متن روان نویسی شده
مهدی نصیری◀️ متن روان نویسی شده کتاب "تنبیه الأمة و تنزیه الملة"، نوشته آیت الله محمد حسین نایینی - ۴۳
✍️مهدی نصیری
اشکال دیگری که متشرعان موافق استبداد و مخالف مشروطه، مطرح کرده اند، عدم مشروعیت رأی اکثریت و بدعت دانستن آن است. اما در رد بدعت بودن آن، آنچه در مطالب گذشته در باره ماهیت بدعت و تعریف آن گفتیم کفایت می کند و نیازی به تکرار آن نیست.
وقتی ضرورت مشورتی بودن حکمرانی را ولو در باره حکومت پیامبر ص با نص و صریح آیه قران، ثابت کردیم، روشن می شود که برای تحقق این امر باید به آرای اکثریت مراجعه کرد اما جدای از این دلیل، یکی از مرجحات عقلایی برای اخذ یک دلیل هنگام تعارض ادله، رجوع به اکثریت است و نظر اکثریت در کشف دلیل صواب بر نظر اقلیت ترجیح دارد و از قویترین مرجحات عقلایی است و مضمون روایت مقبوله عمر بن حنظله هم بر این امر اشعار دارد. در صورت اختلاف آرای ملت در امری، اگر هر دو طرف مورد اختلاف امر مشروعی باشد، ترجیح نظر اکثریت از باب ضرورت حفظ نظام اجتماع و عدم اخلال به آن، امری واجب می شود.
علاوه بر همه اینها موافقت حضرت ختمی مرتبت ـ درود خداوند بر او و خاندانش باد ـ با آرای اکثر اصحاب و یاران خود در موارد متعدد، مورد نقل و روایت شیعه و سنی است. آن حضرت هم در جنگ احد با نظر اکثریت اصحاب مبنی بر جنگیدن در بیرون از مدینه ـ علی رغم نظر مبارکش بر جنگیدن در داخل مدینه ـ موافقت کردند و هم در جنگ احزاب در مورد مصالحه با قریش در ازای دادن مقداری از خرمای مدینه به آنها ـ که پیشنهاد حضرتشان بود ـ از نظر خود کوتاه آمدند و نظر مخالف اکثر اصحاب را پذیرفتند.
{پيامبر اكرم ص پس از چهار روز محاصره مدينه و براى درهم شكستن اتّحاد جبهه دشمن به دو تن از سران قبائل پيشنهاد كرد كه یک سوم محصول خرماى مدينه را به آنان دهد تا ايشان قريش را از ادامه محاصره مدينه منصرف سازند ولى وقتى آمادگى سعد بن عباده و سعد بن معاذ دو تن از بزرگان شهر مدينه را ـ که نفوذ رأی بسیاری بر مردم داشتند ـ براى صبر و استقامت مشاهده كرد، تصميم گيرى را به ايشان وانهاد و از عقد قرار داد با قبائل ياد شده صرفنظر فرمود. (واقدى، مغازى، ج ۲، ص ۴۷۷ – ۴۷۸)}
همچنین در سیره امیر مؤمنان ع شاهد عمل به رأی اکثریت هستیم. در ماجرای شوم حکمیت در جنگ صفین اکثر یاران حضرت، فریب قران بر سر نیزه کردن شامیان را خوردند و خواستار توقف جنگ با معاویه که در حال رسیدن به مرحله نهایی و پیروزی بود، شدند، و امام علی رغم نظر خود و جمعی دیگر از یاران با هوش و فهیمش، به نظر اکثریت تن داد و حکمیت را پذیرفت.
حضرت بعدا در پاسخ به خوارج که او را به دلیل پذیرش حکمیت که موجب پیروزی معاویه شد، گمراه خواندند، فرمود، پذیرش حکمیت گمراهی نبود بلکه همراهی با رأی اکثریت بود، هر چند که اکثریت در این مساله به خطا رفته بود.
{سید جواد ورعی مصحح تنبیه الامة در پاورقی می نویسد: چنين جمله‌اى در سخنان امام على ع در ماجراى حكميت يافت نشد، تنها جملاتى وجود دارد كه شايد مراد مؤلف اشاره به آنها باشد. امام در دو خطبه از خطبه هاى نهج البلاغه خطاب به خوارج مى فرمايد: من نمى خواستم به شما ضررى برسانم، بلكه شما را از حكميت در اين ماجرا نهى كردم ولى نپذيرفتيد و مانند پيمان شكنان مخالفت كرديد تا آنكه به ميل و خواهش شما رفتار كردم. (ر . ك: نهج البلاغه ، خ ۳۶و خ ۱۲۷ )}
در هر صورت ما به اکثر اشکالات مخالفان مشروطه در اینجا پاسخ دادیم و برخی اشکالات ضعیف و سست دیگر کرده اند که از پاسخهای داده شده قبلی، پاسخ آنها نیز روشن می شود و نیازی به پاسخ آنها نیست.
خوب است در اینجا کلامی را از حضرت آیت الله آقای آخوند ملا محمد خراسانی ذکر کنیم که در پاسخ به پیام شفاهی مرجعیت اهل سنت (در مورد ضرورت دفاع از مشروطیت) در اسلامبول به ایشان از طریق برخی ایرانیان مقیم در ترکیه، نوشته بود.
آخوند خراسانی در ضمن بیانات مفصلی که در تحکیم اساس مشروطیت و هدم بنای استبداد، نوشته بود، آورده بود:
«اين سيل عظيم كه به نام تمدّن بشرى از بلاد غرب به سمت ممالك اسلاميّه سرازير است، اگر ماها رؤساى اسلام جلوگيرى نكنيم و تمدّن اسلامى را كاملا به موقع اجرا نگذاريم، اساس مسلمانى تدريجا از آثار آن سيل عظيم محو و نابود خواهد بود.» !
ادامه دارد
#کتاب_تنبیه_الأمة_و_تنزیه_الملة
@MostafaTajzadeh