Адамның Рухани Саулығы Эссе
Адамның Рухани Саулығы Эссе
09 Шілде 2015, 16:35 8473 0 Газеті: "Ақмешіт жастары" газеті
БҮГІНГІДЕЙ МАТЕРИАЛДЫҚ БАЙЛЫҚ БІРІНШІ ОРЫНҒА ШЫҒЫП, КӨП НӘРСЕ КӨК ҚАҒАЗБЕН ӨЛШЕНЕТІН ҚОҒАМДА РУХАНИЯТТЫ ДАМЫТУДЫҢ, РУХАНИ БАЙЛЫҚ КӨЗДЕРІН КӨБЕЙТУДІҢ МАҢЫЗЫ ЕРЕКШЕ ЕКЕНІ АҚИҚАТ. СЕБЕБІ ҚОҒАМНЫҢ ЕҢ БАСТЫ БАЙЛЫҒЫ – АДАМ. РУХАНИ АЗҒАН ОРТАНЫҢ АЛЫСҚА БАРМАЙТЫНЫ, АДАМНАН АДАМДЫҚ КЕТКЕНДЕ ҚОҒАМНАН ҚҰНДЫЛЫҚ ЖОЙЫЛЫП, ТАБИҒАТ ТЕПЕ-ТЕҢДІКТЕН АЙЫРЫЛАТЫНЫ ШЫНДЫҚ. АЛАЙДА РУХАНИ БАЙЛЫҚ ДЕП ЖҮРГЕНІМІЗ НЕ? ӨЛШЕМІ ҚАНДАЙ? ОНЫ ҚАЙДАН АЛАМЫЗ? ОСЫ СҰРАҚ ТӨҢІРЕГІНДЕ ОЙ ЖҮГІРТІП КӨРЕЙІК.
Рухани байлық дегеніміз – мына өмірдің ақиқатына жетуге ұмтылу. Жетпесе де сол жолда әрекет ету. Айналып келгенде өзіңді, адами болмысыңды тану. Жер деген мекеннің жұмыр басты пендесі әлемді тануы үшін алдымен өзін тануы қажет. Себебі сен қандай болсаң, өмір сондай. Адам әлемге маңдайдағы көзімен емес, көкірек көзімен қарағанда ғана «қайдан келдім?», «не істеуім керек?» және «қайда барамын?» деген ең маңызды сұрақтарға жауап таба алады. Ізгі мақсаты болмаған адам қоғамның ең қауіпті дұшпаны болмақ. Себебі мына әлемде ештеңе де мақсатсыз жаратылмаған.
Қарап отырсақ, адамзат өз тарихында құпияларды ашуға, тылсым күштерді білуге ұмтылған. Және сол арқылы мына әлемде өзін толық қауіпсіз сезінгісі келген. Ұлы дала көшпелілерінің философиясынан да осыны аңғарамыз. Қорқыт атаның өлімнен қашуында, Асан қайғының жерұйықты іздеуінде үлкен философиялық мән бардай көрінеді. Олар осы әрекеттерімен өзгермейтін мәңгілікті, ақиқатты іздегендей. Алайда ақиқат пен шындықтың арасын ажыратып алу керек секілді. Ақиқат өзгермейді. Ал шындық өзгеруі мүмкін. Мысалы, жердегі пенде үшін таңертең күннің шығуы шындық. Ал ақиқатына келсек, күн еш жақтан шығып жатқан жоқ. Жай ғана жер күнді айналып жүр. Ендеше ақиқат біреу болса, оған жететін жол сан тарау. Пенде өзіне қолайлысын, әлі келетін жолды таңдап алады. Тек ақиқаттан адасып қалмаса болғаны.
Енді сол рухани байлықты қайдан аламыз? Адами құндылықтардан айырылып қалмау үшін не істеуіміз керек? Жан азығы жайлы айтылғанда көпшіліктің ойына әдеби кітаптар түсетіні анық. Ол орынды да. Қоғамның кейбір қарама-қайшы тұстарын шығарма арқылы жеткізіп, өмірдің мәнін терең ұғынуда көркем шығарма үлкен рөл атқарады. Адам болмысы мен мінезін ашу біз байқай бермейтін кейбір тұстарға тереңірек үңілуге мүмкіндік береді. Осылайша әдеби кітаптардан адам болмысынан әлемді тануды, керісінше әлемді тани отырып адамға үңілуді үйренеміз. Ал поэзияның орны бір бөлек. Поэзияға ғашық адамнан жауыздық күтпесеңіз болады. Бір елде түрмеге жабылғандар арасында сауалнама жүргізгенде ауыр қылмыс жасаушылардың барлығы дерлік поэзия оқымағандар болып шыққан. Осыдан-ақ әдебиеттің адам рухын байытудағы орны айтпаса да түсінікті. Қазір кітап оқымайтын жастар жайлы көп айтылады. Қоғамды өзгертетін басты күш – жастар екенін ескерсек, бұл да – алаңдайтын мәселе. Ендеше, сол мәселеге қатысты кейінгі буынның өзін сөйлетіп көрейікші.
- Рухани байлықтың жалғыз көзінен қол үзуге жақынбыз. Кітаптан асқан рухани байлықтың көзін айта алмас едім. Рухани кедейленіп, рухани жалаңаштанып барамыз. Тек әдемі сөйлеу мен әдемі киіну ғана көбінің ойында. «Ешкім рух байлығынан бөлініп шын бақытқа жеткен емес» деген Мұхтар Шахановтың жанды сөзі бар. Рухани жұтаңдық қоғамның бұзылуына әкеледі. Қазір «оқырман» деген әлеуметтік категория жоқ десек, ешкім ренжи қоймас. Әдебиетті ар ісіне балаймыз. Демек, оның құзырында адамгершілік пен ұлттық тәрбие қызметі жатыр. Кірлеп кеттік. Қаламға деген құрметіміз өшіп қалды. Соңғы рет не жайында ойланғанын ұмытып қалған қоғамда өмір сүріп жатырмыз. Оған әдебиеттің талаптары жауап бере алмағандықтан емес, ұлтқа деген, ұлт келешегіне деген бейқамдықтан.
- Рухани байлықты бірінші орынға қоятын жас ретінде бүгінгі қоғамда адамдар, сеніңше, қалай өмір сүріп жатыр?
- Бүгінгідей мазасыз дүниенің екпіні мәдениетіміз бен ұлттық құндылықтарымызға қауіп-қатер төндіріп, тіршілік қамымен жүретін адамға «әдебиет оқы» деп айтудың өзі қисынсыз. Себебі жаңа мен ескі көкпарға түсіп, рухани құндылықты тани алмай жатқан ұрпаққа нарық тәрбиесі өтіңкіреп кеткен. Ендеше, кінә тағу да жөнсіз. Бейбіт заманда өмір сүріп жатқанымызға шүкір, әрине. Алайда жастар қазір ақпараттық майданның, тасқынның астында қалып барады. Ғаламтордан, әлеуметтік желілерден керекті, керексіз ақпараттың барлығы қабылданып жатыр. Оны екшеп жатқан да жоқ. Жастардың көзқарасында тек ақпарат қабылдау ғана бар, оны қорыту жоқ. Осындайда алған білімнің өзі зиян келтіруі мүмкін. Елбасының «кітап оқығандар ғаламтор қолданушыларды басқаратын болады» деген сөзі бар еді. Бұрын жақсы кітапты «Ұлт антологиясына» балайтын болса, қазір әдеби кітап түгілі, қолға кітап алуды айтпай-ақ қойсақ та болады. «Кітап оқымаған адам ойлауды да қояды» деген сөзді ескерсек, ойланып жүрген бір пенде бар ма дерсіз?! Көбіміз қойған сияқтымыз ойлануды.
Дегенмен, рухани байлықты тек әдебиетпен шектеп қою қисынсыз секілді. Біреулер том-том кітап оқып, түсінігі тобықтан аспауы мүмкін. Біреулер әдеби кітапсыз-ақ не үшін өмір сүріп жатқанын ұғынуы мүмкін. Мұның барлығы бастапқы мақсат – ақиқатқа жету ниетінің болуында немесе болмауында. Сонымен қатар театрға барып та рухыңды байытуға болады. Ол жерден өзіңнің және айналаңда сені қоршаған адамдардың бейнесін табасың. Өзіңнің қандай екеніңе бір сәт назар аударасың. Әртістердің шеберлігі сені айна алдында отырғандай етеді. Өзіңді де ұмытып кететін қым-қуыт тірлікте кім екеніңді еске түсіресің. Кейде болмашы нәрсе үшін жолдан тайып кетіп жататынымызды аңғармай қаламыз. Ал театр – бағдаршам.
Алайда айына бір рет кітап оқу мен екі айда бір театрға бару бізге қаншалықты пайдалы? Адам адам боп қалу үшін бұл аз секілді. Өзіңді тану мен тәубеге келу үшін адамдарға жіберілген Алланың ең үлкен сыйы бар. Ол – дін. Адамзат аза бастағанда әр қауымға пайғамбарын жіберіп, тура жолға шақырып отырған. Көзіңмен қарасаң – жазуды, ақылыңмен қарасаң – ғылымды, жүрегіңмен қарасаң – махаббатты көретін Құранның, діннің ләззаты мүлдем бөлек. Кешегі Шәкәрім мен Абай философиясы сол діннен тамыр тартқан. Әлемдегі өзгермейтін жалғыз ақиқат – Алланы тану арқылы өзін танып, кемелдікке жетіп, өзін толық қауіпсіз сезінген. Қазақ даласында өткен әулиелер Хақты тану арқылы шексіздікке ұмтылған, әлемдегі жалғыз ақиқат Тәңір деп білген. Құдайдың парыз еткен құлшылықтарының қай-қайсысы да адамзатты бірлікке, мейірімге, адамдыққа шақырады. Ол құлшылықтардың адамға рухани жағынан да, физикалық жағынан да пайдалы екендігі Құдайдың шексіз мейірімін білдіреді. Құранда айтылған сөздерді 20-ғасырдың озық технологиясымен ғылымның енді дәлелдеп жатқаны Хақтың ұлы екенін айқындап береді. Ендеше, үнемі өзіңді бақылауда ұстау мен жүректі тазалау, исламның қағидаттарын орындау адамды рухани азғындықтан сақтайды.
Адамның негізгі, нағыз ақиқаты – оның құл екендігі. Құдайдың құлы екендігі. Қоғамдағы жаға ұстатарлық жайлар мен рухани азғындықтар адамдардың өздерінің құл екендігін ұмытып кетуінен болып жатыр. Әлемдегі өзгермейтін жалғыз ақиқат – Алла екендігін, соның құзырында ғана өзімізді толық қауіпсіз сезінетінімізді ұмытпайық.
Біздің Telegram-парақшамызда Қазақстанның маңызды жаңалықтары. Жазылыңыздар!
ҚазАТУ түлектері қос диплом иегерлері атанды
Жылдың соңғы күніне ауа райы болжамы
Қазақстандықтар жедел шахматтан әлем чемпионатында үздік ондыққа кірді
Қазақстанның жаңалықтары. Ақпараттық портал «Baq.kz»
АДАМНЫҢ АДАМДЫҒЫ – РУХАНИ БАЙЛЫҒЫНДА - Мұрағат|09...
Саулық – байлық негізі - KZ »Шығарма
Адам және руханият эссе - Школьные Знания.com
Рухани құндылық-адам жанының азығы
Халықтың салауатты өмірі - қоғамның қол жетпес байлығы
Основы Местного Самоуправления Курсовая
Сочинение 9.3 Огэ 2021 Цыбулько
Нравственному Развитию Диссертации
Что Такое Драгоценные Книги Сочинение Рассуждение 15.3
Образование В России Диссертация