Ivy Lace zarabia na robieniu lasek
🔞 KLIKNIJ TUTAJ, ABY UZYSKAĆ WIĘCEJ INFORMACJI 👈🏻👈🏻👈🏻
Ivy Lace zarabia na robieniu lasek
Full text of " Kolumb pamiętnik "
See other formats
Google
This is adigiial copy of a bix>k thal was presen-cd for generał ions on library shekes before ii was carcfully scanncd by Google as parł of a projecl
to make the world's books discovcrable onlinc.
Ii has survived long enough for ilu- copyright lo expire and the book to enter the public domain. A public domain book is one ihal was never subjecl
Ui copyright or whose legał copyright term has e.\pired. Whelhcr a book is in the publik domain may vary couniry loeouniry. Public domain books
are our galeways lo the pasł. represenling a weallh of bisiory, cullure and knowledge lhat's oflen diflicull to discover.
Marks, notalions and olher marginalia presenl in the original volume will appear in this lile - a reminder of this book's long journey from the
publisher lo a library and linally to you.
Usage guidelines
Google is proud to partner willi libraries lo digili/e public domain malerials and make lnem widely accessible. Public domain books belong to the
public and we are merely their cuslodians. Neverlheless. this work is e\pensive. so in order lo keep providing this resource. we have laken steps lo
prevent abuse by commercial parlics. iiicliiJiiig placmg Icchnical reslriclions on aulomated querying.
We alsoasklhat you:
+ Make non -commercial u.se ofthc files We designed Google Book Search for use by individuals. and we reuuesl that you usc thesc files for
pcrsonal, non -commercial purposes.
+ Refrain from imtomuted t/ncrying Do not send automaled i.|ueries of any sorl to Google's system: If you are conducting research on machinę
translation. optical characler recognilion or olher areas where access to a large amount of te.\l is helpful. please conlact us. We encourage the
use of public domain malerials for thesc purposes and may be able to help.
+ Maintain attribution The Google "watermark" you sec on each lile is essenlial for informing people aboul this projecl and hclping them lind
additional malerials llirough Google Book Search. Please do not remove it.
+ Keep it legał Whatever your use. remember thal you are responsible for ensuring ihal whal you are doing is legał. Do not assume that just
bccausc we believe a book is in the public domain for users in the Uniied Staics. thal the work is also in ihc public domain for users in other
counlries. Whelher a book is slill in copyrighl varics from country lo country, and we can'l offer guidancc on whclhcr any specilic usc of
any specilic book is allowed. Please do nol assume ihal a book's appearance in Google Book Search means it can be used in any manner
anywhere in the worki. Copyrighl infringcmcnl liabilily can be quite severe.
About Google Book Search
Google 's mission is to organize the world's information and to make it universally accessible and useful. Google Book Search helps readers
discoYcr llie workfs books whilc liclpmg aulliors and publishcrs rcacli new audiences. You can search 1 1 inni, u li I lic luli lc\l of this book on I lic web
al |_-.:. :.-.-:: // books . google ■ com/|
Google
Jest to cyfrowa wersja książki, która przez pokolenia przechowywana była na bibliotecznych pólkach, zanim została troskliwie zeska-
nowana przez Google w ramach projektu światowej biblioteki sieciowej.
Prawa autorskie do niej zdążyły już wygasnąć i książka stalą sic częścią powszedniego dziedzictwa. Książka należąca do powszechnego
dziedzictwa to książka nigdy nie objęta, prawami autorskimi lub do której prawa, te wygasły. Zaliczenie książki do powszechnego
dziedzictwa zależy od kraju. Książki należące do powszechnego dziedzictwa to nasze wrota, do przeszłości. Stanowią nieoceniony
dorobek historyczny i kulturowy oraz źródło cennej wiedzy.
Uwagi, notatki i inne zapisy na marginesach, obecne w oryginalnym wolumenie, znajdują sic również w tym pliku - przypominając
długą podróż tej książki od wydawcy do biblioteki, a wreszcie do Ciebie.
Zasady użytkowania
Google szczyci sic współpracą z bibliotekami w ramach projektu digitalizacji materiałów będących powszechnym dziedzictwem oraz ich
upubliczniaińa. Książki będące takim dziedzictwem stanowią własność publiczną, a mv po prosili staramy sieje zachować dla przyszłych
pokoleń. Niemniej jednak, prace takie są kosztowne. W związku z tym, aby nadal móc dostarczać te materiały, podjęliśmy środki,
takie jak np. ograniczenia techniczne zapobiegające automatyzacji zapytań po to, aby zapobiegać nadużyciom ze strony podmiotów
komercyjnych.
Prosimy również o:
• Wykorzystywanie tych plików jedynie w celach niekomercyjnych
Google Book Seareh to usługa przeznaczona dla osób prywatnych, prosimy o korzystanie z tych plików jedynie w niekomercyjnych
celach prywatnych.
• Nie automatyzowanie zapytań
Prosimy o niewysyla.nie zautomatyzowanych zapytań jakiegokolwiek rodzaju do systemu Google. W przypadku prowadzenia
badań nad tłumaczeniami maszynowymi, optycznym rozpoznawaniem znaków lub innymi dziedzinami, w których przydatny jest
dosl.ęp do dużych ilości tekstu, prosimy o koniaki z nami. Zachęcamy do korzystania z materiałów będących powszechnym
dziedzictwem do takich celów-. Możemy być w tym pomocni.
• Zachowywanie przypisań
Znak wodny"Google w każdym pliku jest niezbędny do informowania o tym projekcie i ułatwiania znajdowania, dodatkowych
materiałów za pośrednictwem Google Book Seareh. Prosimy go nie usuwać.
łganie prawa
W każdym przypadku użytkownik ponosi odpowiedzialność za zgodność swoich działań z prawem. Nie wolno przyjmować, że
skoro dana książka została uznana za część powszedniego dziedzictwa w Stanach Zjednoczonych, to dzieło to jest w ten sam
sposób traktowano w innych krajach. Ochrona praw- autorskich do danej książki zależy od przepisów poszczególnych krajów, a
my nie możemy ręczyć, czy dany sposób użytkowania którejkolwiek książki jc-t dozwolony. Prosimy nit 1 przyjmować, że dostępność
jakiejkolwiek książki w Google Book Seareh ozna.cza. że można jej używać w dowolny sposób, w każdym miejscu świata. Kary za
naruszenie praw autorskich mogą być bardzo dotkliwe.
Informacje o usłudze Google Book Seareh
Misją Google jest uporządkowanie światowych zasobów informacji, aby stały się powszechnie dostępne i użyteczne. Google Book
Seareh ułatwia czytelnikom znajdowanie książek / całego świata, a autorom i wydawcom dotarcie do nowych czytelników. Cały tekst
tej książki można przeszukiwać w biternccic jod. ado -'■u Ti ttp ://books. google. comTl
U/V
/,
Z'n\t&
OLUMB
PAMIĘTNIK
i podróig iądotri/rf, i morikith, ttaj-
ych odkryć jeugraficznych , ieia<ło-
t gtatyMtyrzjiifr,
l zostający*
oraz z (cmi w «ty-
, poitBtrtomjf.
KOK MEHWSZY.
Tom U.
i picrwKoj piłowy Maja.
W WAHSZAWIE.
1 S 2 S.
' DnnsARM j"zni'i wKCKiEca.
PAMIĘTNIK PODRÓŻY.
N" 9.
Z PIERWSZEJ POŁOWY MAJA 1898 ROSO.
VHL
WDOMOŚĆ HISTORYCZNO -STATYSTY.
fiŻNA O. MIEŚCIE CIECHANOWIfr^rzes Win.
centtgą IJipolila G.awarcckiego.
Cudia wUitfii raeny ciakawośf jwł.
Z ' Ciechanów, niegdyś xtemt Ciechanowskiej b!o-
łeczne, 1 jedno * dawnych miast w Mazowszu ,
kiedy i przez kogo aałolone było, ładnej wia-
jtomości powziąć nip można; początek jego niknie
w odległe) starożytności. Akta miejscowe i po-
dania ludu nie wykrywają czasu jego załołenia,
gruzy tylko i bruki pod ziemią opodal od mia-
' *ta ukryte, wskazują rozległość jego większą,
nii dzisiaj zajmuje,
,.; 15
«
65ST2 Q05
3 53 V
— U4 —
Lcźy Ciechanów w pięknej równinie (1) nad rze-
ka Łydynią od zachodu go oblewającą, (2) wśród
niw urodzajnego gruntu, przy trakcie od War-
szawy do Królewca i Gdańska idącym. Na
wschód ma miasto Pułtusk odległe o mil cztó-
ry, na % zachód Mławę o mil" tyleż, na południe .
Nasielsk o mil trzy, a na zachód Chorzele o mil
dwie oddalone.
Graniczy od wschodu ze wsią Przedwojcweni,
na zachód najbiiźój ze wsią Szczurzynem , na
południe ze wsią Krubinem, na północ z grun-
tami do dóbr Opinogórskich naleząccmi. Otrzy-
mało przywilej erekcji odJanaXiccia Mazowiec-
kiego (3) datowany w Wyszogrodzie wr. 1400, we '
wtorek po święcie Piotra w okowach. (4) W tym
przywileju juz nazwane miastem, (oppidum) i
% dawnego miejsca na inne przeniesione (5). Na-
•Ma
(i) Andrzej Święcicki w dziele: Topographia Masoviae,
tak o Ciechanowie mówi: Cech ano via amplum est oppidum
ad Lydlniam j lumen, arxe lateritia et publlcis aedifi-
eiis insigne. Gwagnin zaś dodaje: „Ciechanów civitas in
planicie sita, vatlogue circumsepta."
(2) Łydy ni a i w pobliżu jej płynąca Sona, nie są spła-
wnemi, w porze letniej przybierają, postać strug; wpadają
do ' rzeki Wkry.
(3) Syna Ziemowita całego Mazowsza Xi«jiccia«
(4) Feria tertia prositna j>ost fes tum Petri ad vincuU
Apostoli. Uroczystość tego Sgo przypada wedle kalendarza
'w dniu 1 Sierpnia.
(5) Jak s^owa przywileju okazują: „Quod ' eonsideran"'
ł ex et attendentet, cualiter ciqtates et oppida liberii
» *
— 115 —
dający ILiązetdarowałgo prawem Chełmińafcieni,
i uposażył: a) dochodem z łaźni, b) czynszem
rocznym z pestrzygafni (rasorium), c) czynszem
% wagi, d) nareszcie nadając wolność handlu
Wewnętrznego bez opłaly w kraju, wedle zasad
ordynacji miast Xięztwa Mazowieckiego, Ci echa*
nów porównał z temiż. '
Przywilej ten Zygmunt I; Król Polski w Piotr-
ko wie w. r. 153S (sabatho proiimo post folum
S. YaJentini) zatwierdził. Zygmunt August w r.
1549 dekret królowój Bony tegoż roku wydany,
a miasto od obowiązku przez Starostów wyma-
ganego wiezienia zboża do Warszawy na- potrze-
bę Xiccia uwalniający, potwierdził; Stefan Ba-
tory: .w- r* 1576 przywilej Zygmunta- I. z roku
1538 oraz dopiero wspomniany z daty dekret
królowej Bony, niemniej dawny przywiłój Bo-
lesława Xięcia Mazowieckiego, w przedmiocie
wolnego obierania trzech mężów do urzędu
Burmistrzowskiego, wzmocnił.
Tenże król w *„ 1576 nadał konseti9 temu
jniaśtu na opłatę osepu , zamiast . oddawania go
Poborcom królewskim w naturze, a to stosownie
do zasad dawnych lustracji, w skutek uchwały
Zygmunta Augusta na Sejmie lubelskim w r. 1369
tibut. dotata taepius in mełtoren ttatum rediguntur ,
et copiosiut ex cbundantia opi dano rum et uffluentią
divitiarum deeorantur , et praesertim cupitntts oppi"
dum nastrum CbchanwUn** ł/i alium. locum tratuto*
tajg," etc* .-,..--.
J
— IW. — . •
/
przez Rewizorów postanowionych i ndetermim*
wąnych.
Zygmunt III w r. 1628 dnia 18 Kwietnia przy-
wileje powyższe zatwierdził. 'August II w n
1726 dnia 26 Listopada podobnie postąpił. Na*
koniec i Stanisław August potwierdzenia swegot
miastu nie odmówił.
W mieście tóm, Jako stołecznym ziemi Cie-
chanowskiej , (6) głośnej z urodzajnych niw , i '
licznie osiadłej na nich szlachty, (7). za dawnej
Polski odbywały się &4dy Ziemskie i Grodzkie ■
wspomnionćf ziemi, oraz Radzieckie czyli Wój-
towskie, dla. miasta. Dziś, pozbawiony wszelkich
władz sądowych, należy Ciechanów do Powiatu
Prasnyskiego, którego ziemia Ciechanowska częśd
składa*
. Posiada miasto Ciechanów 104 włok źiemt,
niema atoli folwarków oddzielnych do swojej
kamelarji ; grunta zwane Działy r i łąka za mły-
nem Kępą nazwana,, do funduszów kassy nale-
żące, są drogą licytacji publicznej wydzierżawio-
ne. Grunta, byłega wójtostwa, w skutek woli
(6) Była jedną z dziesięciu ziem Województwa Mazo~
wieckie dawniejsze składających.
(7) Wedle świadectwa Starowolsjtiego, w ziemi Ciecha-
nowskiej i w Powiecie Przasnyskim do siedmiu tysięcy
familji szlacheckich liczono, a ziemia ta, kiedy ijl Swie-
eicki pod panowaniem Zygmunta IH, % lasów dla iirt)
żyzności wytrzebiona, była.
— 117 —
rsądu do terrytorjum miasta wcielone, *ą takie
*r sposobie dzierżawy wieczystej wy puszczone ;
£lace i ogrody będące miasta własnością, podo-
bnie! na rzecz kassy wydzierżawione zostały*
Pozbawione jest takie karczem, gorzelni, bro-
warów, młynów, cegielna lasów, zarośli, stawów,
pastwisk it.d. do funduszów kassy miejskićj na*
iefcóć mogących.
Karczmy i szynki prywatne tak jak domy
Ich zabudowania, i trzy wiatraki są własnością
dziedziczną * mieszkańców Ciechanowa. Równie
karczma w ścianie placu rynkowego stojąca,
młyn na rzece Łydyni przy wjeździe do mia-
sta, i cegielnia, należą do dóbr Opinogórskich*
O instytutach, jakieby w tóm mieście dawnićj
istnióó mdgły, nic pewnego nie odkryto; ie gma*
chów publicznych wiele upadło, oprócz podań,
zwaliska i gruzy jawnym są dowodem (8).
Rozwaliny zamku wzniesionego przy mieście,
na wzgórzu ręką ludzką wśród błot nigdy nie*
wysychających usypanym, stanowią teraz najcie-
kawszą starożytność w Ciechanowie. (9) Wedle
wszelkiego podobieństwa doprawdy, Xią£etaMa*
(8) Że takowe znajdowaty fic, świadczy przywiedalony
powyiej Święcicki, nazywając Ciechanów „ampłum oppir*
dum, publicis aedificiit i/uigne.
*>"
/ (9) Gwagnln o zamku tutejszym tak wspomina : u Ar»
int€r lutOtat palu de t, foua pfbjuąda munitw*"
m
— m —
zowieccj wystahvić go mogli, (lfli) Oblany 'byt
rzeką Łydynią z jednej, a głębokim przekopem
ubezpieczony z drugiej strony. Zdobiły go dwie
okrągłe wieże w rogach od frontu, dziś bez po- .
krycia i w ułomkach tylko widoczne. Zcżer-
niałe te wiekami mury, pozbawione nawet przy.
ątepu do siebie zniszczeniem mostu, wspaniało-
ści swej dawnej jawne przynoszą świadectwo*.
Pozostałe szczątki mają kształt czworogranu; mie-
rząc od jednej do drugiej przeciwkoległej ścia-
ny, długość wynosi 9,6 łokci, i tyleż szerokość;
powierzchnia zatem obwodu zajmuje przestrzeń
9216 łokci. Zakres ten obejmował mieszkania,
składy i mnićjsze budowle. Mury dzjś istnieją-
ce są to ściany zewnętrzne warowni; każda z
nich ma łokci czte>y grubości. Jedna z wież '
byłą mieszkalną i miała trzy piętra, drugą iia
więzienie przeznaczona, i do tej schody kręcone
na dół prowadziły. (11)
(10) W jeografji powszechnej zbioru Steina z r. 1826
iv części Lj air. 245. wyrażono : „Obok miasta (to jest Cie-
chanowa ) s% pozwał iny zamku starożytnego, o którym
mówią ii był wystawiony przez królowę Bonę." Trady-
cja ta wątpliwa; królowa Bona po Xia.iętaeh Mazowieckich
wiele zamków warownych w Mazowszu zastała; przypuścić
jednak rao£na» ii takowe przebudować, przekształci^ lub
odnowie kazała.
(11) W zamku postrzegać* się daje kilka sklepów, które
gdy odkryć chciano, w kilku miejscach zapadły tię^przeU
dalszej roboty zaniechano. ' , ,
#
~ II©
W tamka tym przemieszkiwali Xia£cta Maso-
wszą, jak liczne ich przywileje tu datowane
świadczą; a po ich wygaśnienłu w r. 1526 w
osobach Jana i Stanisława ostatnich Xią£ąt na
Warszawie, królowa Bona Sforcią, forta Zygmun-
ta I. trzymając Mazowsze tytułem oprawy , w
zamkach jego z dworem swoim 'chętnie przeby-
wała. Podanie naznacza Warszawę, Czersk, Łom-
ie, Latowicz, Roźan, i Ciechanów za ulubione
jćj mieszkania.
Po }&i oddaleniu się z Polski, zamek Ciecha-
nowski pieczy Starostów oddany i na skład xiąg
grodu Ciechanowskiego przeznaczony, w prze-
mianie "iosó w kraju uległ ruinie.
Marja Ludwika z Gonzagów Xie2na Ńewerska
druga żona króla Władysława IV, wjechawszy
dnia 28 Lutego 1645 r. do Polski przez Mławę,
w dniu 2 Marca przybyła do Ciechanowa, i sta-
nęła w tutejszym, zamku, który w ówczas dosyć
był jeszcze mieszkalnym. t)ziś, zwaliska te oka-
załe , łomy ogromnego niegdy gmachu, reszty
odwiecznych murów ^kosztownej warowni, niosą
(12) Opisujący podróż ^ej królowe*; z Francji do Polski
F. Laboureur, tak o zamku Ciechanowskim wspomina:
„W tejn miasteczku, jest zamek staroświecki, z c*gły zbu-
dowany, i dosyć mieszkalny." Zbioru pamiętników histor.
o dawnej Polsce J. U. Niemcewicza * r. 1822 Tom IV.
«tr» 198.
1 J^r_s -; > -try '•
— 120 --
do dus^y tkliwe uczucia przeszłości, i nasuwają
inysl, ze są dawnej chwały Polaków zabytkiem.
. Zamiar rozebrania pomnika tego starożytno-
ści, za byłego rządu Pruskiego, dla mocy murów
do skutku nie przyszedł; zdaje się, ii czas wszyst-
ko niszczący strawić ich nie może. , Są kościół z klasztorem XX.
(13) Zamek ten należy do dziedzictwa Hr. W. Krasiń-
skiego.
(14) Nagrobek obojga tych raałionków znajduje się nsjf-
dnśj tafli inarmuroVrfy
— 121 —
Attgaslf an&w, takie przez Ziemowita SJceia Ma.
sowieckiego w r. 1353 założony (15), wymaga
naprawy; szczególniej klasztor dobroczynnej rc-
Łi 9 któraby go od upadku ochroniła, oczekuje.
Kościoły S. Ducha (16), S. Małgorzaty (17)
s muru, i S. Piotra (18) z drzewa? w rółnych
częściach miasta niegdyś stojące, juł nie istnieją.
Miała być jeszcze kaplica w zamku pod tytułem
6. Stanisława, w której kapelan Xią£ąt Mazo-
wieckich msze odprawiał.
Rodzaju fabryk i rękodzielni, oraz ich stan*
*r dawnych epokach Ciechanowa dociec trudno;
«ie masz o nich żadnego w aktach miasta tego
wspomnienia; dziś mało znaczące fabryki sukna
I garbarnie zaszczytu mu nie przynoszą.
(15) W tymże roku wprowadzeni zostali Angostjanie do
trzech konwentów.* Ciechanowskiego, Rawskiego i Warszaw"
zkiego, przez Ziemowita i Eufemjc zonę jego Xią£at Ma-
zowieckich założonych, a dekretem papieża Innocentego
zatwierdzonych.
(16) Kośoiól 3. thicha w środku miasta stojący, zawia-
dowany był przez Xiedza oddzielnego, którego dochodem
były grunta i ogród; te dziś do Promotor] i Ąoiaćc* aa-
lei^, plac zaś na którym stał kościół, w dzierżawę wie-
czysta, wypuszczony został.
(17) Kościół S. Małgorzaty, rzgdzony był przez oddziel-
nego Xiedza; wedle tradycji zakonnice tu, mieszkać miały,
' lecz jakie) reguły niewiadomo.
(18) I kościół S. Piotra miał własnego ziedza; miejsce
tego kościoła i należący do niego ogrody Proboszczowi
acowemu nadano.
16
• — m —
Rzemieślnicy w tóm mieście osiedli w lięźą*
cym r. 1828 są następujący : bednarzy 5, fabry- .
ł^nt oleju 1, farbiarzy 6, garbarzy^, gwoździarz 1,
introligator 1, kotlarzy 2, kowali 6, krawców 5.3, '
kuśnierzy 19, kapeluszników 3, kołodziejów 4,
młynarzy 4, piekarzy 47, powróć ników 2, rze-
iników 17, rymarz 1, smuklerzy 2, szklarzy 4,
szewców- 95, stolarzy 6, tkacz 1, tokarz 1, wa-
ciarz 1, zegarmistrz 1, zdunów czyli garncarzy
22, w ogóle wszystkich rzemielników jest 311
w mieście . osiadłych. (19)
Ciechanów był niegdyś wałem opasany (20)*
Za rządów Zygmunta jL i jego syna Augustą,
kiedy miasta i cała Polska w kwitnącym znaj-
dowały się stanie, liczył między wałami domó
Mamuśka pierdoli się z Murzynem
Rozstawiła nogi
Harley Dean bierze do buzi wielkiego kutasa