دارایی بین نسلی خانواده شریف
محمد صالح انصاریدرآمد برند شریف کجا بهتر است هزینه شود؟
نفت در این کشور برای چه کسی است؟ برای مردم؟ آفرین. این جواب بدیهی و ابتدایی این سؤال است اما یا باید بی‌معرفت باشیم که این جواب را بدهیم یا اینکه نگاهمان فقط به وضعیت حال باشد. درست است؛ نفت برای مردم است اما نه فقط مردم حال، بلکه متعلق به مردمان آینده این سرزمین نیز هست. نفت دانشگاه صنعتی شریف چیست؟
درآمد نفت در کشور ما به چند بخش اختصاص می‌یابد که یکی از آنها صندوق توسعه ملی است. فلسفه این کار چیست؟ شاید باورتان نشود ولی مسئولین کشور به درستی معتقدند که نفت یک منبع بین نسلی است (البته خیلی از منابع دیگر نیز بین نسلی هستند ولی با آنها بین نسلی برخورد نمی‌شود) و عواید آن باید به تمام نسل‌های کشور برسد. به همین منظور درصدی از درآمد نفت که در قانون بودجه هر سال تعیین می‌شود، به طور مستقیم به این صندوق واریز می‌شود و از دسترس دولت و دیگر سازمان‌های حکومتی خارج می‌شود. یعنی یا دست‌نخورده باقی می‌ماند یا فقط برای پروژه‌هایی هزینه می‌شود که منفعت آنها به نسل‌های آینده نیز خواهد رسید. چه ربطی به شریف داشت؟
«برند شریف» یا همان نام و اعتباری که پشت اسم دانشگاه صنعتی شریف در اذهان عمومی وجود دارد نیز به نوعی متعلق به تمام شریفی‌هاست؛ چه آنها که الان از آن نفع می‌برند چه آنها که در آینده به شریف خواهند آمد. فرق آن با نفت این است که خدادادی نیست و گذشتگان خانواده شریف بسیار برای اعتلای آن و گران‌قیمت شدنش هزینه کرده‌اند و دانشگاه امروزه می‌تواند فقط با زدن نام خود بالای مدرک یک کارگاه یا پای قراردادهای ارتباط با صنعت، بدون چون و چرا حدود 15 درصد از درآمد (نه سود) یک فعالیت اقتصادی مرتبط را بردارد.
درآمد برند شریف چه می‌شود؟
معمولاً بخش زیادی از پولی که از محل درآمدهای برند شریف به دست می‌آید در بودجه درآمدهای اختصاصی دانشگاه برایش کیسه‌ای دوخته شده است. علاوه بر آن چون معمولاً بودجه عمومی دانشگاه از دولت به موقع وصول نمی‌شود، درآمدهای اختصاصی دانشگاه صرف هزینه‌های جاری می‌شود و چیزی از این درآمد باقی نمی‌ماند. مثال نه چندان دور این اتفاق پرداخت معوقات چند ماه حق‌التدریس استادان از محل درآمدهای پردیس بین‌الملل تهران است.
فرصت طلایی پیش رو
خوشبختانه دانشگاه یک سالی است که «صندوق نیکوکاری شریف» را محلی برای جمع‌آوری کمک‌های خیرین قرار داده است و بنا دارد به کمک‌های نقدی افراد به چشم سرمایه صندوق نگاه کند. یعنی به اصل کمک‌ها دست نمی‌زند و با سود حاصل از سرمایه‌گذاری آن به دانشگاه کمک خواهد کرد. یکی از محل‌های اصلی درآمد صندوق نیکوکاری شریف می‌تواند درصدی از درآمد دانشگاه از فروش برند آن باشد و دانشگاه آن را از دستور هزینه‌های اجرایی خود خارج کرده و برای پروژه‌های توسعه‌ای خود هزینه کند به طوری که نفع آن به آیندگان نیز برسد.
در سال تحصیلی پیش رو یک اتفاق بزرگ در این زمینه در حال رخ دادن است. دانشگاه در سال‌های 96 و 97 مجوز پردیس بین‌الملل تهران را برای جذب دانشجوی جدید تمدید نکرد ولی امسال تصمیم گرفته است برای سال تحصیلی 98-99 دانشجو بپذیرد. دلیل اصلی این کار هم کمبود نقدینگی دانشگاه است. این پول از آنجایی که در بودجه هم صراحت نامی از آن نیامده است، پول قدرتمندی محسوب می‌شود و دانشگاه برای هزینه کردن آن احتمالاً اختیارات وسیعی دارد. این فرصت برای تقویت صندوق نیکوکاری شریف و استفاده صحیح از برند دانشگاه می‌تواند طلایی باشد اگر مسئولین دانشگاه تصمیم بگیرند درصدی (نه تمام) از این درآمد را به صندوق اختصاص دهند.