یکسال از سقوط هواپیمای اوکراینی گذشت حالا به خانواده‌ها می گویند : روزگارتان را سیاه می کنیم!
اختصاصی ایران بریفینگ / امیر فرشاد ابراهیمی
پس از جنایت سپاه پاسداران در آسمان تهران حالا دیگر کاملا مشخص است حکومت جمهوری اسلامی تصمیم دیگری گرفته است ، از اشک و عجز و لابه فرماندهان و مسئولان عالی جمهوری اسلامی حالا رسیده اند به این که با صراحت و بدون رودرواسی به خانواده ها می گویند : «در صورت تخطئی از بخشنامه ما با شما همان کاری را می کنیم که با خانواده ضد انقلاب پویا بختیاری کردیم، روزگارتان را سیاه می کنیم» !
سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در سالگرد ساقط کردن هواپیمای اوکراینی با انتشار بیانیه‌ای مسئولیت هدف قراردادن این هواپیما را بر عهده آمریکا دانست و گفت " این اتفاق تلخ در پی ماجراجویی های ضد انسانی و اقدامات تروریستی آمریکا در منطقه به وقوع پیوست".
سپاه در این بیانیه بدون اشاره به نقش خود سرنشینان کشته شده هواپیمای اوکراینی را "شهید" خواند و نوشت که "بار سنگین فراق فرزندان عزیز ایران بسیار سخت و اندوهبار است و این اتفاق تلخ که در پی ماجراجویی های ضد انسانی و اقدامات تروریستی امریکا در منطقه به وقوع پیوست؛ بار دیگر اوج خباثت و کینه‌توزی استکبار جهانی علیه جمهوری اسلامی و ملت ایران را به اثبات رساند و قلبهای مردم شهید پرور ایران را جریحه دار و اندوهگین کرد".
نزدیک به یک سال پیش، بامداد روز چهارشنبه هجدهم دی ماه ۱۳۹۸، هشتم ژانویه ۲۰۲۰ ساعاتی پس از موشک‌باران بخش‌هایی از یک پایگاه هوایی آمریکا در عراق به تلافی ترور قاسم سلیمانی، یک هواپیمای مسافربری شرکت هواپیمایی اوکراین با ۱۷۶ مسافر و خدمه در نزدیکی تهران در آسمان هدف موشک‌های پدافند سپاه پاسداران قرار گرفت و سرنگون کرد.
مقامات ایران در سه روز نخست پس از این حادثه، علت سقوط هواپیما را سانحه هوایی عنوان کردند اما سرانجام با فشارهای بینالمللی، به ساقط کردن آن اذعان کردند. در آن زمان، فرمانده هوافضای سپاه با پذیرش مسئولیت این سانحه گفت که هدف قرار دادن این هواپیما سهوی بوده و پدافند سپاه پاسداران آن را با یک موشک کروز اشتباه گرفته است.
فرمانده کل سپاه پاسداران چند روز بعد به مجلس ایران رفت و اعلام کرد آماده پذیرش هر نوع مجازاتی برای این خطای انسانی هست، اما حالا با گذشت یکسال از آن جنایت ظاهرا تصمیم دیگری گرفته اند : کتمان !
خانواده‌های قربانیان یک سال است منتظر برگزاری دادگاه عادلانه برای رسیدگی به پرونده شلیک دو موشک سپاه به هواپیمای مسافری هستند؛ اما حالا سپاه در بیانیه امروز خود آمریکا را مقصر کشته شدن ۱۷۶ سرنشین هواپیمای اوکراینی معرفی کرد.
چکیده بیانیه سپاه این است که اگر آمریکا با "ماجراجویی و اقدامات تروریستی" قاسم سلیمانی را نکشته بود، و ایران در مقابل به پایگاه آمریکا حمله نمی‌کرد، و شرایط منطقه "جنگی" نمی‌شد، سپاه هم به هواپیمای مسافری شلیک نمی‌کرد.
اما سه سوال اصلی خانواده قربانیان بعد از یک سال پاسخ داده نشده است. "اینکه اگر شرایط منطقه جنگی بود، چرا به هواپیمای مسافری اجازه پرواز داده شد؟ و عاملان و آمران شلیک به هواپیمای مسافری چه کسانی هستند؟ و چرا به هواپیما شلیک کردند؟"
سپاه در بیانیه‌اش هیچ اشاره‌ای به محاکمه و رسیدگی قضایی به این پرونده نکرده است. در عوض با همدردی با خانواده‌ها و تاکید بر "تاثر عمیق" فرماندهان سپاه، فقط ابراز امیدواری کرده که گزارش کمیته‌های تخصصی بررسی حادثه از "وقایع مشابه" جلوگیری کند.
غلامحسین اسماعیلی، سخنگوی قوه قضاییه بیستم خرداد از بازداشت شش نفر در این پرونده خبر داد که به گفته او از زمان سقوط در بازداشت بوده‌اند.
با گذشت یک سال نتیجه این تحقیقات هنوز اعلام نشده، هرچند سخنگوی قوه قضائیه دیروز اعلام کرد "تحقیقات پرونده جانباختگان هواپیمایی اوکراینی تکمیل شده و تا پایان دی ماه از دادسرای نظامی به دادگاه ارسال می شود".
این در حالی است که تا کنون چند نفر از معترضان و سوگواران سقوط هواپیما در ایران به زندان محکوم شده یا تحت فشارهای امنیتی قرار گرفته‌اند.
گزارش فنی و نهایی ایران درباره شلیک به هواپیما هم طبق قوانین بینالمللی باید تا سالگرد سانحه به کشورهای درگیر تحویل داده شود که تاخیر آن باعث انتقاد خانواده جانباختگان و دیگر کشورهای ذینفع از جمله اوکراین و کانادا شده است.
دولت ایران اخیرا اعلام کرد "مبلغ ۱۵۰ هزار دلار یا معادل یورویی آن" را به عنوان غرامت به خانواده‌ها و بازماندگان هر یک از جانباختگان هواپیمای اوکراینی پرداخت می‌کند.
اما خانواده‌های قربانیان سرنگونی هواپیمای اوکراین گفته‌اند که قبل از هر چیز، به دنبال معرفی عاملان شلیک به هواپیما و مجازات آنها هستند.
این خانواده‌ها تا کنون در چند تجمع به روند رسیدگی به پرونده شکایت اعتراض کردند و حتی خواستار استعفای برخی مقامات شدند.
پیشتر در تجمع خانواده‌ها در دادسرای نظامی، ویدئویی از اظهارات پدر مریم ملک یکی از قربانیان منتشر شده و او در این جلسه فریادزنان از اینکه اولیای دم در روند تحقیق مشارکت داده نشدند، خشمگین است و می‌گوید: "چطور یک مشت جنایتکار ممکن است در تحقیقات شرکت داشته باشند؟ فرمانده هوافضایی که خودش دستش به خون فرزندان ما آلوده است آیا اجازه می‌دهد حقیقت روشن شود؟
جمهوری اسلامی اکنون نه تنها آمریکا را مقصر معرفی کرده بلکه در صدد استفاده تبلیغاتی از خون کشته شده هایی است که خود جانی آنهاست!
بله تصمیم به کل عوض شده است :
آنطور که در روزهای گذشته ایران بریفینگ مطلع شده است همزمان با فرا رسیدن سالگرد انهدام هواپیمای اوکراین با موشک‌های سپاه پاسداران، مقام‌هایی از بیت علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی و نمایندگان ريیس بنیاد شهید و در مواردی هم ائمه جمعه در تماس‌هایی خانواده قربانیان را برای عدم برگزاری مراسم یادبود تحت فشار گذاشته‌اند و به صراحت به آنها گفته اند حق برگزاری مراسمی بدون هماهنگی با ما را ندارند ، همچنین به آنها گفته شده است حق انتشار اعلامیه سالگرد را نیز ندارند و تنها باید اعلامیه هایی با آرم بنیاد شهید و یا سپاه پاسداران را که برایشان منتشر می شود را توزیع کنند.
براساس این گزارش، در روزهای گذشته تماس‌های مکرر امنیتی با خانواده کشته‌شدگان در گرگان،مهاباد،کرمانشاه و اصفهان و... گرفته می‌شود و به این خانواده‌ها گفته‌اند اگر قصدی برای برگزاری مراسم سالگرد دارند، باید آن را فقط به «اعضای بسیج و سپاه پاسداران» بسپارند.
این فرد مطلع می‌گوید اعضای خانواده‌هایی که در برابر این تصمیم مخالفت کرده‌اند، با تهدید به بازداشت مواجه شده اند.
در موردی دیگر در استان کرمانشاه آقایی به نام «محسنیان» که خود را از بخش امور شهدا دفتر رهبری معرفی کرده به صراحت به خانواده یکی از قربانیان گغته است :«در صورت تخطئی از بخشنامه ما با شما همان کاری را می کنیم که با خانواده ضد انقلاب پویا بختیاری کردیم، روزگارتان را سیاه می کنیم» !
در مورد دیگر در گرگان ماموران امنیتی به تعدادی از خانواده‌ها که قصد داشتند بر سر آرامگاه فرزندانشان مراسم برگزار کنند با حالتی تحقیرآمیز گفته‌اند: «اصلا از کجا مطمئنید که ما فرزند شما را زیر این سنگ دفن کرده‌ایم؟ مگر با چشم خودتان جنازه را دیده بودید که مطمئنید؟!»
شماری از خانواده‌ها به دلیل آسیب‌های شدیدی که به جسم فرزندانشان در اثر سقوط و آتش‌سوزی هواپیما وارد شده بود، تحمل روانی بازبینی جسد را نداشتند و به همین دلیل رضایت داده بودند که بدون چک نهایی به خاک سپرده شوند.
سال گذشته پس از انهدام هواپیما، مراسم تدفین و یادبود کشته‌شدگان در شهرستان‌های مختلف با دخالت سپاه پاسداران و با حضور ماموران و مقام‌های نظامی با یونیفورم برگزار شده بود.
سالگرد شلیک موشک‌های سپاه و کشته شدن ۱۷۶ سرنشین هواپیما در حالی فرا رسیده که مقام‌های حکومت ایران هنوز دلایل روشن و مشخص این اقدام را به خانواده‌ها و رسانه‌ها گزارش نداده‌اند.
اکنون در بیانیه‌ای که سپاه پاسداران همزمان با سالگرد این حادثه منتشر کرده نیز این نیروی نظامی اشاره‌ای به شلیک موشکی به هواپیما نکرده و «ماجراجویی آمریکا» را مورد سرزنش قرار داده است.
خانواده‌ها خواستار اعلام شهادت نبودند
یکی دیگر از نزدیکان به خانواده‌ها که نخواست نامش فاش شود، با اشاره به اقدام حکومت برای اعلام اسلامی ۱۲۷ نفر از سرنشینان به عنوان «شهید» گفت هیچ‌کدام از این خانواده‌ها خواستار چنین چیزی نبوده‌اند و حتی آن را پیگیری هم نکرده بودند.
او توضیح داد که موضوع به زمانی باز می‌گردد که هنگام پیگیری سال گذشته خانواده‌ها برای دریافت گواهی فوت و کارهای خاکسپاری، حکومت این روند اداری را فیلتر کرد و تغییر داد، در پی آن خانواده‌ها مجبور شده بودند این گواهی را از بنیاد شهید دریافت کنند.
این منبع مطلع همچنین اشاره کرد اکنون نیز خانواده‌ها از «شهید» اعلام شدن ناگهانی فرزندانشان متعجب شده‌اند، چون هماهنگی با آنها صورت نگرفته بود.
یک منبع دیگر نزدیک به این خانواده‌ها همچنین اشاره کرده که وسایل شخصی و همراه بسیاری از مسافران هنوز به خانواده‌هایشان تحویل داده نشده است.
به گفته او، وضعیت و مکان نگهداری لپ‌تاپ، حافظه خارجی کامپیوتری، طلا و جواهر، ساعت و سایر وسایلی که مسافران همراه داشته‌اند، همچنان نامشخص است.
با این حال به برخی خانواده‌ها وعده پرداخت پول داده شده و در مقابل از آنها خواسته‌اند نه مراسمی برای بستگانشان برگزار کنند، نه مصاحبه‌ای کرده و نه به پیگیری حقوقی شکایتشان بپردازند.
منبع نزدیک به این خانواده‌ها همچنین اشاره کرده که بارها به اعضای خانواده‌های داغدار گفته شده می‌توانند ۲۰۰ میلیون تومان یا ۸۰ عدد شتر دیه برای کشته‌شدن بستگانشان دریافت کنند.
همچنین وسایل شخصی و همراه بسیاری از مسافران هنوز به خانواده‌هایشان تحویل داده نشده است.
به گفته این فرد، وضعیت و مکان نگهداری لپ‌تاپ، حافظه خارجی کامپیوتری، طلا و جواهر، ساعت و سایر وسایلی که مسافران همراه داشته‌اند، همچنان نامشخص است.
با این حال به برخی خانواده‌ها وعده پرداخت پول داده شده و در مقابل از آنها خواسته‌اند نه مراسمی برای بستگانشان برگزار کنند، نه مصاحبه‌ای کرده و نه به پیگیری حقوقی شکایتشان بپردازند.