Depresja u ucznia i rola nauczyciela w udzieleniu pomocy
Depresja jest jednym z najmroczniejszych doświadczeń, jakie mogą przydarzyć się człowiekowi. Tym bardziej, że nadal wydaje się dość tajemnicza i nieuchwytna, a sposoby jej leczenia trudno dostępne i czasochłonne. Na szczęście dzięki wysiłkom psychiatrów, neurologów i psychoterapeutów ta mroczna otchłań jest coraz lepiej rozpoznawana, a osoby cierpiące mogą korzystać z bardzo konkretnych i rzetelnych metod leczenia.
Pandemia covid-19 uświadomiła dobitnie wszystkim pracującym z młodzieżą, że zdrowie psychiczne jest niemniej ważne, niż osiągnięcia naukowe. A szkolne życie - związany z tym rytm codzienności, stabilność i przewidywalność, kontakty społeczne, to o wiele więcej niż tylko przekazanie wiedzy. Wyraźniejsza stała się również funkcja kontrolna szkoły – w sytuacjach, gdy uczeń doświadcza przemocy w rodzinie, nauczyciel jest często tym dorosłym, który jest w stanie zauważyć jego obrażenia lub zmiany w funkcjonowaniu i zapewnić mu bezpieczeństwo. Pandemia drastycznie ograniczyła tą możliwość i często zmuszała dziecko do całodobowego przebywania w jednym domu z oprawcą. W związku z pandemią od 25 marca 2020 do końca roku szkolnego prowadzona była edukacja zdalna, a dodatkowo obowiązywały ograniczenia w samodzielnym poruszaniu się dla osób poniżej 18 roku życia, a później poniżej 13 roku życia.
Wszystkie te wydarzenia znacząco pogorszyły funkcjonowanie młodych osób, wpłynęły na liczbę odnotowanych prób samobójczych i aktów samookaleczeń. Odzwierciedlają się też w ilości zgłoszeń po pomoc psychiatryczną i psychoterapeutyczną. Poniższy wykres przedstawia dynamikę zmian w ilości samobójstw i prób samobójczych wśród nastolatków na przestrzeni ostatnich 8 lat: (może warto dodać, że realna liczba jest dużo wyższa, zwłaszcza w przypadku prób, a tu są tylko te zarejestrowane)
Wszystko to coraz dobitniej uświadamia, że zdrowie psychiczne młodych osób nie jest wystarczająco zaopiekowane, a zaniedbania w tej dziedzinie mogą być bezpośrednią przyczyną śmierci.
Depresja jest jednym z częściej występujących zaburzeń, które u dzieci bywa określane mianem „złego zachowania”. Wczesne rozpoznanie jej i odpowiedni dobór metod leczenia może zdecydować o przeżyciu. Ponieważ depresja dotyka wszystkich aspektów funkcjonowania – od najprostszych spraw, jak jedzenie i sen, aż po kontakty społeczne i zdolność do przyswajania wiedzy – do jej leczenia konieczne jest zaangażowanie całego środowiska osoby chorującej. Szczególnie w przypadku dzieci i młodzieży potrzebna jest zgodna współpraca rodziców, nauczycieli, trenerów, psychiatrów i psychoterapeutów. Pewne powiedzenie mówi, że do wychowania dziecka potrzebna jest cała wioska. Można powiedzieć, że wychowując dziecko cierpiące na depresję, ta wioska musi szczególnie zewrzeć szeregi i zmieniać się na warcie, by zapewnić mu bezpieczeństwo i pomóc w powrocie do zdrowia. Nauczyciele więc powinni mieć szczególnie na uwadze symptomy, które mogą pojawiać się u uczniów aby w odpowiednim momencie zareagować.
mgr Katarzyna Panek
Gabinet Psychoterapii La Mente
tel. 576 843 555
mail. katarzynapanek@lamente.pl