هاوپێچ لەگەڵ قسەکانی خالێد عەزیزی
پژمان ئیبراهیمی
لە دووا لێدوانیدا خالێد عەزیزی سکرتێری پێشوی حدک و یەکێک لە کەسە دەست رۆیشتووەکانی ناو ئەو پارتییە، بە ڕاشکاوی باس لە نیگەرانیەک ئەکات کە لە داهاتووی رۆژهەڵاتی کوردستان دێتە کایەوە و ئەو "نیگەرانیەی" ئاماژەی پێدەکات بوونی پارتی ژیانی ئازادی کوردستان، پەژاکە کە وەک ئەو دەڵێت "ئیمتیدادی" پەکەکەیە لە کوردستانی ئێران. بەڕێز عەزیزی کە خۆی پێشتر ئەندامی حێزبی کومونیستی ئێران بووە و باش ئەزانێت کە حێزب و لایەنێکی سیاسی بۆی هەیە هەڵگری بیر وڕامانێک بێت و خۆی لەو چوارچێوەیەدا پێناسە بکات بەو واتایە نییە کە تۆ ئیمتیدادی پارتییەکی پێشەنگ بیت کە سەرەتا ئەم هزرەی پەرەپێداوە. هەرواکە حێزبی کمونیستی ئێران ئیمتیدادی باڵی بلشویکی حێزبی سوسیال دێموکراتی کرێکاری روسیە نەبوو کە دواجار بە حێزبی کمونیستی شەورەوی ناسێندرا!
لە درێژەی قسەکانیدا عاغای عەزیزی باس لەوە ئەکات کە منی کوردی ئێران دوژمنم تەنیا دەسەڵاتی ئێرانە و تورکیە و سوریە و عێراق دوژمنی من نین. ئەم بەرتەسک کردنەوەی پێناسەی خەباتە بۆ حێزبێکی سیاسی کە ناوی حێزبی دیموکراتی کوردستانە پارادۆکسێکی گەورە نیشان ئەدات کە پێویستە ئەندامانی ئەو پارتە ئەم پرسیارە لە خۆیان بکەن کە بۆ دەبێ ناوەکەمان ئەوە بێت و هەڵگری زێهنیەتی پان ئیرانیستیەک بین کە خالێدەکان سەرکێشی دەکەن؟! ئەگەر کوردستانەکانی داگیرکراو لەلایەن تورکیە و سوریە و ئێراق پرسگری تۆ نین و تەنیا چاوت لە شنۆ و مەهاباد و پیرانشارە، پاشناوەکەت بگوڕە و بیکە بە حێزبی "دیموکراتی تەمامیەت خواهی ئێران-شاخەی لەتێک لە موکریان". نکۆڵی کردن لەوەی وڵاتانی داگیرکەری کوردستان دوژمنی من نین، قەبووڵ کردن و هاوکات پەرەدانە بە پارادایمگەلێک کە لە لایەن نەتەوە باڵادەستەکانەوە بەسەر تاکی کورددا سەپێندراوە و خالێد عەزیزی و عەزیزیەکان لە تێگەیشتنی ئەم بابەتەدا نین.
باس لە بوونی پەکەکە ئەکات لە باشور و روژئاوا و هۆکاری هێرش و داگیرکاریەکانی ئەرتەشی تورک بەو مژارەوە ئەبەستێتەوە بە بێ ئەوەی لەو بەشەدا کە باسی ڕێفڕاندۆم ئەکات ئاماژە بەوە بدات کە ئەوە پارتی دۆستی ستراتێژیکی تورکیە بوو کە هەڵسا بە ئەنجامدانی وەها کارێک بەڵام ئەنجامەکەی ئەوە بوو کە هەمووان لێی ئاگادارن و عەزیزی پاساوێکی پەکەکەییانەی دووریوەتە بەری. نەک تەنیا کوردەکان بەڵکوو بۆ ڕای گشتی جیهانی ئەوە سەلمێندراوە کە تورکیە بە تەمای چییە و ئەیەوێ چکارێک ئەنجام بدات و چۆن لە گەمە سیاسیەکانی ناوچەکە خۆی دەرخستووە و دەریدەخات؛ بەڵام ئایا خالێد عەزیزی ئەمە نازانێت یا لە شوێنێکەوە پێی وتراوە کە وا نوتق بفەرمووێت؟!
لە بەشێکی دیکەی باسەکەیدا عەزیزی ئاماژە بە رۆڵی وڵاتانی ناوچەکە ئەکات و گرێی ئەداتەوە بە سیاسەتی نێودەوڵەتی و ئێران و ئێراق و تورکیە بە هێزی گەورەی ناوچەکە ناوزەد دەکات. ئەم قسەی خالێد عەزیزی لووتکەی نەزانابوونی ئەم شەخسە نیشان ئەدات لە شروڤەی سیاسی ناوچەکە و ڕەنگە تەنانەت هەڵگری پەیامێکی دیکە بێت کە خوێنەر و لێکۆڵەر ئەتوانن پێی بگەن. ئەوەیکە سیاسەتی ئێران لە ناوچەکە و دووای هاتنی ترامپ بەرەو هەڵدێر هەنگاو ئەنێت و رۆژ لەدووای رۆژ ئێران بەرەو لاوازی ئەڕوات و ناڕەزایی ناوخۆیی لەو وڵاتە تا ئاستێک گەشەی سەندووە کە هەموو چین و توێژەکانی کۆمەڵگا بەو قەناعەتە گەیشتوون کە ئەم حکومەتە ناتوانێ بەردەوام بێت، بەڵام وێدەچێت کاک خالێد پێی وایە ئێران وەک خۆی ئەمێنێتەوە!
تورکیە بە تایبەتی دووای ساڵەکانی ٢٠١٠ و ٢٠١١ کە بەرزبوونەوەیەکی ئابووری یەکجار بەرچاوی بەخۆیەوە بینی، ئیدی خۆی لە رۆڵی ژاندارمیەتی ناوچەکە داتەکاند و وردە وردە بە کەم کردنەوە دەستی ئامریکا لە سیاسەتی ناوخۆیی خوی بە تەسفییەی داوودئوغڵوو و ئەو وەزیر و کاربەدەستانەی نزیک بوون لە جەماعەتی فەتحوڵا گولەن، وا بە ڕاشکاوی خۆی لە ئامریکا دوور خستەوە و بە کایە کردن لە نێوان هەرسێ بەرەی نئولیبرالیزمدا (مەبەست ئامریکا، ئورووپا و چین و رووسیە)، ویستی خۆی وەک بلۆکێکی نوێی جیهانی بە دەرەوە بناسێنێت. هەروەها دوای هەڵوێست نوواندنی لە بابەتی کۆبانی و بە گشتی پرسی داعش بە تایبەتی لە ٢٠١٤ و زەقکردنەوەی کلتووری سۆڵتانەکانی عوسمانی، متمانەی خۆی بۆ دنیای روژئاوا و بەتایبەتی ئامریکا لەدەستدا. تورکیە بە بەکارهێنانی کارتی پەنابەر تا ڕادەیەک توانیویەتی ئورووپا بێدەنگ بکات لە ئاست سیاسەتەکانی خۆیدا، بەڵام لە پێوەندی لەگەڵ ئامریکا تورکیە روژ لە دووای روژ لاوازتر ئەبێت و ئەو ئابووریەی لە ٢٠١١ دووهەمین ئابووری بەهێزی ڕوو لە گەشە بوو، ئێستا نەک بە هەمان خێرایی بەڵام بە خێراییەکی بەرچاو ڕوو لە دابەزین ئەکات و ئەمانە بەشێک لەو خاڵگەلەن کە عەزیزی یا ناتوانێت بیانبینێت یا وتوویانە مەیبێنە!
خالێکی زور هەستیار کە عەزیزی خۆی لێ نەداوە ڕۆڵێکە کە لەلایەن زلهێزەکانەوە بە دنیای عەرەب بە مێحوەریەتی عەرەبستانی سعودی دراوە. پاش ئەوەی دو نەتەوەی بەهێز لە ناوچەکە "مەبەست لە نەتەوە باڵادەستەکانە"، بە پێشينگایەتی فارس و تورک رۆڵی ژاندارمەکانی رۆژئاوایان لە ناوچەکە لە ئەستۆ گرت و پاش لەدەستانی متمانەیان ئەو ڕۆڵە بە دنیای عەرەبێک ئەدرێت کە لە نەبوونی پێشەنگی کاریزماتیک (باشترە بڵێم دووای تەسفیە و لەناوچوونی کەسایەتە کاریزماکانیان)، شازادەی سعوودی وەک باشترین بژاردەی رۆژئاوا زەق دەکرێتەوە تا لە شەخسی ئەودا و بە ناوەندێتی وڵاتەکەی، ئەو رۆڵە بسپێردرێت بە نەتەوەی عەرەب کە ئەتوانێ لە چوارچێوەی کوالسیونێکی عەرەبیدا یەکلاکەرەوەی پرسەکانی رۆژهەڵاتی ناوەڕاست بێت. هۆکار زورە بۆ پێشبینی کردنی ئەوەی کە پروژەیەکی وەها لە ئارادایە، بەڵام لە چوارچێوەی ئەم باسەی ئێمەدا ناگونجێت کە بیورووژێنین.
لە کۆتاییدا ئەو کەسەی لە کوردستان پێی وابێت خەباتی بەشێک لە کوردستان کاریگەری لەسەر بەشەکەی دیکە نییە، لە هەڵەیەکی یەکجار گەورەدا ئەژیت. پچڕانی خەباتی بەشێک لە کوردستان لە بەشەکەی دیکە بە واتای مەرگی خەبات و تێکۆشانی گەلێکی زوڵم لێکراوە کە "تۆ" ئیزراییلەکەی دەبیت! بۆ تێکشکانی نەتەوە باڵادەستەکان و بەدەست هێنانی سەروەری نەتەوەیی کە پارێزەری دەستکەوتە کۆمەڵایەتی و جڤاکیەکانمان بێت، پێویستیمان بە هەڵوەشاندنەوەی سیستەمی ئێستای ناوچەکە و سازدانی سیستەمێکی نوێیە بۆ کورت کردنەوەی دەستی داگیرکەرە-داگیکراوەکانمان و ڕێگا کردنەوە لە بەر ناوەند پەرێزی نەتەوە باڵادەستەکان و بونیاد نانی کۆمەڵگایەکی یەکسان کە تێیدا هەموو چین و توێژەکانی کۆمەڵگا لە چوارچێوەی سیستەمێکی گشتگیری فرە رەنگدا، بەڕێوەبەری کۆمەڵگاکەیان وە ئەستۆ بگرن. ئەوەی لە رۆژئاوای کوردستان ئەکرێت، دامەزرانی سیستەمێکی وەهایە و خاڵی سەرەکی بونیادنانی سیستەمێکی ناوەندپەرێزی دیموکراتیکە کە بە دڵنیاییەوە بە قازانجی تەماحکارێکی وەک عەزیزی نییە کە خۆی بۆ پۆستی سەرۆک کۆماری یان وەزیرێکی کابینەی حکومەتی داهاتووی ئێران ئامادە کردووە.
پژمان ئیبراهیمی