دور دنیا در سه جلد
vinesh.irنویسنده مقاله: فاطمه بهجت
مجموعهی سهجلدی پسری که دور دنیا را رکاب زد ترکیبی است از روایتی جذاب دربارهی نوجوانی کنجکاو و دادههای مستند از سرزمینهای مختلف. نویسندهی این کتاب، خود یک ماجراجوی واقعی است. او دور دنیا را با دوچرخه رکاب زده است، تمام سرزمین هند را پیادهروی کرده است و اقیانوس اطلس را پارو زده است. خواندن کتابِ چنین نویسندهای جذّابیتهای خاص خودش را دارد.
نام کتاب: پسری که دور دنیا را رکاب زد (سفر به اروپا و آفریقا/ سفر به آمریکا / سفر به آسیا)
نویسنده: الستر هامفریز
مترجم: لیدا هادی
رده بندی سنی کتاب: 9+
ناشر: اطراف
نوبت چاپ: ۱۴
سال چاپ: ۱۴۰۰
تعداد صفحات: ۱۲۶
ماجراجویی و آشنایی با سرزمینهای گوناگون یکی از موضوعات جذاب برای نوجوانان است. تجربهی کاریام با نوجوانان به من نشان داده که اغلبِ آنها از آشنایی با فرهنگ، باورها، آداب و رسوم، زبان، طبیعت و خلاصه ویژگیهای مختلف سرزمینها و کشورهای گوناگون استقبال میکنند.
به همین علَت هنگامیکه عنوان کتاب پسری که دور دنیا را رکاب زد به چشمم خورد کنجکاو شدم که بخوانمش و اگر مناسب یافتمش با نوجوانان همخوانیاش کنم. همین اتفاق افتاد و تجربهای لذّتبخش از خواندن این کتاب به دست آمد.
ابتدای کتاب، پیش از شروع داستان میخوانیم:
«همه میتوانند دور دنیا رکاب بزنند اما درواقع آدمهای زیادی این کار را نمیکنند. تام انتخاب کرد. این تنها تفاوت او با همهی آن پسرها و دخترهای داخل مدرسه بود. تفاوت بین آنهایی که رؤیای ماجراجویی دارند و آنهایی که ماجراجویی میکنند. تو هم میتوانی دور دنیا را رکاب بزنی یا یک میلیون ماجراجویی دیگر داشتهباشی، اگر فقط انتخاب کنی. آیا انتخاب میکنی؟»
تام نوجوانی است که تمام فکر و ذکرش سفر به دور دنیا است. سر کلاس، در خانه و همهجا به کشورهای مختلف و شگفتیهای دنیا فکر میکند. خواندن اطلاعات متنوع دربارهی سرزمینهای گوناگون ذهن کنجکاو او را راضی نمیکند. او دوست دارد از نزدیک آنها را ببیند. آرزوی او سفر به دور دنیا است و هرگاه هممدرسهایهایش از این آرزوی او باخبر میشوند به او میخندند و او را دست میاندازند. تام امّا روزی مصمم میشود که دور دنیا را با دوچرخه بگردد و این تصمیمش را با خانواده در میان میگذارد. پدر و مادرش هم مخالفت چندانی با سفر او ندارند و به نظر میرسد تام کمکم دارد به رؤیایش نزدیک میشود.
تام با دوچرخهاش و با کولهباری سبک راهی سفر میشود. او اهل کشور انگلستان است و جلد اول به اروپا -قارّهای که تام خودش در آن زندگی میکند- و آفریقا اختصاص دارد. او در این جلد به کشورهایی چون مصر، سودان و اتیوپی سر میزند. در جلد دوم تام به قارهی آمریکا سفر میکند. مسیر حرکت تام در ابتدای هر جلد روی نقشه مشخص میشود. در جلد دوم به کشورهایی مانند پرو، کلمبیا و اکوادور و ایالات متحدهی آمریکا سفر میکند و نهایتاً در جلد سوم به قارّهی آسیا میرود و از کشورهایی مانند چین و ژاپن دیدن میکند و بعد هم به کشور خودش بازمیگردد.
یکی از ویژگیهای این کتاب این است که به دلیل توصیفات فراوان به تصویرسازی ذهنی مخاطب وابسته است و این ویژگی میتواند به جذابیت کتاب اضافه کند. هر کدام از ما هنگام توصیف قبیلهی سرخپوستان، غذاهای ناشناخته و حیوانات عجیب، تصویری خاص در ذهن خود مجسَم میکنیم. یکی دیگر از جذابیتهای این کتاب این است که تجربههای ذکر شده در این کتاب واقعی هستند؛ چرا که نویسندهی کتاب یعنی الستر هامفریز خود، گردشگر و دوچرخهسواری انگلستانی است که در چهار سال سراسر دنیا را رکاب زد. او ماجراجوی برتر نشنال جئوگرافیک هم شده است.
درواقع آنچه که ما در این کتاب میخوانیم حاصل تخیَلات نویسنده بر اساس صرفِ مطالعاتش نیست بلکه برآمده از تجربهی زیستهی نویسنده است. از دیگر امتیازات این کتاب زبان ساده و روان آن است. مترجم بهخوبی توانسته است زبانی مناسب برای برقراری ارتباط با مخاطب برگزیند. کتاب دیگری نیز از همین نویسنده و مترجم با عنوان ماجراجویان بزرگ در نشر اطراف چاپ شده است. این کتاب هم موضوع نسبتاً مشابهی دارد و به سفرهای شگفتانگیز بیست ماجراجو میپردازد.
فرصتی برای باهمخوانی
همانگونه که در ابتدا ذکر شد آشنایی با ملل و جوامع مختلف و همینطور جاذبههای جغرافیایی موضوعی جذاب و کنجکاویبرانگیز برای اغلب نوجوانان است. به همین دلیل این کتاب میتواند به کتابی دوستداشتنی برای نوجوانان بدل شود. علاوه بر این فرصت خوبی را برای معلَمان، مروَجین کتاب فراهم میکند؛ به عنوان مثال دانشآموزان حتماً دوست دارند در کلاسهای جغرافیا علاوه بر اطلاعات خشک کتاب درسی با روایتی جذاب که به کتاب درسیشان هم مربوط است آشنا شوند. مروَجین کتابخوانی هم میتوانند نهایت استفاده را از این سه جلد بکنند.
هر جلد کتاب شامل اطلاعاتی مستند و واقعی از اعتقادات و آداب و رسوم و جاذبههای گردشگری و حیوانات و انواع و اقسام خوراکیها و غذاهاست. برای هریک از این موارد میتوان گشتی در دنیای اینترنت زد و در کنار دادههایی که کتاب به ما میدهد اطلاعاتی به دست آورد و لذّت خواندن کتاب را دوچندان کرد. دیگر آنکه میتوانیم از خوانندگان این کتاب بخواهیم که باتوجّه به یافتههاشان برخی موارد را تحلیل کنند. مثلاّ درخصوص نحوهی برخورد مردم کشورهای مختلف، تأثیر شرایط جغرافیایی بر نحوهی زندگی مردم و مواردی از این قبیل گفتوگو کنند و نظراتشان را بیان کنند.