Dieta Wątrobowa - Czym jest i na czym polega?

Stłuszczeniowa choroba wątroby charakteryzuje się obecnością nieprawidłowej ilości tłuszczu w wątrobie, co nazywa się stłuszczeniem. Jeśli masz tłuszcz w wątrobie, ale nie masz innych uszkodzeń, uważa się, że masz niealkoholową stłuszczeniową chorobę wątroby (NAFLD). Nieleczona może przyczynić się do zapalenia i uszkodzenia komórek wątroby, powodując chorobę zwaną niealkoholowym stłuszczeniowym zapaleniem wątroby (NASH). NASH jest związany z marskością wątroby, schyłkową chorobą wątroby i przeszczepem wątroby i często wiąże się z chorobami układu krążenia. Zmiany w diecie powodujące utratę wagi, dodanie pokarmów bogatych w składniki odżywcze i przeciwutleniaczy, takich jak: owoce i warzywa, mogą odwrócić lub zapobiec postępowi choroby. Utrata masy ciała, szczególnie w obrębie brzucha lub tkanki tłuszczowej, może pomóc w redukcji tłuszczu w wątrobie. Ważne w leczeniu będzie również ograniczenie rafinowanych węglowodanów, cukrów prostych, smażonej, przetworzonej i bogatej w tłuszcze nasycone. Ze względu na to, że stłuszczenie wątroby często wiąże się z otyłością, insulinoopornością, zespołem metabolicznym i zwiększonym ryzykiem chorób układu krążenia, powolna i kontrolowana utrata masy ciała jest jednym z głównych celów.

Podstawą każdego schematu leczenia pacjentów z NAFLD jest zmiana stylu życia skoncentrowana na utracie wagi, ćwiczeniach, modyfikacji zachowania i poprawie wrażliwości na insulinę. Zalecana jest powolna i równomierna utrata masy ciała, w przeciwieństwie do szybkiej utraty wagi. Badania sugerują, że szybka utrata masy ciała może w rzeczywistości pogorszyć stłuszczenie wątroby. Dieta wątrobowa odgrywa zasadniczą rolę w utracie wagi, a osoby ze stłuszczeniem wątroby mają na uwadze szczególne składniki odżywcze. Zmniejszenie węglowodanów prostych i tłuszczów nasyconych może odwrócić lub zapobiec postępowi choroby. Przez większość czasu nie ma objawów stłuszczeniowej choroby wątroby, ale często towarzyszy jej otyłość ośrodkowa, dyslipidemia, nadciśnienie, hiperlipidemia i insulinooporność. Te problemy zdrowotne mogą wywołać wiele innych objawów, takich jak: brak energii, wahania nastroju i zaburzenia snu. Utrata masy ciała może pomóc złagodzić te objawy i stany. Duże randomizowane badanie kontrolne wykazało, że ci uczestnicy, którzy stracili więcej niż lub równo 7% swojej masy ciała, mieli znaczną poprawę w zakresie stłuszczenia, zapalenia zrazikowego i wskaźnika aktywności NAFLD. Naukowcy sugerują, że zaledwie 5 procent utraty wagi może przynieść poprawę. Zaleca się unikanie gwałtownych wahań masy ciała i rozpoczynanie utraty wagi o około 0.5 kg do 1 kg tygodniowo (zmniejszenie dziennych kalorii o 500 do 1000).

Konkretne zalecenia dotyczące makroskładników odżywczych prawdopodobnie będą się różnić w zależności od osoby. Jednak niektóre badania wykazały, że osoby ze stłuszczeniem wątroby odnoszą korzyści ze stosowania diety o niższej zawartości węglowodanów i wyższej zawartości tłuszczu (koncentrując się na tłuszczach nienasyconych). W rzeczywistości w badaniu, w którym osoby z NAFLD zostały losowo przydzielone do diet niskokalorycznych (mierzących tę samą ilość kalorii) zawierających różne proporcje makroskładników, osoby otrzymujące dietę o niższej zawartości węglowodanów (40% w porównaniu z 60%) i wyższą zawartość tłuszczu (45% w porównaniu z 25%) mieli lepsze wyniki testów czynności wątroby. Niektóre badania sugerują, że stosowanie diety o niższej zawartości węglowodanów z węglowodanami o niższym indeksie glikemicznym (podnoszą poziom cukru we krwi wolniej niż żywność o wyższym indeksie glikemicznym) może poprawić NAFLD. Indeks glikemiczny może być trudną koncepcją do naśladowania, ale po prostu wybranie żywności o niższym indeksie glikemicznym (zamiast liczenia ładunku glikemicznego) może również pomóc w obniżeniu poziomu cukru we krwi i hiperinsulinemii. Głównym przedmiotem zainteresowania są również tłuszcze wielonienasycone (omega 3 i omega 6) ze względu na ich właściwości przeciwzapalne i obniżające poziom lipidów. Sugerowano, że osoby ze stłuszczeniem wątroby zwiększają spożycie tłustych ryb i orzechów włoskich. Indywidualny plan posiłków oparty na preferencjach żywieniowych i stylu życia jest ważny, ponieważ nie jest to tymczasowa dieta, a raczej zmiana stylu życia. Jeśli dieta jest zbyt restrykcyjna i stosowana tylko tymczasowo, stare nawyki żywieniowe powrócą, a ty przytyjesz i możesz ponownie narazić się na ryzyko stłuszczenia wątroby i związanych z nim chorób. Według Amerykańskiej Akademii Żywienia i Dietetyki (ang. American Academy of Nutrition and Dietetics), zdrowa dieta będzie obejmować:

• 2-4 porcje owoców;
• 3-5 porcji warzyw lub 2-3 filiżanki;
• Całe ziarna: 6 porcji
• Chude mięso 85 - 170 gramów (gotowane) 2-3 porcje;
• Niskotłuszczowy nabiał 2-3 porcje;
• Tłuszcz / oleje 2 porcje;
• Orzechy, nasiona 3-4 porcje / tydzień.

Żywność zgodna z dietą wątrobową:

• Pełnoziarniste: owies, 100% mielona pszenica, jęczmień, kasza bulgur, farro, jagody pszenicy, ryż brązowy. Całe ziarna, szczególnie te o niższym indeksie glikemicznym są bogate w witaminy, minerały i błonnik. Pomagają w utrzymaniu sytości i regularności jelit oraz są wspaniałym zamiennikiem białych, rafinowanych węglowodanów.
• Rośliny strączkowe: fasola, soczewica, ciecierzyca (najlepiej suszona i nie konserwowana). Rośliny strączkowe, wegetariańskie źródło białka i błonnika, są złożonymi węglowodanami, które pomagają utrzymać uczucie sytości i zmniejszyć duże wahania poziomu cukru we krwi. Mają również niską zawartość tłuszczu.
• Warzywa skrobiowe: bataty, rzepa, ziemniaki. Warzywa bogate w skrobię: te złożone węglowodany są również bogate w składniki odżywcze, błonnik i witaminy, takie jak witamina C. Witamina C jest silnym przeciwutleniaczem, który jest również ważny dla wzmocnienia odporności i gojenia się ran.
• Warzywa niezawierające skrobi: brokuły, szpinak, jarmuż, cebula, por, szparagi, karczochy, papryka, cebula, grzyby, marchew, pomidory, kalafior. Pełne błonnika i niskokaloryczne warzywa nieskrobiowe powinny stanowić podstawę większości posiłków. Są obszerne i bogate w składniki odżywcze. Niektóre badania wykazały, że suplementacja witaminą E (występującą w wielu warzywach, takich jak szpinak) może pomóc zmniejszyć stłuszczenie wątroby. Ponadto warzywa, takie jak: karczochy, por i czosnek, które są bogate w oligofruktozę, mogą obniżać poziom trójglicerydów i glukozy w surowicy.
• Orzechy i nasiona: orzechy włoskie, pestki słonecznika, migdały, orzechy nerkowca, pistacje. Bogate w kwasy tłuszczowe omega 3, orzechy mogą pomóc w redukcji trójglicerydów i lipidów. Mogą również zmniejszyć stan zapalny. W miarę możliwości dąż do spożycia surowych, niesolonych orzechów.
• Zdrowe tłuszcze: oliwa z oliwek z pierwszego tłoczenia, awokado.
• Chude białko: kurczak z białego mięsa, indyk, jajka, wieprzowina, białko wegetariańskie. Białko jest ważne dla mięśni i pomaga utrzymać uczucie sytości. Chude białko ma mniej kalorii i tłuszczów nasyconych. Wybór chudego białka w porównaniu z białkiem o wyższej zawartości tłuszczu może spowodować utratę wagi. Na przykład zamiana 85 gramów mielonej wołowiny na 85 gramów kurczaka może zaoszczędzić około 150 kalorii.
• Ryby tłuste: łosoś, tuńczyk, sardynki. Bogate w kwasy tłuszczowe omega 3 tłuste ryby mogą pomóc w redukcji trójglicerydów i tłuszczu w wątrobie.
• Owoce: jagody, kiwi, jabłko, pomarańcza, cytryna są bogate w witaminę C, błonnik wypełniający i przeciwutleniacze. Osoby, które jedzą więcej owoców i warzyw, są bardziej skłonne do utrzymania zdrowszej wagi i osiągnięcia niższego wskaźnika masy ciała.
• Niskotłuszczowy nabiał: niskotłuszczowy jogurt grecki, niskotłuszczowy kefir. Bogaty w wapń, witaminę D i probiotyki, niskotłuszczowy nabiał może być zdrową opcją. Badania wykazały, że probiotyki mogą odgrywać rolę w modyfikowaniu bakterii w jelitach, co może odgrywać rolę w rozwoju NAFLD i przechodzeniu do NASH.
• Zioła: bazylia, kolendra, pietruszka, rozmaryn, tymianek, oregano, trawa cytrynowa, lawenda. Zioła i przyprawy dodają smaku i są bogate w przeciwutleniacze zwalczające stany zapalne. Są niskokaloryczne i nie zawierają tłuszczu.

Żywność niezgodna z dietą wątrobową:

• Rafinowane węglowodany: białe pieczywo, biały ryż, bajgle, biały makaron, gotowe produkty w pudełkach.
• Słodziki: syrop kukurydziany o wysokiej zawartości fruktozy, syrop klonowy, cukier.
• Tłuszcze trans i nasycone: margaryna, przetworzone wypieki, smażone potrawy, pieczywo, wysokotłuszczowa wołowina, pełnotłusty ser i pakowana żywność w pudełkach.
• Przekąski: frytki, precle, krakersy, wafle ryżowe.
• Napoje słodzone: napoje gazowane, soki, napoje dla sportowców.
• Słodycze: ciastka, ciasta, lody, pączki, desery.
• Przetwory mięsne wysokotłuszczowe: kiełbasa, boczek, bologna, liverworst, proscuitto.

Nie ma specjalnych wytycznych dietetycznych, zaleceń dotyczących posiłków ani harmonogramu, których należy przestrzegać. Powinna to raczej być pełna zmiana stylu życia dostosowana do konkretnych potrzeb, z naciskiem na utratę wagi. Większość osób, które próbują schudnąć, zwykle potrzebuje trzech posiłków i jednej do dwóch przekąsek dziennie, aby uzyskać odpowiednie odżywianie i zapobiec przejadaniu się. Posiłki i przekąski powinny zawierać błonnik i białko, które pomogą Ci zachować sytość i zapobiegną dużym wahaniom poziomu cukru we krwi, które prowadzą do apetytu i przejadania się. Pomocne może być ćwiczenie metody talerza. Przeznacz połowę swojego talerza na warzywa nieskrobiowe, jedną czwartą na chude białko, jak: kurczak czy: ryby, chuda wieprzowina, indyk, a pozostałą jedną czwartą na warzywa skrobiowe lub pełne ziarna. Niektóre przykłady odpowiednich porcji skrobi to: 1 średni ziemniak, 2/3 do 1 szklanki pełnego ziarna, takiego jak: brązowy ryż, komosa ryżowa, kasza bulgur, jagody pszenicy lub 1 opakowanie pełnoziarniste. Przy diecie wątrobowej należy stosować metody gotowania z niską zawartością tłuszczu. Należą do nich: grillowanie, pieczenie, opiekanie, duszenie. Podczas gotowania warzyw, marynowania mięsa lub przyrządzania sałatek staraj się używać tłuszczów nienasyconych, takich jak: oliwa z oliwek z pierwszego tłoczenia, olej z awokado i olej rzepakowy. Należy ograniczyć lub unikać tłuszczów nasyconych, takich jak: masło, śmietana, ser i pełnotłuste mleko. Zaleca się również aromatyzowanie potraw świeżymi i suszonymi ziołami i przyprawami. Zioła i przyprawy są bogate w przeciwutleniacze, które zwalczają stany zapalne. Są również niskokaloryczne, nie zawierają tłuszczu i dodają mnóstwo smaku i koloru.

Zdrowa dieta spowoduje utratę wagi, co z kolei odwróci stłuszczenie wątroby lub zapobiegnie progresji. Prawdopodobnie doprowadzi to również do spadku ciśnienia krwi, cholesterolu, lipidów i cukru we krwi. W zależności od tego, czy przyjmujesz określone leki, mogą istnieć pewne przeciwwskazania. Na przykład osobom, które przyjmują kumadynę lub warfarynę, zaleca się konsekwentną dietę zawierającą witaminę K, a zatem należy monitorować spożycie warzyw nieskrobiowych bogatych w witaminę K, takich jak: szpinak, brokuły, kapusta włoska itp. Ponadto u osób z cukrzycą, które mają również NAFLD, obniżenie węglowodanów spowoduje obniżenie poziomu cukru we krwi, dlatego należy regularnie monitorować poziom cukru we krwi i utrzymywać kontakt z lekarzami, aby zapobiec hipoglikemii. W większości przypadków waga utrata i redukcja węglowodanów będzie wskazywać na potrzebę zmniejszenia lub zmiany leków przeciwcukrzycowych.

Powszechnie dostępne w sprzedaży online suplementy diety wspierające proces odchudzania, mogą okazać się również bardzo pomocne w połączeniu z urozmaiconą i zrównoważoną dietą - są one nie tylko zalecanym sposobem sprzyjającym prawidłowemu rozwojowi, czy funkcjonowaniu organizmu, ale także zachowaniu pełni sił witalnych. Polecamy w szczególności zwrócić uwagę na takie suplementy diety jak: Detramax, Varicoz, Kinon oraz Simpliq, które sprzedawane są w wielu sklepach ze zdrową żywnością, drogeriach i sklepach specjalizujących się w suplementach diety. Jeśli rozważasz ich użycie, porozmawiaj również ze swoim lekarzem, aby rozważyć potencjalne ryzyko oraz korzyści z ich stosowania.

Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej na temat: diet, ziół, suplementów diety i ich poszczególnych składników, polecamy odwiedzić portal: BioTrendy.pl