سن برای حرفه‌ای‌ها فقط یک عدد است

نگاهی به روند تولیدات اسکورسیزی، کارگردان ۸۱ ساله آمریکایی

به نظرتان در 80 سالگی در حال انجام چه کاری هستید؟ شاید بگویید خانه سالمندان، شاید هم دوران بازنشستگی را کنار خانواده در یک جای خوش آب‌و‌هوا می‌گذرانید، اما افرادی هم وجود دارند که سن برای آن‌ها تنها یک عدد است، مثل دکتر سهراب‌پور خودمان که در این سن وسال همچنان دست از تلاش و کوشش برنداشته است و به اثرگذاری مثبت خود ادامه می‌دهد. در این شماره می‌خواهیم با یک فرد 81 ساله که نه در عرصه علمی، بلکه در عرصه هنر و سینما در حال تلاش و کوشش است آشنا شویم، مارتین اسکورسیزی.

فیلم‌های او به صحنه‌های خشن، کلمات نامناسب و کشته شدن شخصیت مورد توجه‌ها درست در زمانی که غرق در فیلم توقعش را ندارید معروف است.

اولین فیلم بلند او سال 1967 با نام «چه کسی در اتاقم را می‌زند؟» پخش شد. این فیلم توسط راجر ایبرت منتقد بزرگ، مورد تمجید قرار گرفت و او را یک کارگردان نوظهور معرفی کرد. سپس مارتین چند مستند و فیلم ساخت و در سال 1976 راننده تاکسی را منتشر کرد، فیلمی که رابرت دنیرو برای بازی در آن، سه ماه راننده تاکسی بودن را تجربه کرد تا به روش متداکتینگ بهترین بازی را از خود با کارگردانی اسکورسیزی به نمایش بگذارد و نتیجه یک فیلم جنایی معروف شد.

در هالیوود چند فیلم مبنا وجود دارد که مابقی کارگردان‌ها بر اساس آن فیلم‌سازی می‌کنند؛ فیلم‌های این کارگردان اغلب اینگونه است و یکی از معروف‌ترین آن‌ها رفقای خوب است؛ به معنای واقعی کلمه یک شاهکار، اسکورسیزی کازینو و مرد ایرلندی را شبیه آن ساخت، اما همچنان رفقای خوب با امتیاز بالاتر یک سروگردن از تمامی فیلم‌های این سبک بالاتر است.

نسخه دیجیتال فیلم جدید کارگردان ما زودتر از موعد پخش شد و بار دیگر شاهد همکاری رابرت دنیرو و لئوناردو دیکاپریو با این کارگردان نام‌آشنا هستیم. دنیرو در 10 فیلم و دیکاپریو در 6 فیلم با این کارگردان همکاری داشته‌اند.

نکته‌ای که در انتخاب هر فیلمی باید به آن توجه کنید ژانر فیلم است؛ چند روز پیش فیلم جدید دیوید فینچر در ژانر جنایی پخش شد و مورد انتقاد فراوانی قرار گرفت که چقدر داستان فیلم کسل‌کننده و یکنواخت است! واضح است شما نباید از چنین فیلمی در این ژانر توقع هیجان یک فیلم اکشن را داشته باشید.

انتخاب آثار اسکورسیزی هم از این قاعده مستثنا نیست؛ او گاهی یک فیلم می‌سازد مثل دار و دسته نیویورکی که ژانر هیجانی دارد و صحنه‌های اکشن زیاد، گاهی هم داستان فیلمش مثل مرد ایرلندی بسیار آرام و روان پیش می‌رود و شما نباید توقع صحنه‌های اکشن خاصی داشته باشید، باید در فیلم غرق شده، همراه بازیگران سوار خودروهای کادیلاک شوید و از حال و هوای مافیا و کارهای جالبشان لذت ببرید وگرنه خسته می‌شوید، چرا که در انتظار یک اتفاق هیجان انگیز هستید که شاید اصلا رخ ندهد، گاهی هم شاهد یک فیلم رازآلود و هیجانی از این کارگردان هستیم مثل جزیره شاتر که در آن لحظه به لحظه اتفاقات عجیب رخ می‌دهد و بعد از فیلم نیاز به یک روانشناس و یک کارشناس دارید تا اول شما را از بهت بیرون آورند و بعد انتهای فیلم را به شما توضیح دهند.

موضوع مهم دیگرِ آثار این کارگردان، زمان آن است؛ اسکورسیزی عادت دارد تمام جزئیات را به شما نشان دهد و تمام شخصیت‌ها را به خوبی معرفی کند تا دیگر سوالی در ذهنتان باقی نماند، و شما این بار هم با یک فیلم حدوداً 3 ساعته مواجه هستید، مانند مرد ایرلندی که یکی از نقدهای وارد به آن طولانی بودنش بود. کار جالب دیگری که این کارگردان می‌کند هم توجه به عاقبت شخصیت‌هاست، اگر نقش اول فیلم شخص درستکاری باشد در زندگی موفق می‌شود و اگر انسان خطاکاری باشد به سزای اعمالش می‌رسد.

از طرف دیگر هم یکی از نکات قابل توجه، فروش فیلم‌های اسکورسیزی‌ست، فیلم‌های او معمولا در گیشه فروش خوبی ندارند، چرا که آمریکایی‌ها عاشق فیلم‌های سبک مارول شده‌اند؛ فیلم‌هایی که پر است از نبرد، هیجان، پرده سبز و خالی از هنر اصیل فیلم‌سازی. اما با این حال اسکورسیزی همچنان بر سنت خود پایبند است و در فیلم‌های او از اصالت فیلم‌سازی و هنر بازیگران لذت می‌برید.

در نهایت به نظرم فیلم جدید اسکورسیزی یک فیلم آرام به دور از هیجان و تعلیق خاصی باشد و قرار است ساعاتی با سرخ‌پوستان آمریکایی زندگی کنید. اگر با داستان همراه شوید و از طولانی آن خسته نشوید از داستان آن لذت خواهید برد. به نظرم این فیلم با توجه به بازیگران، عوامل و کارگردان آن یک شاهکار هنری خواهد بود و در آینده مبنای بسیاری از فیلم‌سازان بزرگ خواهد شد.