خودکاذب و تحلیل مقاومت

بیمار خانم متأهل میانسالی است که در کارش موفقیت زیادی کسب کرده است. او همیشه در حال فعالیت، تدریس و برگزاری جلسات و کارگاه¬های مختلف بوده ولی اخیراً عنوان کرده که گرچه از این کارها بسیار خسته شده، اما نمی تواند آنها را کنار بگذارد. او در ارتباطات بین فردی اش نیز فردی بسیار تطبیقی است به طوریکه همه را باید از خودش راضی نگه دارد.

او جلسه ای را حضور پیدا می کند و با گریه گزارش می دهد که برای اولین بار به همسرش در مورد عدم کمک وی در خانه اعتراض کرده است. جلسه بعدی را بیست دقیقه دیر می آید و هیچ صحبتی در مورد جلسه پیش نمی کند.

نکته آموزشی:

در اینجا ما شاهد مقاومت جدی بیمار در تغییر خود چه در مورد فعالیت زیاده از حد و چه در مورد تطبیق پذیری اش در ارتباطات شخصی اش هستیم. چه نوع تعبیر یا مداخله ای می تواند از مقاومت او کم کند و از تغییرش حمایت کند؟

به یاد داشته باشیم که پیگردی و کاوش، توسط سؤالاتی درست، در گوشه و کنارهای روان و عواطف انسانها خود به تنهایی حمایت است و لزوم تأمین بیشتری وجود ندارد، چرا که آنها از تنهایی در می آیند، و با همین رخداد بسیاری از آنها نیروی کافی برای حرکت و تغییر را پیدا می کنند.

نکته آنکه به یاد داشته باشیم که روانشناسی تک نفره را فراموش نکنیم و عدم کاهش مقاومت بیمار را صرفاً به نقصان در همدلی خود نسبت به او مربوط ندانیم. این بدان معناست که ما باید سختی تغییر دفاع ها، اصول ساماندهی یا خودِ کاذب بیماران مان (که گاه دهه ها از عمرشان می گذرد) را همدلانه به رسمیت بشناسیم. به عبارتی دیگر، در حین این کار لازم است که با بیمار به پیگردی این موضوع بپردازیم که آن چیست که کنارگذاشتن رفتارهای قدیمی را برای او سخت می کند؟

خود کاذب مواهبی دارد که آنها را به سادگی نمی توان رها کرد؛ مانند عزت نفس، اعتماد به نفس، اقتدار و یا درآمد. بیمار ممکن است در پاسخ به سؤال بالا هر یک یا تمام مواهب بالا را در مورد سختی کنارگذاشتن خودِ کاذب بیان کند. آنچه لازم است از وی سؤال شود این است که آیا او می تواند فریاد خود برای احساس زنده بودن، شادابی و اقتدار واقعیِ بیشتر و به فعل درآمدن خود واقعیِ با شورتری (که همگی باعث مراجعه وی شده بودند) را به یاد بیاورد؟ آیا متوجه قدم هایی که به سمت تغییر در خود بر می دارد و همچنین دودلی و نزدیک و دور شدن خود از این تغییرات می باشد؟

پس با خود کاذب بیمار مدارا کنیم، صبر کنیم، و فرایند تغییر را طولانی تر ببینیم. رشد در قدم های بسیار کوچک رخ می دهد.

◽️دکتر تورج مرادی

@Tohidclinic