مافیای انتقال آب، ادامه مافیای سدسازی
همدلی| ستاره لطفیبررسی نظرات متخصصان محیط زیست پیرامون پیامدهای انتقال آب در کشور
سفر رئیس جمهوربه یزد و تاکید او بر عزم دولت برای اجرای طرح‌های انتقال آب، یک بار دیگر طرح‌های انتقال آب از خلیج فارس و دریای عمان به یزد، اصفهان، کرمان، خراسان و ... را بر سر زبان‌ها انداخته است.
ابراهیم رئیسی، پنج شنبه ۲۲ دی ۱۴۰۱ در جریان دومین سفر استانی خود به دارالعباده، دستور اجرای عملیات ابرطرح انتقال آب از خلیج فارس به یزد را صادر کرد. این طرح با هدف صنعت و کشاورزی پربازده و پشتیبانی از آب شرب مورد نیاز استان اجرایی خواهد شد و قرار است میزان تخصیص آب از خلیج فارس برای استان یزد ۲۵۰ میلیون مترمکعب باشد. برای اجرای کامل خط انتقال آب از خلیج فارس به استان یزد بالغ بر ۱۵۰ هزار میلیارد تومان اعتبار از محل حقوق دولتی معادن تخصیص یافته است.
بر اساس گزارش شرکت مدیریت منابع آب، هم اکنون 3 خط انتقال آب از خلیج فارس به استان‌های سیستان و بلوچستان، یزد و اصفهان در دست اجرا قرار گرفته است. بر اساس اطلاعات این شرکت، طی چهار سال آینده میزان تولید آب توسط آب‌شیرین‌کن‌های کشور را در جوار دریا ۶ برابر می‌شود.
مطابق این اطلاعات هم اینک، طرح انتقال آب دریای عمان به استان سیستان و بلوچستان در مجلس مصوب شده و مقرر شده است، عملیات اجرایی این طرح بزرگ در بخش دریا و آبگیرها با سرعت به انتها برسد این پروژه هم اکنون 8 درصد است.
بر این مبنا، خط دوم انتقال آب از خلیج فارس به فلات مرکزی صبح روز 22 دی سال جاری با حضور رئیس جمهور آغاز شد، این درحالی است که خط اول انتقال آب از سال ۱۳۸۸ تعریف و در سال ۱۳۸۹ مصوب و عملیات اجرایی آن آغاز شد. بر اساس پیش‌بینی‌ها، خط دوم انتقال آب خلیج فارس تا 4 سال آتی در مدار فعالیت قرار می‌گیرد.
از سوی دیگر، خط سوم انتقال آب از خلیج فارس به فلات مرکزی با محوریت استان اصفهان در دستور کار دولت سیزدهم قرار گرفته است. بر اساس به‌روزترین اطلاعات این پروژه، عملیات اجرایی این خط از غرب بندرعباس آغاز شده و آب‌شیرین‌کن‌ها در این ناحیه احداث می‌شوند.
هشدار کارشناسان نسبت به انتقال آب
ایده انتقال آب از خلیج فارس به کرمان و با هدف تامین آب کشاورزی استان کرمان ابتدا در زمان ریاست جمهوری هاشمی رفسنجانی مطرح شد و سپس بنگاه‌های سرمایه‌گذاری در انتقال آب به مرور در کشور رو به فزونی رفت و اکنون در دولت سیزدهم این ایده که بسیاری آن را کورتر کردن گره ورشکستگی بحران آب در ایران می‌دانند، در حال انجام است
تاکید رئیس جمهور بر انتقال آب در حالی است که کارشناسان و متخصصان، بارها و بارها نسبت به انجام این امر هشدار داده و آن را آخرین راه دانسته‌اند. همین چند روز پیش،«کامران داوری»، عضو هیئت علمی و رئیس پژوهشکده آب و محیط‌زیست دانشگاه فردوسی در یادداشتی نوشت: «انتقال آب، راه آخر است». داوری در این یادداشت تاکید کرد که: «انتقال آب برای تامین نیازهای محدوده‌ای خاص، امری است که به‌عنوان تیر آخر باید مورد استفاده قرار گیرد، نه راه اول. نخستین و بهترین راه‌حل، این است که ما با آنچه داریم، سازگار شویم تا در نهایت گرفتار مصیبت‌هایی از جنس آنچه در بسیاری از مناطق دنیا، ... به‌وقوع پیوسته، نشویم.»
او در ادامه نوشت: «اما اگر قرار است انتقال آب به‌عنوان راه‌حلی بی‌جایگزین باشد، ۲نکته باید مورد توجه قرار گیرد؛ - تامین هزینه و رعایت مسائل زیست‌محیطی.»
رد پای مافیای آب در انتقال آب
حسین آخانی، استاد دانشگاه و کارشناس محیط زیست یکی از مخالفان انتقال آب بین‌حوضه‌ای در گفت‌وگو باخبرآنلاین فرایند انتقال آب از خلیج فارس را همانند پروژه‌های سدسازی در کشور را روش‌های «مافیای آب» معرفی می‌کند.
او به خبرآنلاین گفت:«انتقال آب از خلیج فارس و دریای عمان از اشتباهات بسیار بزرگ در کشور و بسیار مشخص است مافیایی که تا حالا پی‌گیر سدسازی در انتقال آب بود ،در حال حاضر با تعریف جدیدی از تامین آب، منافع خود را حفظ می‌کند».
او ادامه داده:« همه متخصصان اقتصاد معتقدند، چنین انتقالی هزینه‌های کلانی را روی دوش کشور می‌گذارد و به هیچ وجه به صرفه نیست، باید چند سیاست مناسب را پی‌گیری کنیم تا با مشکل کم‌آبی در کشور برخورد کنیم. یکی از مهم‌ترین سیاست‌ها این است که صنایع آب‌بر را از مناطق مرکزی به مناطق ساحلی منتقل کنیم و اگر ما فکر کنیم که با انتقال آب به استان یزد، می‌توانیم نیاز آبی این استان را با روش‌های غیرآبی پایداری که در کشور وجود دارد، حل کنیم، کاملا به بیراهه رفته‌ایم؛ اگر این راه حل جواب‌گو بود باید انتقال آب از زاینده‌رود که قبلا به یزد و کرمان صورت گرفته بود، آن نیاز را جواب می‌داد.
طرح‌های انتقالی آخرین گزینه برای مسیرهای کوتاه
این روزها که صدای انتقال آب خلیج فارس و دریای عمان به بخشی از مناطق ایران بلندتر از هر زمان دیگری به گوش می‌رسد، محمد درویش،کنشگر محیط زیست نیز نسبت به این موضوع بی‌تفاوت نبوده و نسبت به آن در صفحات مجازی خود و همچنین گفت‌وگو با رسانه‌ها واکنش نشان داده است.
وی چند روز پیش در صفحه ایستاگرامش نوشت:«طرح انتقال آب از دریای عمان در شرایط کنونی مملکت که عملا بیش از سی میلیارد متر مکعب سالانه آب خاکستری در بخش‌های خانگی، تجاری، کشاورزی، صنعت و زباله تولید می‌شود منطقی و خردمندانه نیست. چرا به جای اولویت دادن به بازچرخانی آب و تاسیس تصفیه خانه، مرمت لوله‌کشی شهری، تفکیک آب شرب از مصارف بهداشتی منازل و مدیریت مصرف در بخش‌های کشاورزی و صنایع آب برسراغ آسان‌ترین و گران‌ترین کار ممکن رفته‌ایم؟»
درویش در مورد این موضوع که برخی طرح انتقال آب را به عنوان یکی از گزینه‌های جلوگیری از مهاجرت توصیف می‌کنند، به خبر آنلاین گفته: :«طرح‌های انتقال آب در زمانی می‌تواند توصیه شود، که هیچ راه دیگری برای جلوگیری از مهاجرت مردم وجود نداشته باشد و آن زمان می‌توان توجیه کرد.»
او به انتقال آب از بندر گواتر به زابل و زاهدان اشاره کرده و گفته :« در بین تمامی طرح های انتقال آب، تنها طرح انتقال آب از بندر گواتر به زاهدان و زابل توجیه‌پذیر است چون مکان‌هایی محسوب می‌شوند که به شدت منابع آب کمی دارند و وابسته به افغانستان هستند و ما به جای اینکه اندک آبی را که از هیرمند می‌آید، وارد چاه‌ها کنیم و باعث خشکی هامون و افزایش ریزگردها و نابودی توان زیست‌پذیری منطقه شویم، خوب است آبی که از هیرمند می‌آید را رها کنیم به هامون و برای مردم زابل و زاهدان طرح انتقال آب اجرا کنیم از دریای عمان که متصل است به اقیانوس هند و برای حجم بزرگی که دارد کم‌ترین آسیب پذیری محیط زیستی را می‌بیند.»
کلیه حقوق مادی و معنوی متعلق به روزنامه همدلی است.