گرفت لە بێتوانایی سیستەمی سەرمایەدارییە، نەک جەماوەری بەساڵاچوو

بەپێی ساڵنامەی ڕێکخراوی نەتەوە یەکگرتووەکان، ١٥ی ژوئێن ڕۆژی جیهانی کاری وشیاریدەرانە سەبارەت بە پرسی بەساڵاچوون بوو. لە جیهانی سەرمایەدا کە کرێکاران زوو تووشی لەکار کەوتوویی دەبن، بەپێی پێناسەی بۆرژوازی بۆ تەمەن، وەک پیر یان بەساڵاچوو لەقەڵەم دەدرێت. ئەگەر دۆخەکە بەم شێوەیە بەردەوام بێت، تا ساڵی ٢٠٥٠ ژمارەی بەساڵاچووان لە جیهانی گەشەسەندووی سەرمایەداریدا، لە ژمارەی گەنجەکان زیاتر دەبێت. ئەم گرفتە سەرنجی دەوڵەت و کابینەکانی بۆ لای خۆی ڕاکێشاوە و هەندێک جاریش هاوشێوەی چین و کۆریای باشوور، بودجەیەکی زۆریان لەپێناو ڕێگریکردن لەم پرۆسەیەدا خەرج کردووە، بەڵام لەبەر ئەوەی چارەسەرەکان لەگەڵ پێویستی سەرمایە بە کەڵەکەکردن و قازانجی زیاتردا نایەتەوە، پلانەکان شکستیان هێناوە. لە وڵاتێکی وەک ئیتالیا سیاسەتێکی ناسیۆنالیستی و فاشیستی هەڕەشەئامێز گیراوەتەبەر بۆ ئەوەی دانیشتوانی وڵاتەکە منداڵی زیاتریان ببێت. بەگوێرەی لێکۆڵینەوەکانی ڕێکخراوی نەتەوە یەکگرتووەکان و ڕێکخراوە خێرخوازییەکانی دیفاع لە مافی بەساڵاچووان، دەرکەوتووە کە ئەو جۆرە سیاسەتانە لەگەڵ شکست بەرەوڕوو بوونەتەوە. فەکتەکان سەلمێنەری ئەو ڕاستییەن کە لەگەڵ بەرزبوونەوەی تەمەن، دیاردەکانی هەژاری، نەخۆشی، سووکایەتی، پشتگوێخستن، توندوتیژی، چەوساندنەوە و هەڵاواردنی نێوان ژن و پیاو، پەرەی سەندووە. هۆکارەکەشی ئەوەیە کە سەرمایەداران لە ماوەی سی و چند ساڵی ڕابردوودا، حەقدەستەکانیان لە یەک ئاستدا ڕاگرتووە یان دایانبەزاندووەو و بڕی خزمەتگوزارییە کۆمەڵایەتی و بیمەییەکانیان کەمتر کردووەتەوە. هاوکات لەگەڵ ئەم ڕەوتە، سەعاتەکانی کار زیادی کردووە، ژنانی کرێکاری ناچار کردووە بە کاری بێ حەقدەست هێزی کاری سبەی ڕۆژ پەروەردە بکات و هۆکارەکانی دەرکردنی شەکەتی و ماندوویەتی پیاو، فەراهەم بکات. بنه‌ماڵه‌یەکی لەم چەشنە کە بەکردەوە بۆیان دەرکەوتووە بەهۆی گران بوون و چوونە سەرەوەی هەزینەی پەروەردەکردنی منداڵ، بەرز بوونەوەی کرێی ماڵ، هەڵاوسان و هەروەها شەکەتی و ماندوویەتی سەرچاوەگرتوو لە کار و پێشێلکرانی مافە دێموکراتیکەکانیان، بەپێچەوانەی ویستی خۆیان، ناچارن بەر بە زۆربوونی منداڵەکانیان بگرن. خەمڵاندنەکان دەریدەخەن کە پەروەردەکردنی منداڵێک و گەیاندنی بە تەمەنی دەرچوونی لە زانکۆ، لە ئەمریکا ٤٠٠ هەزار دۆلار هەزینە هەڵدەگرێت. بەم هۆیەوە ٤٦%ی دانیشتووانی ئەو وڵاتە، کەمتر لە ویست و حەزی خۆیان منداڵیان دەبێت. ئەم ڕەوتەی ئیستای ئەمریکا، کەم تا زۆر بۆ هەموو وڵاتەکانی دیکەش ڕاستە. بۆ نموونە با چاوێک لە ئێرانی ژێر دەسەڵاتی کۆماری ئیسلامیدا بکەین:

دانیشتوانی ئێرانیش خەریکە پیر دەبن. بەپێی دوایین دەستکەوتەکانی مرۆڤایەتی، پێویستە بەساڵاچووان لە چ مافێک بەهرەمەند بن؟ ئەوان دەبێ مافی شوێنی نیشتەجێبوون، خۆراک، جلوبەرگ و بیمە و چاودێری گونجاویان هەبێت و لە سەرچاوەیەکی داهاتی سەربەخۆ و پێویست بەهرەمەند بن. پێویستە ئەوان لە بەردەوام لەناو جەرگەی کۆمەڵگادا بوونیان هەبێ و لە کۆمەڵگا دانەبڕێن و بتوانن چالاکانە و بە کەڵک وەرگرتن لە مافی ئازادی ڕادەربڕین و ئازادی ڕێکخراوبوون، لە دیاریکردنی چارەنووسی کۆمەڵگادا ڕۆڵ بگێڕن. پێویستە بەساڵاچووان مافی ئەوەیان هەبێت کە توانایی و پۆتانسێلەکانی خۆیان لە کۆمەڵگادا گەشە پێبدەن. بە چاوخشاندنێک بەسەر ژیانی خانەنشیناندا، وەک نموونە، ئەوەمان بۆ دەردەکەوێت کە لە ڕژیمی سەرمایەدار و گەندەڵ و دیکتاتۆری ئیسلامیدا، نەک هەر هیچکام لەو مافە سەرەتاییانە دابین نەکراون، بەڵکوو پێچەوانەکەی ڕوویداوە. بە قوڵبوونەوەی قەیرانە فرە ڕەهەندەکانی ڕژیم، بارودۆخی مووچە، بیمە، پێداویستییە بژێوی و پزیشکییەکانی زۆربەی هەرەزۆری خانەنشینان، کە بەشێکن لە چینی کرێکار، خراپتر بووە. مووچەی مانگانەی ئەوان بەشی خەرجی بەڕێچوونی هەفتەیەک ناکات. دەفتەرچەی بیمەکانیان بە هۆی گەندەڵیەوە، بایەخێکی ئەوتۆی نییە و هەروەها مافە سیاسییەکانیشیان پێشێل کراوە. ئەوان لە ساڵی ١٣٩٩وە تا ئێستا لە بری پشوودان و حەسانەوە، ناچار بوون هەموو هەفتەی ڕۆژێک بێنە سەر شەقامەکان و داوای مافە سیاسی و بژێوییەکانیان بکەن و هاوکات لەگەڵ هەموو جۆرە سەرکوتێکدا دەست و پەنجە نەرم دەکەن.

بارودۆخی ژنانی بەساڵاچوو لە کۆماری ئیسلامیدا، لە خانەنشینەکانیش، خراپترە. بەپێی لێکۆڵینەوەیەکی کە لە ساڵی ١٣٩٩دا ئەنجامدراوە، زیاتر لە ٥٠%ی ژنانی بەساڵاچوو لە ئێران، لە کەمترین ئیمکاناتی ئابووریی بێبەش بوون و بەتەواوی وابەستە بوون. ١٧%یان هیچ چەشنە داهاتێکیان نەبووە و ٩١%یان لەگەڵ بنەماڵەکانیاندا ژیاون. سیستەمێکی پشتیوانی لە کەسانی بەساڵاچوو بوونی نەبووە و ٧٠%ی بەساڵاچووان، بیمەی تەواوکەریان نەبووە. ئێستا دۆخەکە لە هەموو ڕوویەکەوە لەوەش خراپترە. بەرپرسانی ڕژیم بە بەفەرمی ناسینی ئەو نەهامەتییە کۆمەڵایەتیانەی کە ئاماژە بە چەند نموونەیەکیان کرا، هەوڵیان داوە کێشەی جیهانی پیربوونی دانیشتووان، بە پشتبەستن بە سیاسەتە دیکتاتۆرییەکان چارەسەر بکەن. ئەوان هەوڵیان داوە کە بە ئەمر و نەهی کردن، سنووردارکردن و هەڕەشە و ئەڵبەتە هاوکات بە پێدانی یارمەتییەکی کەمی دارایی و بژێوی وەک هاندرێک، جەماوەری ژنان ناچار بکەن کە منداڵیان ببێت. بەڵام سیاسەتەکانی سەرچاوەگرتوو لە نئولیبرالیزمی ئابووری و ستەم و سەرەڕۆیی لەڕادەبەدەر، بوونەتە هۆی ئەوەی ئەم سیاسەتە کە شەخسی خامنەیی یەکێکە لە لایەنگرە سەرسەختەکانی، لەگەڵ خۆڕاگریی ڕەوای بنەماڵەکان و بەتایبەتی ژنان بەرەوڕوو ببێتەوە و تووشی شکستێکی سەرشۆڕانە ببێت. پیربوونی دانیشتووان لە سیستەمی سەرمایەداریدا، گرفتێکی جیهانییە. ماوەی چەند دەیەیە کە دەوڵەت و کابینەکانی ڕۆژهەڵات و ڕۆژئاوا، هەوڵیانداوە بە گرتنەبەری سیاسەت و ڕێوشوێنێکی بە ڕواڵەت گونجاو بەمەبەستی زۆرتر کردنی ڕێژەی دانیشتوان و منداڵبوون، بەر بە ڕەوتی پیربوونی دانیشتووان بگرن. بە قەولی خودی ئابووریناسە بۆرژوازییەکان، ئەم پرسە پێویستی بە گرتنەبەری کۆمەڵێک ڕێوشوێن هەیە، کە لێرەدا ئاماژە بە هەندێکیان دەکرێت: کەمکردنەوەی بەرچاوی سەعاتەکانی کار، زیادکردنی مووچە و حەقدەستەکان و بەرزکردنەوەی توانایی کڕینی زۆرینەی کۆمەڵگا، باشترکردنی کوالێتى خزمەتگوزارییە بیمەییەکان، دابینکردنی شوێنی نیشتەجێبوونی ئەمن و هەرزان و هەروەها باشترکردنی بارودۆخی پزیشکی بۆ سەرجەم دانیشتوان هەر لە منداڵانی ساواوە بگرە تا بەساڵاچووان، پێویستن بۆ ئەوەی دانیشتووانی کۆمەڵگە بە گەنجی بمێننەوە، بەڵام بەس نییە.

بۆ دەستەبەرکردنی ئەو بابەتانەی کە پێشتر ئاماژەیان پێکرا، پێویستی بە سیستەمێک هەیە لە کۆمەڵگادا کە هەموو ئەو هاووڵاتیانەی گەیشتوونەتە تەمەنێکی لاویی، بەرژەوەندییە ڕاستەقینەکانی خۆیان بناسن و لەسەر ئەو بنەمایە، بەشداربن لە دیاریکردنی چارەنووسی خۆیاندا. ڕەوتی بەڕێوەبردنی کاروباری گشتی لە کۆمەڵگا بۆرژوازییەکاندا، ئەوە دەردەخات کە سەرمایەداران و دەوڵەتەکانیان، پێچەوانەی ئەو ئاراستەیەیان گرتووەتەبەر. لە دونیای ئەمڕۆدا ئەوە دانیشتووان نین کە پیر و لەکار کەوتوون، بەڵکوو سیستەمی سەرمایەدارییە کە پیر و بێتوانا بووە و پێویستە جێگای خۆی بدات بە سیستمێکی جەماوەریی کە تێیدا بەرهەمهێنان لە خزمەت بژێو و خۆشگوزەرانی خەڵکدا بێت، نەک قازانج.

سیستم سرمایه داری از کار افتاده است ، نه جمعیت کهنسال

روز، پانزدهم ژوئن، بنا به تقویم سازمان ملل روز جهانی آگاهگری پیرامون کهنسالی بود. در دنیای سرمایه که کارگران زود از کار می افتند جمعیت با توجه به تعریف بورژوائی از سن دارد کهنسال میشوند. اگر شرایط بر همین روال پیش برود تا سال ۲۰۵۰ تعداد کهنسالان در دنیای توسعه یافته سرمایه داری از جوانان بیشتر میشود. این مشکل توجه دولت ها و کابینه ها را جلب کرده و گاه مثل چین و کره جنوبی بودجه های کلانی صرف جلوگیری از این روند کرده اند، اما چون راه حل ها با نیاز سرمایه به انباشت و ازدیاد سود خوانائی نداشته طرح ها شکست خورده اند. در کشوری مانند ایتالیا یک سیاست تهدید آمیزِ ناسیونالیستی و فاشیستی اتخاذ شده تا شاید جمعیت ایتالیائی تباران بیشتر بچه بدنیا آورند. طبق تحقیقات سازمان ملل و خیریه های مدافع حقوق پیران نشان می دهد اینگونه سیاست ها با شکست مواجه شده است. فاکت ها گواهی میدهند که در تمام کشورها با ازدیاد سن، فقر، امراض، تحقیر، نادیده انگاشتن، خشونت، بهره کشی و تبعیض زنان و مردان بیشتر شده است. دلیلش هم اینست که سرمایه داران در سی و چند سال گذشته مزد ها را منجمد و یا پائین نگه داشته و از میزان خدمات اجتماعی و بیمه ای کاسته اند. همزمان با این روند بر میزان ساعات کارگران افزوده، زنان کارگر را ناچار کرده با کار بی مزد کارگر فردا را بار آورده و مرد خسته را تیمار کنند. چنین خانواده ای که عملا در یافته اند که با گران شدن مخارج پرورش کودک، گران شدن اجاره خانه، تورم، نیز خستگی ناشی از کار و پایمال شدن حقوق دموکراتیکشان علیرغم آرزوهایشان باید از فرزندآوری بکاهند.برآوردها نشان می دهد که بار آوردن یک کودک و رساندنش به سن فارغ التحصیلی از دانشگاه در آمریکا ۴۰۰ هزار دلار هزینه بر میدارد. به همین جهت ۴۶ درصد شهروندان آن کشور کمتر از خواست قلبیشان فرزند آوری میکنند. روند موجود در آمریکا به درجات بد و بدتر برای همه کشورها صادق است. برای نمونه نگاهی به ایرانِ تحت حاکمیت جمهوری اسلامی بیاندازیم.

جمعیت ایران نیز دارد پیر میشود. سالمندان بر طبق آخرین دستاوردهای بشری باید چه حق و حقوقی داشته باشند؟ آنها باید حق داشتن خانه، غذا، پوشاک و بیمه و مراقبت های مناسب را داشته باشند.و از یک منبع درآمدی مستقل و مکفی بهره‌مند گردند. آنها باید همچنان در بطن جامعه حضور داشته باشند و از جامعه جدا نیافتند و بتوانند فعالانه و با استفاده از حق آزادی تشکل و بیاندر تعیین سرنوشت جامعه مشارکت کنند. فرد سالمند باید حق رشد توانایی‌های بالقوه خود را در جامعه داشته باشد.

نگاهی به زندگی بازنشستگان، به عنوان نمونه به ما نشان می دهد که در رژیم اسلامی سرمایه دارانه، فاسدو دیکتاتور ماب هیچ کدام از این حقوق اولیه تامین نشده، که هیچ بلکه عکس آن اتفاق افتاده است. با تعمیق ابر بحران های چندگانه رژیم وضع مستمری، بیمه ای و لاجرم معیشتی و درمانی اکثریت بازنشستگان، که بخشی از طبقه کارگر هستند، وخیم تر شده است. مستمری های ماهانه آنان کفاف یک هفته مخارج زندگی را نمی دهد. دفترچه های بیمه شان بدلیل فساد ارزش چندانی ندارد و حقوق سیاسیشان نیز که پایمال شده است. آنها از سال ۱۳۹۹تاکنون به جای استراحت ناچار شده اند یک روز در هفته به خیابان ها بیایندو مطالبات سیاسی و معیشتی خود را فریاد بزنند و در همانحال با انواع سرکوبها دست و پنجه نرم کنند.

وضع زنان سالمند در جمهوری اسلامی از بازنشستگان هم بدتر است. طبق تحقیقاتی که در ۱۳۹۹ انجام گرفته متجاوز از ۵۰ درصد از زنان سالمند در ایران فاقد کمترین امکانات اقتصادی بوده و به طور کامل وابسته بوده اند. ۱۷ درصد از آنان فاقد هر گونه درآمدی بوده و ۹۱ درصد با خانواده‌های خود زندگی کرده اند. نظام حمایتی از سالمندان وجود نداشته و ۷۰ درصد از سالمندان بیمه‌ی تکمیلی نداشته اند. امروز وضع از هر لحاظ بدتر است.

سران رژیم بدون به رسمیت شناختن مصائب اجتماعی، که به موارد کمی از آنها اشاره شد، در صدد بر آمده اند تا مشکل جهانی پیر شدن جمعیت را با تکیه بر سیاست های دیکتاتورمنشانه حل کنند. آنها کوشیده اند با تحکم، تحدید، تهدید و البته تشویق های مالی و معیشتی ناچیز توده های زنان را به فرزندآوری وادارند. اما سیاست های منشاء گرفته از نئولیبرالیسم اقتصادی و استبداد هار سبب شده تا این سیاست، که شخص خامنه ای حامی پر و پا قرص آن می باشد با مقاومت بر حق خانواده ها و بویژه زنان روبرو و با شکست افتضاح آمیز مواجه شود.

پیر شدن جمعیت در نظام سرمایه داری مشکلی جهانی است. چند دهه است که دولت ها و کابینه ها در شرق و غرب با اتخاذ سیاست ها و اقدامات ظاهرا مناسب برای ازدیاد جمعیت و فرزندآوری تلاش کرده اند که جلو روند پیر شدن جمعیت را بگیرند. به قول خود اقتصاد دانان بورژوا این کار نیاز به دست زدن به اقداماتی دارد که به بعضی از آنها اشاره میشود: کاستن شدید از ساعات کار، افزایش حقوق و دستمزدها و بالا بردن قدرت خرید توده اکثریت، ارتقای کیفیت خدمات بیمه ای، تامینمسکن ارزان و ایمن و بهبود وضع درمانی برای مردم از نوزادان تا سالمندان برای جوان نگه داشتن جمعیت ضروری است، ولی کافی نیست. برای تحقق امر مذکور به وجود سیستمی در جامعه نیاز هست که تمام شهروندانی که به سن جوانی رسیده منافع واقعی خود را بشناسند و بر اساس آن در تعیین سرنوشت خود سهیم باشند. سیر اداره امور در جوامع بورژوائی نمایان میسازد که سرمایه داران و دولت هایشان دارند مسیری عکس را می پیمایند. در دنیای امروز این جمعیت نیست که پیر شده و از کار افتاده؛ بلکه این سیستم سرمایه داری است پیر و ناتوان شده و باید جای خود به سیستمی مردمی بدهد که تولید در آن در خدمت رفاه مردم باشد و نه سود.

دوشنبـــه ۲۸ خرداد ماه ۱۴۰۳

#آزادی_برابری_حاکمیت_شورایی

17.6.2024

#کارگرنیوز

@kargarnews1