5 اکتبر، روز جهانی معلم ، روز صمد بهرنگی
🔴روز جهانی معلم؛ روز #صمد_بهرنگی
🔹به مناسبت گذشت نیم قرن از جاودانگی او در ارس (نیم قرن پس از صمد بهرنگی)
🔹این روزها در حالی شهریور رو به پایان است و به استقبال بازگشایی مدارس می رویم که نیم قرن از جاودانه شدن صمد بهرنگی در نهم شهریور ۱۳۴۷ در ارس- در سن بیست و نه سالگی- می گذرد. اما در طول این پنجاه سال همواره اندیشه ها، راه و میراث ماندگار صمد بهرنگی، الهام بخش آزادی خواهان و برابری طلبان در حوزه های مختلف بوده است. او بی شک یکی از افراد موثر در عرصه سیاست بخصوص در دهه پنجاه شمسی است که تاثیرش بر جنبش برابری خواهی بلاانکار است.
صمد یک انسان انقلابی و آگاه به شرایط زمانه اش بود و طبیعی است که انقلابیون راستین از وی الهام می گیرند و جایگاهش را پاس خواهند داشت.
🔹اما اثرگذاری صمد بهرنگی، تنها محدود به عرصه سیاسی نیست. بلکه تار و پود قصه های او ادبیات حوزه #کودکان را چنان متحول کرد که اینک بدون نام صمد و بی قصه هایش نمی توان از ادبیات کودکان در این مرز و بوم سخن گفت.
بویژه آنگاه که قصد کنیم به دنبال ادبیاتی باشیم تا به میانجی قصه و داستان، نقد و پرسشگری را در کودکان نهادینه کند.
🔹در این میان حافظان وضع موجود و حامیان ارتجاع و سرمایه، بیکار ننشسته اند. آنها همواره کوشیده اند با وارونه سازی حقیقت، چهره ای خشن از آثار صمد ارایه نمایند و در سایه آن خشونت ساختاری ناشی از بی عدالتی و فقر را توجیه نمایند.
اما همچنان این نام صمد و قصه های #رهایی_بخش اوست که بر سپهر ادبیات کودکان جاودانه می درخشد. و تاکنون دستگاه ایدئولوژیک حاکم با تمام قدرت و ثروت اش نتوانسته است خاک بر تاثیر گذاری صمد بنشاند.
🔹سیاست و ادبیات تنها ابعاد زندگی بهرنگی نیست به عبارتی آن بعد از زندگی و آثار صمد که کمتر بدان پرداخته شده، بعد آموزشی و تربیتی این نویسنده چیره دست است.
با توجه به اینکه آموزش در دوران قبل و بعد از انقلاب ۵۷ همواره تحت تاثیر ایدئولوژی طبقات سرمایه دار و صاحبان قدرت بوده، بسیاری از تضادها و مسایلی که صمد بهرنگی در عرصه آموزش در زمان خود درگیر آن بود، هنوز از جمله تضادهای عرصه آموزش ایران محسوب می گردند. تنها مروری بر کتاب "کند و کاوهایی در مسایل تربیتی ایران" نشان می دهد که این روزها بازگشت به نگاه انتقادی صمد به مساله آموزش تا چه میزان ضروری است.
این ضرورت وقتی دو چندان می شود که به ایجاد یک آموزش #انتقادی و #رهایی_بخش اعتقاد داشته و برای استقرارش تلاش کنیم. زیرا امروزه در سایه گسترش خصوصی سازی و مناسبات کالایی و پولی سازی آموزش از سوی تمام جناح های درون حکومت، دیگر عملا چیزی بنام آموزش رایگان و باکیفیت وجود ندارد. تا جایی که می توان گفت آموزش عمومی به یک کالا برای سوداگری مافیای آموزشی تبدیل شده است تا مناسبات اقتصادی و اجتماعی باندهای قدرت و ثروت را بازتولید نماید و هیچ سویه رهایی بخش و انسانی را نمی توان در آن مشاهده نمود. و آموزش عمومی و در مدار تکمیلی آن، آموزش عالی زمینه ای برای تشدید شکاف طبقاتی است.
ادامه از 👆👆👆
🔹با این حساب هرکس بخواهد در راستای عدالت آموزشی گام بردارد نمی تواند با اندیشه و منش صمد بهرنگی بیگانه باشد.
- باید بداند صمد چگونه کودکان محروم در روستاهای دورافتاده آذربایجان، سیستان و بلوچستان، لرستان، اهواز و ... را برای رویارویی با یک زندگی خشن و سخت توانمند می ساخت.
- باید بداند عمو صمد در محیط روستا، چگونه آموزش خود را با #شناخت_عینی محیط اجتماعی کودکان عجین می کرد و ضمن خرافه زدایی چگونه از قصه ها و متل ها برای کودکان شخصیت های قابل لمس می ساخت.
- باید بداند بهرنگی که خود تحت مراقبت ساختار پلیسی و امنیتی بود چگونه توانست در آن سن کم برای کودکان دیروز، امروز و فردا آثاری ماندگار خلق نماید.
- باید بداند صمد چگونه می توانست با زن و مرد و کودک و جوان و پیر ارتباط انسانی و رشد دهنده در محرومترین مناطق ایجاد نماید.
- باید بداند چه انگیزه و آرمانی وی را در برابر سختی ها قدرتمند می نمود.
- باید بداند صمد چگونه با کودکان کار مواجه می شد.
- باید بداند او چگونه زیست که احمد شاملو او را هیولایی پنداشت که آرزو داشت هزار سر داشته باشد.
و ...
🔹متاسفانه آن گونه که شایسته است صمد بهرنگی در بعد آموزشی و تربیتی به مردم و بخصوص جامعه فرهنگیان معرفی نشده است. با اینکه در سال های اخیر در میان مطالبات جنبش معلمان ایران آشکارا می توان هژمونی رویکرد عدالتخواهانه با تاکید بر یک آموزش با کیفیت، رایگان و عادلانه برای تمام کودکان را مشاهده نمود؛ اما همچنان معلمان و دانش آموزان، با اندیشه های مترقی، برابری خواهانه و سمبل های آموزش رهایی بخش و انتقادی آشنایی کمی دارند.
هرگز در این سال ها جامعه فرهنگیان نتوانسته است از بعد آموزشی و تربیتی نظریات صمد بهرنگی را مورد واکاوی قرار دهد. تشکل های صنفی فرهنگیان بصورت رسمی کمتر از این نویسنده متعهد یاد می کنند و معلمان تحت تاثیر سرکوب مداوم دستمزد چنان مقهور شرایط زندگی شده اند که گویی صمد برایشان نامی بیگانه است! صمدی که در دوره معلمی در هر اعتراض صنفی و آموزشی پیشگام بود.
🔹در این روزگار همچنان معلمانی هستند چوخ بختیار، به سان تکه گوشت یخ زده ای، چنان بی تفاوت و منفعل و واداده که سخن گفتن از بهرنگی در کنارشان حکم گفتگوی ممنوعه است.
معلم امروز قبل از آنکه کاملا در آموزش کالایی شده مسخ شود، باید این بعد از نظریات صمد را درک کرده و بداند صمد نه به واسطه مرگ پر ابهام و راز آلودش بلکه به قول غلامحسین ساعدی بخاطر شاهکار اصلی یعنی زندگی اش تا به امروز ماندگار شده است. شاهکاری که در محیط کار او و در شغل او یعنی معلمی تبلور یافته و آشکار است.
🔹اینک وقت شناختن صمد بهرنگی است؛ صمدی که وجدان بیدار یک فرهنگ بود.
🔹آری! وقت آن رسیده است که آثار صمد بهرنگی را بصورت انتقادی بخوانیم و با آن دسته از نظریات و دستاوردهایش که محدود به زمان خود او نیست، امروز و فردای کودکان را بسازیم و الگویی نوین از معلمی به جامعه ارایه نماییم.
ساختن این الگو در جامعه ای که به مدد سرکوب مستمر دستمزد معلمان و کالایی سازی و کیفیت زدایی از آموزش، جایگاه و منزلت معلمان با پول، آموزش خصوصی و کلاس کنکور و ... در اذهان تداعی می گردد شناخت صمد و ادامه راه او یک ضرورت صنفی و آموزشی است.
چرا که صمد انکار هر نگاه جزم گرایانه، متعصب و مرتجع است و شناخت وی با توجه به شرایط کنونی ایران برای ایجاد زندگی انسانی تر برای هر معلم پیشرو الزامی است.
🔹در همین راستا ما بعنوان جمعی از معلمان عدالتخواه ایران که فراتر از حقوق و دستمزد خود دغدغه یک آموزش باکیفیت، عادلانه و رایگان با سویه رهایی بخش داریم سال تحصیلی جدید را سال " آشنایی با صمد بهرنگی " و روز ۵ اکتبر میلادی مصادف با ۱۳ مهر شمسی- روز جهانی معلم- را روز "صمد بهرنگی و عدالت آموزشی " می نامیم و برای تحقق یک آموزش رهایی بخش و انتقادی تلاش می کنیم و از تمام معلمان و دوستداران صمد و اندیشه مترقی او می خواهیم در سال تحصیلی پیش رو برای معرفی این الگوی عدالت طلبی و آزادی خواهی تلاش کرده و ما را یاری نمایند.
📌امید که؛ راه ماهی سیاه کوچولوی صمد تا اقیانوس رهایی، برای همگان هموار گردد تا روزی که این هیولای دوست داشتنی هزار سر پیدا کند.
نامش جاودانه و اندیشه اش مانا
جمعی از معلمان عدالتخواه ایران
۳۱ شهریور ۱۳۹۷
🔻🔻🔻
به کانال معلمان عدالتخواه بپیوندید :