Ma'lumotlarning ishonchliligi: Klon jurnallar taqdim etadigan ma'lumotlar noto'g'ri yoki asossiz bo'lishi mumkin, bu esa tadqiqotlar sifatiga va ularning natijalariga ta'sir qiladi.
Klon jurnallardan ehtiyot bo'lish uchun choralar:
- Jurnalning obro'sini tekshirish: Jurnalning SCI (Science Citation Index), Scopus kabi nufuzli indekslarda ro'yxatdan o'tganligini tekshiring.
- ISSN raqamini tekshirish: Har bir rasmiy jurnal o'zining yagona ISSN (International Standard Serial Number) raqamiga ega. Bu raqamni jurnalning rasmiy saytida yoki ISSNning rasmiy ma'lumotlar bazasida tekshirish mumkin.
- Tahririyat hay'ati: Jurnalning tahririyat hay'atini tekshiring, ularning ilmiy salohiyati va akademik yutuqlari haqida ma'lumot izlang.
- Mualliflardan to'lov talablari: Agar jurnal maqolani chop etish uchun yuqori to'lovlarni talab qilsa va bu to'lovlar jurnalning xizmatlariga nisbatan shubhali ko'rinsa, ehtiyot bo'ling.
- Qo'shimcha ma'lumot: Jurnalning chop etilish muddati, nashr qilingan maqolalar soni va ularga berilgan iqtiboslar soni kabi qo'shimcha ma'lumotlarni o'rganing.
Klon jurnallardan ehtiyot bo'lish, o'z faoliyatingiz va ilmiy obro'ingizni himoya qilish uchun juda muhimdir. Ilmiy jamoa va tadqiqotchilar orasida ushbu masalaga alohida e'tibor berish kerak.