E.A

✍ مرتضی شریفی

معدن، دوباره پشت خانه های «شمام» جان گرفت

مقدمه: خوانندگان گرامی؛  آنچه که در ادامه این نوشته میخوانید تلخیص گزارشی است از نیره خادمی در روزنامه اعتماد از اعتراض مردم رودبار نسبت به فعالیت پیمانکار جدید معدن، تحت عنوان" معدن، دوباره پشت خانه های «شمام» جان گرفت. "

برای دریافت کامل این گزارش میتوانید به لینک پایان مطلب برگرفته از روزنامه اعتماد مراجعه کنید.

اما این اولین بار نیست که پیمانکاران معدن و حامیان حکومتی آنها، بدون در نظر گرفتن مخاطرات جدی که نصیب ساکنان اهالی که قرار است معادن در محل زندگی آنها احداث شود، دست به ایجاد معادن میزنند.

روستای جوبن نمونه دیگری است از حرص و طمع پایان ناپذیر پیمانکاران معدن در به تاراج بردن زندگی و معیشت مردم این روستا. به گفته گزارشگر خبرگزاری مهر، هر چه به محدوده فعالیت معدن نزدیک تر می‌شدیم عمق «فاجعه» ملموس‌تر می‌شد، از بالا به پایین محدوده فعالیت معدن که خیره می‌شوی باید حواست جمع باشد که ناگاه به دره ۱۰۰ متری سقوط نکنی، "دره‌ای که حاصل سال‌ها برداشت بی‌رویه معادن ایجاد شده و همانند مار افعی دارد روستا را می‌بلعد."

آنچه مسلم است مبارزه مردم گیلان  و دیگر استانها برای به تعطیلی کشاندن معادنی که ایجاد آنها باعث انواع و اقسام خطرات جسمی و روانی برای اهالی و فرزندانشان میشود ادامه خواهد داشت. بی جهت نیست که علی تقی زاده، رئیس اداره امور معادن اداره کل صنعت، معدن و تجارت گیلان، اقرار میکند که "بهره برداران برای استخراج و حمل مواد معدنی"، با چالش‌هایی مانند عبور از راه دسترسی روستایی و همجواری با مناطق مسکونی روبرو هستند که در برخی موارد "چالش‌هایی" بین مردم و بهره‌برداران ایجاد کرده و منجر به "تعطیلی معدن" می‌شود.

♦️تلخیص گزارشی است از نیره خادمی در روزنامه اعتماد از اعتراض مردم رودبار نسبت به فعالیت پیمانکار جدید معدن، تحت عنوان" معدن، دوباره پشت خانه های «شمام» جان گرفت."

بهره برداری موقتا تعطیل شد در حالی که مردم خواستار ابطال مجوز هستند. در روزهای نخست مرداد ماه اهالی روستای شمام رستم آباد شهرستان رودبار شاهد حضور بیل مکانیکی برای احداث معدنی پشت خانه ها و باغ های زیتون خود بودند که حدود یک دهه قبل با اعتراضات آنها متوقف شده بود. تصورشان این بود که آن سال ها، مجوز احداث معدن در این منطقه بکر و خوش آب و هوا باطل شده اما در هفته های اخیر متوجه شدند که دستور توقف، موقتی بوده است و حتی یک پیمانکار جدید هم پس از برنده شدن در مزایده، برای آن معرفی شده است. آنها در این چند روز برای جلوگیری از فعالیت معدن از هر دری وارد شدند، مقابل اداره صنعت و معدن گیلان اعتراض کردند و اعضای شورای شهر، فعالان محیط زیست و فرماندار هم با آنها همراه شدند. اعتراض ها در نهایت منجر به صدور دستور توقف موقتی شد اما این دستور شکننده است چرا که معدن همچنان مجوز دارد و پس از فروکش کردن گرد و خاک یا اقدامات قضایی، می تواند آن را به چرخه فعالیت بازگرداند.

به گفته طاهر رحیمی، یکی از اعضای شورای شهر رستم آباد، منطقه موردنظر فاقد هرگونه توجیه برای فعالیت معدنی است و بهره برداری از آن آسیب های جدی اجتماعی و زیست محیطی به همراه خواهد داشت.«این منطقه به لحاظ پوشش گیاهی، موقعیت جغرافیایی و آسیب پذیری طبیعی در برابر سیلاب ها و بادهای موسمی، از حساسیت بالایی برخوردار است و کوچک ترین تغییر در ساختار طبیعی آن، پیامدهای جبران ناپذیری خواهد داشت.» محل مورد نظر در روستای شمام و در اطراف رستم آباد قرار دارد و آنطور که گفته می شود؛ مجوز فعالیت معدن در آن محدوده در اوایل دهه ۱۳۹۰ صادر شده (حدود سال های ۱۳۸۹ الی۱۳۹۱). در آن زمان، اقداماتی برای آغاز کار معدن صورت گرفت، اما در همان مراحل اولیه با مخالفت مردم و مسوولان روبرو شد بنابراین متوقف شد اگر چه مجوز همچنان از نظر حقوقی لغو نشده بود.

در حال حاضر اهالی بخش های مختلف شهری و روستایی شامل چهار محله و روستای اصلی، به شدت مخالف آغاز فعالیت مجدد معدن هستند. حتی در کارزاری با عنوان اعتراض و مخالفت با ایجاد معدن در منطقه شمام بیش از هزار امضا از سوی شهروندان در مخالفت با فعالیت این معدن جمع آوری شده است.

این کارزار ۱۶ مرداد امسال به قلم حامد رجبی شمامی، خطاب به وزیر صمت ایران منتشر شده است. در متن نامه که تا لحظه نوشتن گزارش، حدود ۲ هزار و پانصد نفر آن را امضا کرده اند، آمده است: «اینجانبان، اهالی منطقه شمام رستم آباد واقع در شهرستان رودبار، با نگرانی و انزجار، مخالفت قاطع خود را با هرگونه طرح یا مجوز احتمالی برای احداث معدن در این منطقه اعلام می کنیم. معتقدیم که تخریب محیط زیست، آلودگی هوا و آب، نابودی منابع طبیعی و تاثیرات منفی بر سلامت و زندگی شهروندان، از جمله عواقب غیرقابل جبران این اقدام خواهد بود.

ما خواستار حفظ و حراست از منابع طبیعی و محیط زیست سالم برای نسل های آینده هستیم و از مسوولان محترم درخواست داریم تا با درک عمیق از مخاطرات زیست محیطی، از صدور مجوز برای احداث معدن در منطقه شمام جلوگیری کنند.» در ادامه آلودگی هوا و آب، تخریب محیط زیست، کاهش کیفیت زندگی و خسارت به میراث فرهنگی به عنوان دلایل مخالفت با این مجوز مطرح شده است: «ایجاد معدن می تواند منجر به انتشار گرد و غبار، فلزات سنگین و مواد شیمیایی مضر در هوا و آب منطقه شود که سلامتی ساکنین را به خطر می اندازد. فعالیت های معدنی می توانند منجر به تخریب گسترده پوشش گیاهی، از بین رفتن منابع طبیعی و آلودگی خاک شوند.آلودگی صوتی، بصری و مشکلات زیست محیطی ناشی از معدن، کیفیت زندگی در منطقه را به شدت کاهش می دهد. ممکن است فعالیت های معدنی به مکان های باستانی و میراث فرهنگی منطقه آسیب برسانند.»

نکته مهم اما حساسیت مردم محلی درباره موضوع معدن و مخاطرات زیست محیطی و اجتماعی که در پی دارد، است. همین چند روز پیش هم محلی ها در مرزن آباد نسبت به احداث یک معدن جدید دست به تجمع اعتراضی زدند. این تجمع در حالی صورت گرفته که منطقه مرزن آباد پیش از این نیز ۱۴ معدن فعال دارد و مردم نگران تخریب بیشتر محیط زیست خود هستند. فعالان محلی اعلام کردند که این طرح با توجه به وضعیت فعلی منطقه، به یک فاجعه زیست محیطی تبدیل خواهد شد و مردم برای جلوگیری از آن، به هر شکلی مقاومت خواهند کرد.

موقعیت مکانی معدن

معدن در حال احداث پشت منازل مسکونی و باغات گردو و زیتون روستاست، قسمت بالای معدن زمین ها رانشی هستند و به اندازه ده متر دهانه دره هایی در آنجا به وجود آمده که ناشی از رانش است. فاصله معدن تا باغات مثمر حدود صد و پنجاه متر، از روستا حدود سیصد متر و از شهر حدود هزار و ششصد متر است که این فاصله ها برای احداث معدن غیرقانونی هستند. دقیقا در کنار این معدن نهر آبی است که تنها آبراه این ناحیه است، اگر معدن شروع به کار کند تمام ماسه ها شسته و به پایین دست خواهد آمد و باعث مسدودی رودخانه خواهد شد.

اما نظر و نگاه مسوولان صنعت و معدن به نوعی جز این بوده است و از همین رو همواره سعی در بازگرداندن معادن به چرخه فعالیت داشته اند. شاهد این ادعا سخنان سعید اخلاقی، معاون امور صنایع و معادن سازمان صنعت، معدن و تجارت گیلان در اردیبهشت امسال است که از بازگرداندن حداقل پنج معدن به چرخه تولید گفته بود: «تعداد معادن فعال استان ۴۸ مورد است و حدود ۳۰ معدن نیز به دلایل مختلفی مانند وجود معارضان محلی، مخالفت برخی دستگاه های اجرایی نظیر منابع طبیعی با ادامه فعالیت یا احکام قضایی غیرفعال هستند. این معادن می توانند با توجه به دسته بندی های انجام شده (معادن با حداقل تعارضات) و پیش بینی محصول تولیدی طبق مصوبات شورای معادن فعالیت خود را از سر بگیرند.»

متن کامل گزارش در لینک زیر👇👇

https://www.magiran.com/article/4627520