وقتی کارد به استخوان زنان آرژانتین رسید:«یک زن کمتر هم نه!»
فرناز سیفییک بعدازظهر بارانی در زمستان ۲۰۱۵، آن‌ها که از بلوار "Avenida de Mayo" در بوئنوس آیرس، پایتخت آرژانتین رد می‌شدند مبهوت ماندند. صدها هزار زن با چترهایی که بالای سر گرفته بودند تا از شرشر باران در امان بمانند، شانه به شانه یکدیگر ایستاده بودند. زن‌ها پلاکاردهای بزرگی را با کمک یکدیگر، در دست گرفته بودند. روی بسیاری از پلاکاردها نام مشخصی به چشم می‌خورد، نامی که خبر از تولد یک جنبش پیشرو تازه در فعالیت‌های فمینیستی زنان آرژانتین می‌داد: "Ni Una Menos"، «یک [زن] کمتر هم نه!»
این شعار که شعار اصلی گروه‌های مختلف زنان آرژانتین شد و توانست ده‌ها سازمان غیردولتی و مردم‌نهاد با اعتقادها و اولویت‌های متفاوت را زیر یک چتر جمع کند، از کجا سر بر آورد؟ چند ماه قبل از این تجمع اعتراضی، دختری ۱۴ساله به اسم چیارا به دست دوست‌پسرش به قتل رسید. از غم روزگار یکی هم همین که قتل چیارا، نه اولین مورد از این قتل‌هایی بود که مردان به دست شوهر و دوست‌پسر به قتل می‌رسند و نه آخری. آرژانتین هم مثل برخی دیگر از کشورهای آمریکای لاتین، با بالاترین آمارهای «زن‌کشی» مواجه است و در اکثر موارد قاتل، شوهر یا دوست‌پسر و شریک زندگی زن است. اما شاید جوانی و کم‌سالی قربانی این قتل بود که دیگر کاسه صبر زنان آرژانتین را لبریز کرد.
شعار "Ni Una Menos" اول یک هشتگ توئیتری بود. هشتگی که از دل یک کارتون تلویزیونی معروف در آرژانتین درآمد. در این کارتون، دختربچه‌ای با حالت تهاجمی، مشت‌ها را گره کرده و بالا برده و دندان‌هایش را از خشم به‌هم می‌ساید و می‌گوید "Ni Una Menos"... تصویری که مناسب احوال زنان آرژانتین بود که دیگر از شدت خشونت علیه زنان، جان به لب شده بودند.
اولین گروه زنانی که سراغ این تصویر کارتونی و هشتگ رفتند، زنان جوان و نسل تازه‌نفس کنشگران آرژانتینی بودند. نسلی که با فن‌آوری انس و الفت بیشتری داشتند و با هوشیاری فهمیده بودند که سمبل و شعار اصلی مبارزه آن‌ها علیه خشونت، باید چیزی باشد از دل فرهنگ عامه و محبوب مردم. تصویری که اقشار مختلف جامعه می‌شناسند و «وارداتی» و کپی‌برداری از رو تصاویر کشورهای دیگر نیست، شعاری که قبلا به گوش آن‌ها خورده است.
خواسته این جنبش وسیع چه بود؟ کنشگران با حواس‌جمعی از ابتدا فهمیدند اگر می‌خواهند گروه‌های مختلف مردمی و سازمان‌های غیردولتی بسیاری را ترغیب و جذب کنند، شعار باید یک خواسته وسیع باشد و نه یک خواسته کاملا مشخص که ممکن است با اولویت‌ها و منافع برخی گروه‌ها سازگار نباشد. آن‌ها خواستار تصویب قوانین جدی‌تر ومبارزه پیگیر نهادهای دولتی با «خشونت علیه زنان» بودند.
مساله «خشونت علیه زنان»، موضوع وسیعی بود که یک سرش قتل زنان به دست شوهر و دوست‌پسر را دربر می‌گرفت و از این سو تا مساله حق سقط جنین می‌رسید. بنابراین می‌شد هم همدلی اقشار مختلف مردمی را برانگیخت و هم سازمان‌های غیردولتی، انجمن‌های خیریه زنان و کنشگران بسیاری با اولویت‌های متفاوت را زیر یک چتر آورد که در نهایت هدف همه مقابله با «خشونت علیه زنان» بود. این باور و رویه، اتفاقا برخلاف تفکررایج در میان بسیاری کنشگران است که معتقدند خواسته را باید «کاملا مشخص و کوچک» تعیین کرد و در این مسیر حرکت کرد.
تجمع آن عصر بارانی در زمستان ۲۰۱۵، اولین تجمع چندصدهزارنفری و بزرگ زنان و مردانی بود که خواستار پایان بخشیدن به خشونت علیه زنان بودند. اولین موفقیت بزرگ و چشمگیر این جنبش وسیع و رنگارنگ، در روز ۱۴ ژوئن ۲۰۱۸ رقم خورد. در این روز مجلس نمایندگان آرژانتین در کمال ناباوری ناظران، قانون حق به رسمیت شناختن سقط جنین تا ۱۴ هفتگی جنین را تصویب کرد.
آرژانتین یکی از کشورهایی است که کلیسای کاتولیک کماکان با نفوذ و قدرت تمام پابرجاست، کشوری که پاپ فعلی(پاپ فرانسیس) نیز زاده‌ی آن‌جاست. کلیسای کاتولیک با نفوذ چشمگیری که دارد، دهه‌ها است که مانع از آن شده که حق سقط جنین زنان به رسمیت شناخته شود و قانون فعلی سقط جنین در آرژانتین، یکی از سخت‌گیرانه‌ترین و واپس‌گرایانه‌ترین قوانین است که گاه حتا در مواردی هم که ادامه بارداری با خطر احتمالی برای مادر همراه است، اجازه سقط جنین را صادر نمی‌کند. از آن بدتر آن‌که گاه اجازه سقط جنین صادر می‌شود، اما هیچ پزشکی به‌دلیل باورهای عمیق مذهبی خود حاضر به انجام سقط جنین نمی‌شود.(این وضعیت به‌ویژه در شهرهای کوچک و روستاهای آرژانتین رایج است.)
گروه‌های سکولار و رادیکال‌تر جنبش "Ni Una Menos" از همان ابتدا محرومیت از سقط جنین را یکی از عیان‌ترین جلوه‌های خشونت علیه زنان در آرژانتین دانستند که زن را از حق تصمیم‌گیری برای بدن خود محروم می‌کند. بعضی گروه‌های خیریه مذهبی یا گروه‌هایی در جنبش که دست به عصاتر بودند، با این خواسته مخالف بودند. اما خب، حسن این چتر وسیع این بود که برای هر گروهی از کنشگران امکان فعالیت در راستای کاستن از «خشونت علیه زنان» داشت و لازم نبود همه همیشه یکدیگر را تایید کنند.
مائوریسیو ماکری، رئیس‌جمهور فعلی آرژانتین خود نئولیبرال و محافظه‌کار و مخالف حق سقط جنین است. با این‌حال وقتی تظاهرات زنان و مردان موافق سقط جنین با پلاکاردهای "Ni Una Menos" هفته‌ها و ماه‌ها ادامه پیدا کرد، جوری که انبوه جمعیت خیابان‌ها را می‌بست و کم‌کم دوربین تمام رسانه‌ها روی آن‌ها متمرکز شد، بالاخره تن داد و نامه‌ای را خطاب به مجلس نمایندگان نوشت تا بحث سقط جنین را به بحث در صحن علنی مجلس بگذارند. بعد از این‌که صحن علنی پارلمان آرژانتین چندین هفته شاهد بحث‌های داغ مخالف و موافق سقط جنین بود، لایحه‌ای تدوین شد و در ناباوری بسیاری، این لایحه در روز ۱۴ ژوئن با ۱۲۹ رای مثبت در برابر ۱۲۳ رای منفی، تصویب شد.
صدها هزار تن از زنان و مردان جنبش "Ni Una Menos" بیرون پارلمان ایستاده بودند و رای‌گیری پارلمان را از صفحه‌های نمایشگر بزرگی که تعبیه شده بود، تماشا می‌کردند. غریو شادی آن‌ها تا ساعت‌ها ادامه داشت.
رای مثبت مجلس قانون‌گذاران به لایحه سقط جنین، به معنی قانونی‌شدن سقط جنین نیست. مجلس سنا آرژانتین نیز باید به این لایحه رای دهد تا لایحه الزام قانونی پیدا کند. متاسفانه سنا در دست محافظه‌کاران است و به احتمال زیاد لایحه در سنا متوقف می‌شود. یکی از سازمان‌های غیردولتی زنان در آرژانتین، در اقدامی جالب سراغ تک‌تک نمایندگان سنا رفته و از آن‌ها پرسیده که آیا به لایحه رای مثبت می‌دهند یا منفی. اگر هم سناتوری از اعلام نظرش سر باز زده، این سازمان با بررسی پیشینه و باورها و رای‌های دیگر سناتور لوایح حامی زنان، رای احتمالی او را پیش‌بینی کرده است.
با این همه زنان آرژانتین خوشحال‌اند و سرمست این پیروزی. آن‌ها می‌گویند حتا اگر لایحه فعلا در سنا متوقف شود، زنان آرژانتین و جنبش "Ni Una Menos" یک پیروزی بزرگ به دست آورد و یک قدم فیلی برداشت. سه سال پیش وقتی آن‌ها برای اولین‌بار در آن عصر بارانی زیر چترها شانه به شانه هم ایستادند، به خواب و خیال هم نمی‌دیدند که تا سالیان سال، قانون غیرانسانی سقط جنین در آٰرژانتین کوچک‌ترین تغییری کند. چه رسد به این‌که آرژانتین اولین کشور آمریکای لاتین شود که چنین قانون پیشرویی درباره سقط جنین را تدوین کند و در صحن علنی پارلمان تصویب کند. حالا دیگر فقط مانده غول مرحله آخر!
@FarnazSeifi