شوک درمانی در بازار سرمایه
رضا غنی پوردوستان کارشناس اومدن و پیشنهاداتی دادن برای بهبود وضعیت بازار سرمایه. متاسفانه با دیدنش متوجه شدم هنوز دید مهندسی به بازار حاکم هستو فقط به دنبال اضافه کردن محدودیت های جدید و همینطور ورود پول به هر شکلی به بازار هستن, بدون توجه به دلایل اصلی مشکلات. دو سال قبل شروع رشد اولیه بازار بود, اما سال گذشته فشار غیرطبیعی به بازار برای ورود پول و همینطور موانعی که وجود داشت برای عمق دادن به بازار در چند دهه گذشته باعث شدن قیمت سهم ها بیشتر از حالت طبیعی خود رشد کنه، حال باز هم شاهد همون تفکر هستیم.
ما باید توجه کنیم در زمانی که ورود نقدینگی بسیار بزرگ به بازار داشتیم در آخر این ورود نقدینگی نتونست نجات بخش باشه و حتی تبدیل به کابوسی برای بازار شد. طبیعی هم هست, مگه هر قیمتی در بازار خریدنی به حساب میاد؟ منظور من از تمام این حرفا اینه, بازار باید یک روند طبیعی داشته باشه و برای داشتن روند طبیعی ما نیاز داریم به یک بازار واقعی.
بازار واقعی چیه؟ بازار جایی هست که انسان ها به صورت داوطلبانه شروع به مبادله می کند. و در این مبادلات قوانین به صورت طبیعی در دل خود بازار ایجاد میشه. بنابراین هر نوع قوانین و محدودیت و جهت دهی به بازار از خارج خود بازار, یک روند غیر طبیعیه که باعث دستکاری قیمت ها خواهد شد. دستکاری قیمت ها بدترین اتفاق ممکن در یک بازار است. فراموش نکنیم، قیمت ها نشانه اند. تمام این مدیران با این ایده که ما بهتر از مردم صلاح آنها را میدانیم و به بیشتر از آنها می فهمیم دست به خلق قوانین میزند. اما در واقعیت هیچکس جز خود مردم دلشون بیشتر برای سرمایشون نمی سوزد.
حالا که این صد کارشناس نظرات خودشون رو دادن, چرا یکبار هم ما پیشنهاد ندیم؟ ظاهراً این نظرات خیلی هم کارشناسانی نیست و بیشتر به فکر جلب توجه و ایجاد بستری برای رانت بیشتر برای پول های بزرگ در بازار هستن. من چند مورد که از نظر من در بازار برای اصلاح باید انجام داد مینویسم:
حذف دامنه نوسان. دامنه نوسان هیچ کمکی به سهامداران برای حفاظت از آن ها نمی کنه. به طور مثال اگر سهمی امروز در بازار 1000 تومان ارزشیابی شود و بعد بازار به این نتیجه برسه که این ارزش گذاری اشتباه بود و ارزش واقعی سهام 500 تومانه, قیمت با دامنه نوسان یا بدون دامنه نوسان به سمت 500 تومان حرکت خواهد کرد. ایجاد محدودیت در حرکت سهم به سمت 500 تومان فقط باعث ایجاد صف فروش خواهد شد. حتی ممکنه باعث سقوط قیمت بیشتر از محدوده 500 تومان شود. چون خریدار با دیدن صف فروش از خرید خود منصرف میشن و کمبود تقاضا برای خرید، سهم رو به قیمت های بسیار پایین تر حرکت میده و برعکس.
حدف زمان پیش گشایش بازرا. زمان پیش گشایش بازار بزرگترین نعمت برای سهامدارن بزرگ بازارست که قصد دستکاری بازار رو دارن.
حذف مجوز برای تحلیلگران و همینطور موانعی که وجود دارد برای ایجاد کارگزاری و رقابت بین آنها. همیشه در تمام دنیا این رقابت بود که باعث افزایش کیفیت تولید کالا و خدمات شد. رقابت در بین تحلیلگران باعث میشه مردم مشاوران بهتری پیدا کنن و مشاوران بد در بازار با ارائه تحلیل‌های اشتباه از گردونه رقابت حذف بشن. کارگزاری ها هم, در زمانی که رقابت وجود داشته باشه, مجبور میشن برای کسب سود بیشتر و جلب مشتری خدمات با کیفیت تر و با قیمت مناسب تر ارائه کنن.
حدف مالیات از معاملات. هیچ دلیل منطقی برای گرفتن مالیات از سهامداران در هنگام معامله نیست, چون سهامداری که مالک سهام شرکتیه که مالیات خودوشو قبلا از طریق خود شرکت پرداخت کرده. همینطور دولت هیچ نوع خدماتی به سهامداران پرداخت نمیکنه، که حال بخواد بابت خدماتش از سهامداران پول مطالبه کنه. بخش خطرناک دیگه، اینه که دولت وقتی میبینه، میتونه از طریق گرفتن مالیات پول خوبی بدستش بیاد، بازار رو به نوعی دچار نوسان میکنه که مردم روی به معاملات کوتاه مدت بیارن و دید بلند مدت نداشته باشن.تا تعداد معاملات بالا بیشتر بشه.
حذف هر نوع مانع برای انجام معاملات برای افراد و ابزارهای معاملاتی مانند فروش استقراضی, اهرم های مالی, بیمه سهم و .... ایجاد مانع برای معامله باعث دستکاری در عرضه و تقاضا میشه. ابزارهای معاملاتی هم کمک می‌کنند تا ریسک معاملات برای افراد کم بشه، مثل بیمه کردن سهم. همینطور اهرم های معاملاتی باعث میشن حرفه ای ها و افرادی که بر مبنای تحلیل درست معامله می کنند بازدهی بیشتری نسبت به کل بازار به دست بیارن که این مورد جذابیت فعالیت این گروه رو بیشتر میکنه. مردم بیشتر به دنبال اموزش میرن. همینطور اهرم های مالی باعث نقد شوندگی فوق العاده زیاد در بازار میشه. فروش استقراضی هم کمک میکنه سهامداران بلند مدت از قرض دادن سهام سود کنن و کمتر دنبال فروش سهم برن و همینطور وقتی بازار شروع به ریزش میکنه افراد بتونن در بازار سود کنن. نقش مهم دیگه این ابزار کمک به کاهش ریسک تشکیل حباب هست.
پذیرش سهام به عنوان دارایی (مثلا زمان وام گرفتن بتونین از سهامتون به عنوان ضامن و یا وثیقه)
حذف قیمت گذاری دستوری و یارانه ها و امتیازاتی که به شرکتها داده میشه. فراموش نکنیم این سهامداران هستند که مالک تولیدات شرکتهان. دولت به خودش اجازه میده که برای دارایی سهامدارن قیمت گذاری کنه. مثل موردی که در فولاد و خودرو می بینیم. دولت تورم ایجاد میکنه بعد میگه این مردم هستند که گرون می فروشند. با این بهانه میاد و قیمت ها را به زور پایین میاره (که قطعا شکست میخوره). هزینه این قیمت ارزان‌تر رو سهامدار بیچاره باید از جیب خودش پرداخت کنه و این هم خودش یک نوع مالیات هست.
هدف از پیشنهاد این موارد، تبدیل بازار به یک بازار طبیعی است که مبنای موفقیت افراد یک رقابت سالم باشد نه داشتن رانت و امتیازهای ویژه.