"Анталогія сучаснага беларускага верлібра", укладальнік Георгій Барташ (Смэлток, 2019 г.).

Выдатныя радкі Марыі Мартысевіч, якія яскрава адлюстроўваюць сітуацыю ўспрымання верлібраў шараговым чытачом. Для беларускай літаратурнай прасторы такі верш дагэтуль крыху нязвыклы, хаця яго гісторыя ў нашай літаратуры налічвае ўжо каля стагоддзя.

Аўтараў, якія ствараюць верлібры, сапраўды шмат, але ж чытачы ўсё яшчэ ставяцца да такой паэзіі насцярожана. Мяркую па тым, як часта на працы сустракаю наведвальнікаў, якія гартаюць зборнікі сучасных беларускіх аўтараў са словамі: “Ха-ха, верш без рыфмы, пісалі б лепш прозай”. А калі ў вершы яшчэ і ўсе словы напісаныя з малой літары… Жорсткі ўдар пад дых аматарам “сапраўднай” паэзіі.

Марыя Мартысевіч добра пачынае працытаваны раней верш наступнымі словамі:

Вельмі важна, што ў нас з’явілася гэтая ўнікальная кніга. Упершыню ў беларускай літаратуры пад адной вокладкай сабраліся самыя яркія аўтары верлібраў са сваімі творамі. 30 аўтараў і 90 іх вершаў. Таксама важна, што пры ўкладанні зборніка не абмінулі і рускамоўных творцаў. І калі большасць беларускамоўных паэтаў была мне знаёмая, то многія рускамоўныя верлібры сталі сапраўдным адкрыццём. Напрыклад, вершы Сабіны Брыло:

Дарэчы, сам укладальнік анталогіі Георгій Барташ таксама ёсць у зборніку, і яго першы верш, які займае ўсяго старонку, расказвае кранальную лірычную гісторыю “У нас во дворе снимали кино”. І гэта сапраўды паэтычнае майстэрства — выкласці ў некалькіх радках цэлы свет, і ты нібыта бачыў гэтую гісторыю на свае вочы.

У зборніку ажно тры прадмовы, і ў першай Наста Грышчук трапна заўважае: “Што яднае анталогію верлібра, нудысцкі пляж і кабінет патолагаанатама? Гранічная аголенасць чалавечай натуры”. Калі ты не абмежаваны ямбамі, харэямі ды рыфмамі, то творчасць не спыніць. Менавіта таму аўтары гэтай анталогіі ў сваіх радках дзеляцца ўсім: назіраннямі, радасцямі і болем.

У другой прадмове Святлана Калядка прадстаўляе літаратуразнаўчы экскурс у гісторыю верлібра, каб чытачу не здавалася, што такі верш — сучасная прыдумка аўтараў, якім проста лянота рыфмаваць. 

Завяршае парад прадмоў Ціхан Чарнякевіч сваімі кампліментамі кожнаму з аўтараў, прадстаўленаму ў кнізе.

Дзякуй анталогіі за тое, што адкрыла для мяне новыя таленавітыя імёны сучаснай беларускай паэзіі. Я вельмі спадзяюся, што калі вы хаця б трошкі цікавіцеся беларускай паэзіяй, то не абміняце гэты зборнік. Бо мяне засмучае, як мала пра яго гавораць.

Купіць кнігу за 22 р. можна ў нас у кнігарні “Кніжная Шафа” (Мінск, пр-т. Дзяржынскага, 9).