دربند

دربند یکی ازمحله‌های قدیمی تهران و از دهکده‌های قدیمی شمیران و در شمال باغ سعدآباد واقع است. محله دربند از مناطق خنک و گردشگری تهران است. دربند در ارتفاع 1700 متری از سطح دریا قرار گرفته و آغاز یکی از راه‌های اصلی صعود کوهنوردان به البرز مرکزی است. کوره‌ راهی از دربند آغاز می‌شود و به آبشار دوقلو و پناهگاه شیرپلا ختم می‌شود.

محله‌های قدیمی دربند عبارت‌اند از مرغ‌ محله یا مغ محله، کنارمحله، کلاغ‌ پر و سربند. رودی به نام رودخانه دربند از میان دهکده دربند می‌گذرد. دره‌های اصلی رودخانه دربند عبارت‌اند از دره اوسون، دره آبشار، دره امامزاده ابراهیم، دره کاک، آب شیردره و دره زون. خیابان دربند از ارتفاع 1600 متری در میدان قدس آغاز و در ارتفاع 1800 متری میدان سربند به پایان می رسد.

“در زمان قاجار برخی از شاهزاده‌های قاجار از جمله شاهزاده الله‌وردی‌میرزا و ابوالملوک کیومرث‌میرزا در اینجا نشیمن داشتند. روز چهارشنبه رمضان 1303 قمری ناصرالدین‌شاه قاجار در راه پس‌قلعه و آبشار به دربند هم آمد. وقتی که بابی‌ها به ناصرالدین‌شاه تیر زدند یکی از ایشان به نام میرزا حسین‌علی با گروهی به محله مرغ‌محله دربند گریختند. مأموران پس از مدتی آن‌ها را یافته به زندان انداختند… از آنجا که دربند در قدیم مرکز عده‌ای از سادات دعانویس شده‌ بوده کامران‌میرزا نایب‌السلطنه، پسر سوم ناصرالدین‌شاه نیز سالی یک ‌بار برای دعا گرفتن به دربند می‌رفت. خانه دکتر ملیسپو، مستشار مالی آمریکایی نیز در دربند بود.”

در زمین‌های دهکده دربند به فرمان رضاشاه مهمانخانه و چندین ویلا ساختند. چون محله سربند تنگنا بود پل بزرگی بر روی رودخانه آن زدند. پیش از رسیدن به میدان سربند، در سمت چپ رودخانه هتل دیپلمات قرار دارد که تا اواسط دوران محمدرضا پهلوی محل پذیرایی مهمانان خارجی و تنها هتل آبرومند تهران بوده‌است.

تندیس کوهنورد که در میدان سربند در محله دربند برپا است در سال1341 خورشیدی توسط رضا لعل ریاحی، پیکره‌تراش و نقاش ایرانی ساخته و سپس نصب شد. ایده ساخت این تندیس در سال 1337 از سوی حسن وجدان‌خوش، از کوهنوردان با سابقه ایرانی پیشنهاد شد. سرهنگ بیات، رئیس مرکز آموزش کوهستانی ارتش، مقدمات ساخت آن را آماده کرد و شهردار وقت تهران، هزینه ساخت مجسمه را پذیرفت. سپس امیر شاه‌ قدمی، گروهبان ارتش و مربی کوه‌نوردی مرکز آموزش کوهستانی و مربی اسکی ایران به عنوان مدل به رضا لعل ریاحی معرفی شد و شهرداری هم مبلغ 10 هزار تومان بابت ساخت مجسمه پرداخت.

برای دسترسی به دربند، ماشین‌های واقع در میدان تجریش را سوار شده و خود را به میدان سربند می‌رسانید. مسیر کافه‌ها را در کنار رودخانه پیش می‌گیرید و کم‌کم ارتفاع می‌گیرید. بعد از گذر از چند پل زیبای چوبی به ده تاریخی پس قلعه می‌رسید. بعد از گذشتن از ده به پلی فلزی می‌رسید که از اینجا دو مسیر مقابل شماست یک مسیر زیر پل است که بعد از گذر از پل چوبی شما را به منطقه بندیخچال هدایت می‌کند که محل بسیار مناسبی برای علاقه‌مندان به سنگنوردی است و مسیر دیگر مسیر مستقیم است که پس از گذر از چند کافه و کمی ارتفاع گرفتن دوباره به یک دوراهی می‌رسید که با تابلو مسیر مشخص شده است.

مسیر سمت چپ شما را به هتل اوسون، دیواره زیبای اوسون، آبشار بلند سوتک و در بالاتر ایستگاه پنج تله کابین و دره‌ی پر آب ارس و همچنین قدیمی‌ترین مسیر صعود به قله توچال یعنی اسپید کمر دعوت می‌کند.

مسیر سمت راست که از کنار جنگل داخل دره می‌گذرد، بعد از گذر از چند کافه کمی ارتفاع می‌گیرد و شما در سمت راست خود می‌توانید منطقه بندیخچال را با آن سنگ های زیبایش و همچنین سنگنوردان مشتاق را در حال سنگنوردی مشاهده کنید و همچنین دیواره بلند بندیخچال که مانند نگینی در انتهای آن می‌درخشد را ببینید.

مسیر را ادامه داده و به کافه رجب در کنار قرارگاه امداد نجات می‌رسید، از اینجا به بعد تا پناهگاه شیرپلا باید با دقت بیشتری گام در مسیر بگذارید.

بعد از گذر از آبشار دوقلو به پناهگاه شیرپلا و آبشار زیبایش می رسید. از میدان سربند تا شیرپلا 2 تا 2.5 ساعت زمان لازم است. پناهگاه بسیار مجهز بوده و امکان شب‌مانی نیز فراهم است، واحد هلال احمر جهت کمکهای ضروری یا حوادث غیرقابل پیش بینی در منطقه مستقرست.

بر پایه نظرسنجی‌های انجام شده دربند نخستین گزینه شهروندان تهرانی برای پذیرایی از میهمان خارجی و شهرستانی است و پس از آن فشم، لواسان و درکه قرار دارند.