Boylar portfeli: dunyodagi eng badavlat odamlar ustidan daromad olish.
Har bir inson dunyodagi eng boy odamlarga har xil qaraydi: kimdir hayratga tushadi, kimdir hasad qiladi va kimdir ularni shunchaki yomon koʻradi. Bu odatiy holat. Hamma har xil. Ammo u yoki bu milliarderning uni juda mashhur va badavlat qilgan «samarasi» haqida gap ketganda, bu yerda bizning his-tuygʻularimiz, bajarilgan ish va olingan natijalardan hayrat va zavq olishga koʻproq moyil boʻladi. Ushbu hodisa koʻrib chiqilayotgan investitsiya gʻoyasining asosidir.
Ilon Mask — hozirgi kunda dunyodagi eng boy insonlar roʻyxatida birinchi oʻrinda turadi, hozirda uning moliyaviy holati $265,6 milliard. Bu elektr transport vositalarini ishlab chiqarishda dunyoda yetakchi boʻlgan Tesla kompaniyasining ajoyib yutuqlariga asoslanadi.
Dunyodagi eng boy 10 kishi kapitalining asosini tashkil etuvchi boʻlgan kompaniyalar aksiyalaridan foydalanish taklif etiladi. Ilon Mask bilan taqqoslaganda, portfelga Amazon (Jeff Bezos, boylarning oʻntaligida 2-o‘rinda), LVMH (Bernar Arno, 3-o‘rinda), Microsoft (Bil Geyts, 4-o‘rinda va Stiv Balmer, 8-o‘rinda), Alphabet (Larri Peyj, 5-o‘rinda va Sergey Brin, 6-o‘rinda), Berkshire Hathaway (Uorren Baffet, 7-o‘rinda), Oracle (Larri Ellison, 9-o‘rinda) va Reliance (Mukesh Ambani, 10-o‘rinda). Shunday qilib, natijada sakkizta kompaniya paydo boʻldi, ularning aksariyati Amerikaning taniqli firmalari boʻlib, investorlarga yaxshi tanish va ular qoʻshimcha taʼriflarga muhtoj emas.
Portfel qanchalik samarali? Agar u so‘nggi besh yilda ham ushbu holatda boʻlganida, u 387%ga oʻsgan boʻlar edi. Bu shuni anglatadiki, boylar portfeli S&P 500 ning keng bozorini atigi 84,97%ni tashkil etgan oʻsishi bilan va hatto 141,5% ko‘rsatkichli Nasdaqni ortda qoldira oladi. Ehtimol, natijalarga Tesla kompaniyasining ajoyib yutuqlari taʼsir qilgan boʻlishi mumkin, uning aksiyalari besh yil ichida toʻgʻridan-toʻgʻri 1509%lik kosmik parvozni amalga oshirdi. Uning eng yaqin ikki raqibi ancha orqada qoldi: masalan, Microsoft 373,4%ga, LVMH esa "atigi" 291,3%ga oʻsdi. Biroq, Teslaning yutuqlari hisobga olinmagan holda ham, boylar portfeli rekord egasi boʻlib qolmoqda va 227% oʻsishni qayd etib, maʼlum bozor indekslaridan ancha oldinda. Ehtimol, portfel muvaffaqiyati kutilgan holat, chunki biz dastlab eng boy odamlar roʻyxatidan shunday natijalarga olib keladigan global yetakchilarni tanlayapmiz axir. Ha, aslida portfelga eng yaxshilari - dunyo fond bozoridagi eng muvaffaqiyatli kompaniyalar kiradi. Investitsiya gʻoyasining oʻzi ham shuni tashkil etadi. Biroq, portfelning tarkibi doimiy boʻlmasligi kerak, uni boy odamlarning «poydevorida» sodir boʻladigan oʻzgarishlarga qarab oʻzgartirish kerak. Mana oxirgi misol: fevral oyining boshida Mark Sukerberg dunyoning oʻnta boylari roʻyxatidan chiqib ketdi, demak, uning Metasi ham portfeldan chiqariladi.
Boylar portfelini qanday va kimga tavsiya etish mumkin va undan qanday foydalanish kerak? Bu oddiy passiv portfel emas, qiyin holatda yordam beruvchi sarmoya ham emas yoki beparvolik bilan yaratiladigan sarmoya emas, buni tushunish juda muhim — bu sarmoyasiga koʻp vaqt sarflashga imkoniyati yoki istagi yoʻq investor uzoq muddatli dunyodagi eng yaxshi ishbilarmonlarning portfeli. U esa badavlat shaxs kapitalining ajralmas qismiga aylanishi mumkin. Bundan tashqari, shaxsiy pensiya jamgʻarmasini yaratish kabi doimiy jamgʻarmalar uchun foydalanish mumkin.
Boylar portfelining ijobiy tomonlari bor va, albatta, salbiy tomonlari ham bor. Uni yanada rivojlantirish va takomillashtirish mumkin. Masalan, 10 ga emas, balki 20 ga yoki hatto dunyodagi eng boy 30 kishiga tegishli kompaniyalardan foydalanish. Biroq, investitsiya yoʻlini tanlashda har bir kishi oxir-oqibat hamma uchun mukammal portfel mavjud emasligini va mavjud boʻlmasligini aniq tushunishi kerak. Aks holda, bu shunchaki fond bozorining tugashini anglatadi.