ГАПНИ КЎПАЙТИРМАНГ!

Тасаввур қилинг, сиз кинотеатрга келдингиз. Ўнга яқин фильмларнинг афишаси илиб қўйилган. Бу фильмларнинг ҳеч бири ҳақида етарлича маълумотга эга эмассиз. «Қай бирини кўрсам экан?» дея иккиланиб турганингизда, табиийки, ё ундаги актёрлар, ёки фильмнинг номига қараб биронтасини танлайсиз. Деярли ҳамма киноларимизда бир хил конфетлар, йўғ-е, актёр ва актрисалар суратга тушишини ҳисобга олсак, бундай вазиятда фильм танлашдаги асосий мезон – унинг номи. 

Фильмга ном танлаш ниҳоятда мураккаб жараён. Авваламбор, танланган ном асар моҳияти, сюжет ва асосий ғояга хизмат қилиши лозим. Қолаверса, томошабин учун жозибадор бўлиши керак. Шу сабабдан киноасарнинг номи қисқа, эсда қоларли ва қизиқарли бўлгани қулай. Энг катта хато – фильмга узун ва мужмал ном бериш. Бугун "КиноЛаборатория" сизнинг эътиборингизга энг узун номга эга фильмлар рўйхатини ҳавола этади.

1999 йилдан буён Энтони Мингелланинг «Истеъдодли жаноб Рипли» триллери ушбу рўйхатнинг биринчи поғонасини эгаллаб турипти. Фильмнинг тўлиқ номи қуйидагича: «Сирли, маъюс, пинҳон, ғамгин, ёлғиз, ўйчан, мусиқий, қобилиятли, ақлли, чиройли, хушмуомала, ҳиссиётли, таъқибга тушган, эҳтиросли, истеъдодли жаноб Рипли» (The Mysterious Yearning Secretive Sad Lonely Troubled Confused Loving Musical Gifted Intelligent Beautiful Tender Sensitive Haunted Passionate Talented Mr. Ripley, 162 белги).

1967 йили Англия катта экранларига Питер Брукнинг «Маркиз де Сад бошчилик қилган ҳамда Чарентонс руҳий касаллар шифохонасининг беморлари томонидан амалга оширилган Жан-Поль Маратнинг ҳукми ва ўлими» (The Persecution and Assassination of Jean-Paul Marat as Performed by the Inmates of the Asylum at Charenton Under the Direction of the Marquis de Sade, 151 белги) фильми чиққан эди. Одатда уни қисқартириб «Марат/Сад» деб номлашади.

1965 йилда яратилган «Самовий саргузаштлар» инглиз комедиясининг тўлиқ номи «Қанотли машина минган ажойиб эркаклар ёхуд Мен қандай қилиб 25 соат-у 11 дақиқа ичида Лондондан Парижга учиб ўтганим ҳақида ҳикоя» (Those Magnificent Men in Their Flying Machines or How I Flew from London to Paris in 25 hours 11 minutes, 104 белги).

Машҳур актёр Бен Аффлек эса ўзини режиссурада синаб кўриш учун «Мен ҳиёнаткор хотинимни ўлдириб, мурдасини гўшт қозиғига илиб қўйдим ва Дисней студияси билан учта фильмга шартнома имзоладим» (I Killed My Lesbian Wife, Hung Her on a Meat Hook, and Now I Have a Three-Picture Deal at Disney, 96 белги) номли қисқаметражли фильм яратган эди.

Канн халқаро фестивалининг 60 йиллик юбилейи муносабати билан жаҳон киносининг 33 нафар етакчи режиссёри томонидан тасвирга олинган «Ҳар кимнинг ўз киноси бор» киноальманахининг тўлиқ номи «Ҳар кимнинг ўз киноси бор ёхуд чироқлар ўчиб, фильм бошланганида юрагимизнинг энтикиб уриши» (Chacun son cinema ou Ce petit coup au coeur quand la lumiere s'eteint et que le film commence, 94 белги).

Катта жанжалга сабаб бўлган Саша Барон Коэннинг «Борат» кинокомедияси эса аслида мана бундай номланади: «Борат: Америка маданиятини улуғвор қозоқ халқининг манфаати йўлида ўрганиш» (Borat: Cultural Learnings of America for Make Benefit Glorious Nation of Kazakhstan, 83 белги).

Дастин Хоффман бош рольни ижро этган «Гарри Келлерман ким ва нега у мен ҳақимда бўҳтон тарқатиб юрипти?» (Who Is Harry Kellerman and Why Is He Saying Those Terrible Things About Me?, 75 белги), ака-ука Уайансларнинг «Ўз кварталингда сок ичиб, жанубий централга тил теккизма» (Don't Be a Menace to South Central While Drinking Your Juice in the Hood, 73 белги), Вуди Алленнинг «Жинсий ҳаёт ҳақида билишни истаган, аммо уялиб сўролмаган барча қалтис саволларингиз» (Everything You Always Wanted to Know About Sex But Were Afraid to Ask, 69 белги) ҳамда буюк кинорежиссёр Стэнли Кубрикнинг «Доктор Стрэйнджлав ёхуд Мен қандай қилиб безовталанишдан тўхтаганим ва атом бомбасини севиб қолганим тўғрисида» (Dr. Strangelove or: How I Learned to Stop Worrying and Love the Bomb, 68 белги) комедиялари ҳам бу рўйхатдан ўрин эгаллаган.

Албатта фильмга қандай ном бериш режиссёрнинг ихтиёрида. Лекин қисқа ва жарангдор номга нима етсин?

Мақола ёққан бўлса "КиноЛаборатория" телеграм-каналига аъзо бўлишни унутманг, ўртоқлар.