درسهای لردگان
آینده ( عباس عبدی):🔴درسهای لردگان
🔻منتشر شده در اعتماد ۲۰ مهر ۱۳۹۸
🔘اتفاقات و درگيريهاي لردگان را بايد در ادامه رویدادهای قبلي در سالهای اخیر و حتي تا حدي تاريخيتر نگاه كرد. این یادداشت در مقام توضيح بخشی از ابعاد آن است.
🔘ابتدا به نظر ميرسد كه ادعاي رسمي وزارت بهداشت درباره علت شيوع ايدز يا ویروس اچآيوي در روستاي مزبور قابل قبولتر از ادعاهای غیر رسمی آن باشد. بعيد است كه ادعاهاي مطرح شده میان افراد محلی درباره خطاي انساني يا اقدام آگاهانه در آلوده كردن مردم قرين به صحت باشد. در هر حال اينها نكاتي است كه قابل اثبات و رد است و بايد منتظر گزارشهاي رسمي و متقن بود تا قضاوت قطعي كرد. با اين حال به چند نكته بايد اشاره كرد.
🔘۱- حدود ۳۰ سال پيش اولين مورد ايدز در ايران ديده شد ولي چنان فضايي عليه ايدز راه افتاده بود كه گويي اين بیماری، عذاب و بلاي آسماني است كه فقط براي افراد و جوامع فاسد نازل شده است و آمريكاييها هستند كه در حال پرداخت صورتحساب اينگونه گناهان خود هستند. ايدز را آنچنان تابو كردند كه حتي اقرار به وجود يك موردش در جامعه ایران نيز پذیرفتني نمینمود، چه رسد به اينكه به مردم آموزش دهند تا دچار اين بیماری نشوند.
🔘آن گونه مواجهه نادرست با ايدز، موجب نادیده گرفتن آن و در نتیجه رشد غير منتظره آن در ايران شد، و در شرايط شیوع اعتياد در ايران و استفاده از سرنگهاي مشترك يك جهش افزايشي را در آمار ايدز ديديم. اثرات آن نحوه برخورد هنوز هم هست كه شاهدش در محرمانه كردن آمار و اصل بیماری ايدز در يك روستا و پنهان نمودن بیماری از سوی مردم یا کوشش برای انداختن مسئولیت به گردن استفاده از سرنگ الوده است.
🔘آن سیاست منجر به همراه كردن بدنامي با داشتن بیماری ايدز شد و روند پیشگیری و درمان را با اختلال مواجه کرد، در حالي كه بسياري از افراد ايدزي هيچ گناهي ندارند و فقط چوب اين طرز تفكر را ميخورند. بیش از این که از این بیماری زجر بکشند از برچسب خوردن آن در عذاب هستند. از همان زمان بارها تذکر داده شد که ایدز را تابو نکنید که زیان خواهیم دید.
🔘۲- نتیجه برخورد نادرست با این بیماری موجب غفلت از آموزش درباره ايدز و شیوههای پيشگيري از آن شد که هزينههاي جبرانناپذيري را براي كشور داشته است. نمونهاش جلوگيري از توزيع سرنگ مجاني ميان معتادان است كه يك مقام مهم سابق كه مرحوم شد عامل اين امر بود. گويي كه اين را اتلاف منابع ميديد. میپرسیدند که چرا به معتادان سرنگ مجاني داده شود؟!
🔘يا کوشش برای جلوگيري از آموزش مربوط به ايدز در نظام اموزشی کشور را اكنون و در حوادث لردگان شاهديم كه چگونه مردم چوب فقدان آموزش را ميخورند و در يك محيط بسته روستايي به يكباره شاهد تعداد قابل توجهي مبتلا به ايدز هستيم. آن مشكل فرهنگي و اين مشكل آموزشي با يكديگر جمع ميشوند و يك فضاي غبارآلود را در مواجهه با مسأله ايجاد ميكنند.
🔘3ـ در كنار اينها، فقدان رابطه منظم و نهادمند ميان مردم و حكومت واجد اهمیت است. اگر چنانچه مردم يك روستا و يك شهر نهادهاي مردمي و قابل قبول خود را داشته باشند، به طور طبيعي در هر مسألهاي ميتوانند از طريق آن نهاد مطالبات و مشكلات خود را به صورت مدني با دولت طرح کرده و پاسخ لازم را بگيرند، نه اينكه اولين اقدام اعتراضی آنان، حمله و هجوم به ساختمان دولتي مورد نظر باشد.
🔘انجمنها و نهادهاي مردمي قدرتمند و به رسميت شناخته شده، همه مسايل و مشكلات را با گفتگو و تفاهم حل خواهند كرد و خواستههای مردم را در يك چارچوب مدني به دولت منتقل ميكنند. اگر ادعاهای وزارت بهداشت در مورد موضوع لردگان درست باشد که به نظر میرسد درست باشد، این ایراد برجستهتر خواهد بود که چرا نتوانستند یک رابطه منطقی و متوازن با مردم ذینفع برقرار کنند تا کار به اینجا کشیده نشود؟
🔘۴- اظهار نظر مقامات ايراني در موضوعات خارج از حوزه صلاحيتي آنان ريشه بخش مهمي از تنشها است. از نظر مردم حكومت یک كل پيوسته است. فرقي ميان دستگاه قضايي و اجرايي و مجلس نميبينند. اگر يكي از اين مقامات به نادرست به امري اقرار كند، همه مردم آن را ميپذيرند و ديگر امكان اصلاح آن نظر، وجود نخواهد داشت. وظيفه مسئولين است كه در چارچوب وظايف خود سخن بگويند و در اين گونه موارد خاص، حتماً يك سخنگوي صاحب صلاحيت تعيين كنند و اجازه ندهند كه تعارضات در اظهارات آنان منشاء اغتشاش فكري مردم و تشدید بحران شود.
🔘۵- يكي از رفتارهاي شايع در مديريت مشكلات در ايران، امنيتي كردن و در نتيجه محرمانه كردن امور است. بطوری كه آن را از مدار تصميمات مدني و عادي خارج ميكند. حتي اگر عدهاي فرصتطلب و ضد انقلاب از اين رويدادها سوءاستفاده كنند، اين امر دليل نميشود كه ما نيز در بازي آنها وارد شويم و فضا را امنيتي كنيم. امنيتي كردن مسأله، آن را از مدار تفاهم و گفتگو خارج ميكند و اين خواست مخالفان است.
🔘يك مديريت آگاه سعي ميكند كه حتي مسايل امنيتي را نيز در قالبهاي عادي حل و فصل كند، نه آنكه مسايل عادي را در چارچوب امنيتي حل نمايد. حل و فصل عادي مسايل زمانبر است و حوصله ميخواهد، ولي نتايج آن پايدار و به دور از كينه و نفرت خواهد بود.
🔘۶- یک مورد دیگر که بطور مختصر اشاره میکنم و باید دقیقتر به آن پرداخت آثار و تبعات بلند مدت سیاستهای نادرست است. سیاستهای نادرست اجتماعی مثل ایدز است حداقل چند سال اثرات منفی خود را نشان نمیدهد. ولی هنگامی که نشان داد در این مرحله رفع عوارض آن بسیار پرهزینه و حتی ناممکن است.
🔘برای نمونه طی دو دهه گذشته همواره نسبت به سیاستهای غلط پیمانکاران در عسلویه اعتراض میشد و نحوه زندگی کارگران مهاجر و موقت در آنجا مورد اعتراض جدی جامعهشناسان بود. ولی هیچگاه کسی زحمت این را به خود نمیداد که این وضعیت آسیبزا را در آنجا اصلاح کند. وضعیت روستای مهاجرفرست از جمله این روستاها گوشهای از عوارض ناهنجاریهای عسلویه است که پس از ده سال خود را نشان داده است. لطفا به روستاهای دیگر هم توجه کنید پیش از آن که دچار مشکلات چنارمحمود شوند.