مزایا و معایب صندوق‌های سرمایه‌گذاری چیست؟
الوبیزنسبرای افرادی که به تازگی به بازار سرمایه ورود پیدا کرده‌اند، صندوق‌های سرمایه‌گذاری یکی از بهترین گزینه‌ها برای فعالیت در بورس است. چرا که ریسک آنها نسبت به سرمایه‌گذاری مستقیم بسیار کمتر است.
در ادبیات اقتصادی معمولا سود و زیان دو بال همراه با هم بوده‌اند. فعالان اقتصادی همواره پذیرفته‌اند که سرمایه‌گذاری آنها در هر حوزه‌ای با یکی از دو حالت سود و زیان همراه خواهد بود. با این حال، آنها تمام تلاش خود را به کار می‌گیرند تا ریسک حاصل از این کار را به شدت کاهش دهند.
استخوان‌خرد کرده‌های دنیای سرمایه‌گذاری بهتر می‌دانند که هر روشی برای انجام سرمایه‌گذاری با ریسک‌های خاص خود همراه است که صندوق‌های سرمایه‌گذاری بورسی نیز از این قضیه مستثنی نیستند. اخیرا بسیاری از افراد جامعه رو به بازار سرمایه آورده‌اند. بسیاری از آنها از دانش کافی برای انجام این کار برخوردار نیستند که همین امر ریسک فعالیت را بالا خواهد برد.
برای افرادی که به تازگی به بازار سرمایه ورود پیدا کرده‌اند، صندوق‌های سرمایه‌گذاری یکی از بهترین گزینه‌ها برای فعالیت در بورس است. چرا که ریسک آنها نسبت به سرمایه‌گذاری مستقیم بسیار کمتر است. این صندوق‌ها انواع مختلفی دارند که هر کدام تفاوت‌هایی با یکدیگر دارند. ما در مقاله زیر به انواع صندوق‌های صندوق‌های سرمایه‌گذاری و تفاوت آنها اشاره کرده‌ایم.
مطالعه بیشتر: انواع صندوق‌های سرمایه‌گذاری در بورس و تفاوت آنها
با معایب صندوق‌های سرمایه‌گذاری آشنا شویم
برای افراد تازه‌کار در بازار سرمایه همواره سوال است که محدودیت‌ها و معایب صندوق‌های سرمایه‌گذاری بورسی چیست؟ بهتر است قبل از اشاره به این موضوع در نظر بگیریم که منظور از معایب در اینجا بیشتر ریسک صندوق‌های سرمایه‌گذاری است. این ریسک با توجه به میزان دانش فرد، سرمایه و انتظارات وی از سرمایه‌گذاری مشخص خواهد شد. به نحوی که ممکن است افرادی که از دانش بورسی برخوردار هستند اساسا در این صندوق‌ها سرمایه‌گذاری نکنند.
البته در سالیان اخیر و به علت تلاطم‌های موجود در اقتصاد ایران و ورشکستگی موسسات مالی و اعتباری، برخی از افراد ممکن است نسبت به صندوق‌های بورسی نیز بدبین شده باشند. به گونه‌ای که برای برخی از سرمایه‌گذاران ورشکستگی صندوق‌های سرمایه‌گذاری نیز محل ابهام است. در پاسخ باید گفت سازوکار صندوق‌های بورسی اساسا با موسسات مالی بسیار تفاوت داشته و نمی‌توان آنها را با هم مقایسه کرد. این صندوق‌ها تحت نظارت سازمان بورس و اوراق بهادار و دارای مجوز هستند و دارای چندین سال سابقه فعالیت هستند. با این حال ما در مقاله فوق به طور مفصل به این سوال پاسخ داده‌ایم. در ادامه به زبان ساده به مهم‌ترین معایب صندوق‌های سرمایه‌گذاری اشاره خواهیم کرد.
ریسک صندوق‌های سرمایه‌گذاری؛ سود به مراتب کمتر از روش مستقیم
به طور کل میزان بازگشت سرمایه در این صندوق‌ها نسبت به روش مستقیم کمتر خواهد بود. هر چند امکان دارد که برخی اوقات شما در روش مستقیم دچار زیان شوید اما سود خوبی در صندوق‌ها به دست آورید. با این حال، به طور میانگین و متوسط میزان سود و بازدهی صندوق‌های مشترک کمتر از روش مستقیم خواهد بود. به همین دلیل است که معمولا افرادی که از دانش لازم برخوردار هستند، بیشتر تمایل دارند تا به روش مستقیم سرمایه‌گذاری کنند.
البته باید این نکته را نیز در نظر گرفت که صندوق‌ها نیز انواع مختلفی دارند که میزان بازدهی و ریسک هر کدام از آنها متفاوت است. به عنوان مثال، معمولا میزان بازدهی صندوق‌های درآمد ثابت تفاوت محسوسی با روش معامله‌گری مستقیم دارد. در برخی از اوقات ممکن است درصد سود این صندوق‌ها نزدیک یا به اندازه درصد سود سپرده‌های بانکی باشد. هر چند که معمولا این صندوق‌ها نیز تلاش می‌کنند که بازدهی آنها بالاتر از نرخ سود بانکی باشد.
معایب صندوق سرمایه‌گذاری؛ افراد تسلط کمتری بر مدیریت سرمایه خود دارند
در این روش از سرمایه‌گذاری شما سرمایه خود را به صندوق‌ها سپرده و چندان تسلط خاصی بر نحوه مدیریت کردن آنها ندارید. به عنوان مثال، افراد نمی‌توانند انتخاب کنند که کدام سهام را خریداری کرده یا در چه شرکت‌هایی سرمایه‌گذاری کنند. از این حیث می‌توان سرمایه‌گذاری در صندوق‌های مشترک را همانند سرمایه‌گذاری در بانک دانست.
هر پند که معمولا مدیران صندوق‌ها با استفاده از دانش و تخصص خود تلاش می‌کنند تا بهترین نوع سرمایه‌گذاری را انجام دهند، اما تقریبا می‌توان گفت که میزان تسلط افراد بر چگونگی مدیریت کردن دارایی‌هایشان صفر است. آنها اطلاعی ندارند که سهام‌های خریداری شده توسط صندوق‌ها چه اندازه بازدهی دارند. ممکن است میزان بازدهی آنها بیشتر از حدی باشد که سود دریافت می‌کنند.
البته ناگفته نماند که این کار برای بسیاری از سهامداران مفید خواهد بود. چرا که نیازی به صرف وقت و هزینه جهت مدیریت کردن دارایی خود در بازار سرمایه نخواهند داشت. آنها صرفا سود و بازدهی سرمایه‌گذاری‌شان را دریافت می‌کنند.
ریسک صندوق‌های سرمایه‌گذاری؛ هزینه اداره صندوق‌ها کسر می‌شود
صندوق‌های مشترک دارای دفاتر، کارمندان و هزینه‌های جاری متعدد هستند. معمولا روال به این صورت بوده که مدیران صندوق از محل سود و بازدهی سرمایه‌گذاری، هزینه‌های جاری صندوق را پرداخت می‌کنند. همین مساله باعث می‌شود که میزان بازدهی صندوق‌ها کمتر از سرمایه‌گذاری مستقیم شود.
نکته دیگر در این خصوص آن است که سهامداران معمولا اطلاعی از میزان هزینه‌های جاری صندوق ندارند. بنابراین ممکن است که برخی از صندوق‌ها هزینه‌های بیشتری داشته و برخی دیگر کمتر باشد. این مساله تاثیر محسوسی بر میزان بازدهی سرمایه‌گذاری خواهد داشت.
معایب صندوق‌های سرمایه‌گذاری؛ نداشتن حق رای در مجامع شرکت‌ها
در روش سرمایه‌گذاری مستقیم سهامداران میتوانند در مجامع شرکت‌ها شرکت کنند و دارای حق رای هستند. اما در این روش سهامداران از چنین حقی برخوردار نیستند که یکی از محدودیت‌های صندوق‌های مشترک به شمار می‌رود. چرا که برای برخی از سهامداران حق حضور در مجامع بسیار مهم است. البته در برخی حالات خاص و زمانی که افراد سهام صندوق سرمایه‌گذاری
ما به مهم‌ترین معایب صندوث‌های سرمایه‌گذاری اشاره کردیم، هر چند که ممکن است برخی محدودیت‌های دیگر نیز وجود داشته باشد که بنا به انواع مختلف صندوق‌ها می‌تواند متفاوت باشد. در ادامه به بیان مهم‌ترین مزایای صندوق‌های سرمایه‌گذاری می‌پردازیم.
مطالعه بیشتر: انواع مدل‌ها و روش‌های سرمایه‌گذاری را بشناسیم
با مزایای صندوق‌های سرمایه‌گذاری آشنا شویم
علی‌رغم برخی از ریسک‌ها و محدودیت صندوق‌های سرمایه‌گذاری، اما مزایای متعددی را نیز می‌توان برای آنها در نظر گرفت. به همین دلیل استقبال از آنها روز به روز در حال افزایش است. از جمله مهم‌ترین این مزایا می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
مزایای صندوق‌های سرمایه‌گذاری؛ صرفه‌جویی در وقت و هزینه
یکی از مهم‌ترین مزایای صندوق‌های سرمایه‌گذاری، صرفه‌جویی در وقت و زمان افراد سهامدار است. چرا که در این روش سهامداران نیازی به تحلیل و رصد بازار نداشته و این کار بر عهده صندوق خواهد بود. به همین دلیل آنها میتوانند یک درآمد دوم بدون صرف وقت خاصی داشته باشند.
این در حالی است که در روش سرمایه‌گذاری مستقیم، افراد علاوه بر تسلط به دانش بورسی باید هر هفته یا همه روزه بخشی از اوقات خود را به مدیریت سهام خود اختصاص دهند. این مساله برای افرادی که شغل دیگری دارند، می‌تواند دردسرساز باشد.
مساله دیگر آن است که در این روش افرادی چندان نیازی به کسب تخصص و دانش بورسی و شرکت در دوره‌های آموزشی بازار سرمایه نخواهند داشت. بنابراین از این منظر نیز در زمان و هزینه آنها صرفه‌جویی قابل توجه خواهد شد.
مزایای صندوق‌های سرمایه‌گذاری؛ ریسک پایین سرمایه‌گذاری
معمولا مدیران و دست‌اندرکاران صندوق‌ها از افراد ذی‌نفوذ و صلاحیت‌دار در عرصه بازار سرمایه هستند. آنها دارای سال‌ها سابقه و تجربه در این خصوص بوده و قادر به ارائه تحلیل‌های تکنیکال و بنیادین در خصوص سهام شرکت‌های مختلف هستند.
دست‌اندرکاران صندوق‌ها عموما با سایر حوزه‌های سرمایه‌گذاری از جمله سرمایه‌گذاری در بازارهای طلا، ارز، سکه، مسکن و اوراق بدهی آشنایی دارند. چرا که برخی از صندوق‌ها باید سرمایه سهامداران را در این بازارها سرمایه‌گذاری کنند.
تخصص و تجربه دست‌اندرکاران صندوق باعث می‌شود تا ریسک سرمایه‌گذاری در صندوق‌ها به میزان بسیار زیادی کاهش پیدا کند و این موضوع مهم‌ترین مزیت سرمایه‌گذاری در آنها به شمار می‌رود. البته میزان ریسک در انواع مختلف صندوق‌ها با یکدیگر متفاوت است. به عنوان مثال، معمولا صندوق‌های درآمد ثابت دارای کمترین میزان ریسک سرمایه‌گذاری هستند.
مزایای صندوق‌های سرمایه‌گذاری؛ میزان نقدشوندگی بالا
در روش مستقیم معمولا در بسیاری از اوقات به اصطلاح صف فروش شکل می‌گیرد که باعث می‌شود میزان و درجه نقدشوندگی سرمایه آنها کاهش پیدا کند. بنابراین در برخی از مواقع آنها ممکن است متحمل ضرر و زیان شوند. چرا که تاخیر در فروش سهام می‌تواند منجر به کاهش قیمت آن شود.
با این حال، در روش غیرمستقیم، سهامداران معمولا میتوانند در هر بازه زمانی درخواست خود جهت فروش سهام و دریافت سود را ارائه دهند. به همین دلیل از این منظر درجه نقدشوندگی بسیار بالاتری نسبت به روش مستقیم دارد. میزان نقدشوندگی سرمایه در صندوق‌ها به نحوی است که برخی از آنها دارای ضامن نقدشوندگی هستند که سهامداران میتوانند از آن استفاده کنند.
مزایای صندوق‌های سرمایه‌گذاری؛ بازدهی به نسبت مناسب
اگرچه برخی اعتقاد دارند که میزان بازدهی صندوق‌های سرمایه‌گذاری دارای تفاوت محسوسی با روش مستقیم است، اما واقعیت معمولا چیز دیگری را نشان می‌دهد. از آنجا که مدیران صندوق‌ها از دانش کافی برای سرمایه‌گذاری برخوردار هستند، بنابراین معمولا در حوزه‌هایی سرمایه‌گذاری می‌کنند که از بازدهی آن مطمئن باشند.
ضمن آنکه نباید این نکته را نیز فراموش کنیم که صندوق‌های سرمایه‌گذاری بسته به نوع صندوق معمولا تمام یا بخشی از سرمایه خود را در سپرده‌های بانکی یا برخی حوزه‌های مشابه دیگر سرمایه‌گذاری می‌کنند. به همین دلیل هم از اطمینان بالایی برخوردار بوده و هم تنوع در سرمایه‌گذاری، ریسک آن را بسیار کاهش می‌دهد.
کلام آخر
ما در این مقاله به مهم‌ترین مزایا و معایب صندوق‌های سرمایه‌گذاری اشاره کردیم. با این حال، این صندوق‌ها مزایا و معایب دیگری نیز دارند که جهت اطلاع دقیق از آنها و چگونگی سرمایه‌گذاری می‌توانید با خبرگان سرمایه‌گذاری مشورت بگیرید.