🔴جنگ غزه؛ مواجهه‌ی ایران و اسرائیل و افزایش ابهام قطعیت واکنش‌ها
🔷رحمان قهرمان‌پور
@iranfardamag
▪️علی رغم اینکه در روزهای اخیربرخی ها می گفتند شاید ایران به دنبال حمله مستقیم به اسرائیل نباشد و بخواهد به مرور تنش را کاهش دهد اما روز شنبه ایران حمله موشکی و پهپادی به اسرائیل را آغاز کرد. آقای امیر عبداللهیان گفت ایران از قبل به کشورهای منطقه اطلاع داده بود که حمله خواهد کرد. از این نظر می شود گفت این حمله به نوعی شبیه حمله به پایگاه نظامی آمریکایی ها در عراق یعنی عین الاسد بود. با این اقدام در حد فاصل دو سناریوی انصراف از واکنش و آغاز درگیری گستره حرکت کرد و ضمن ارسال پیام خود از وقوع درگیری بزرگ جلوگیری کرد .
🔸بعد از عملیات طوفان الاقصی و جنگ غزه عدم قطعیت در وضعیت منطقه بیشتر شده است. اقدامات اخیر اسرائیل علیه ایران و اکنش متقابل ایران هم در این بستر افزایش عدم قطعیت قابل درک است . بعد از اقدام متقابل ایران علیه اسرائیل نمی دانیم اسرائیل واکنشی نشان می دهد یا نه؟ اگر واکنش نشان ندهد طبعا یک تبعاتی دارد و ایران برنده این تقابل می شود. اگر واکنش زودهنگام یا با تاخیر نشان دهد تبعات دیگری دارد. نوع واکنش هم مهم است اینکه بخواهد دوباره فرماندهان نظامی ایران را ترور کند یا خاک ایران را هدف قرار دهد سوال مهمی است. آیا اسرائیل اقدامی متفاوت از آنچه تا الان داشته نشان خواهد داد؟ همه این ابهامات به نوعی منطقه را به سوی عدم قطعیت می برد. این در حالی است که در سه سال اخیر در منطقه و مخصوصا بعد از عادی سازی روابط ایران و عربستان برخی از کاهش تنش ها صحبت می کردند و معتقد بودند کشورهای منطقه به سمت عادی سازی روابط و کاهش تنش پیش می روند.
▪️کاهش تنش میان ایران و عربستان و سایر کشورهای عربی و سوریه، میان اسرائیل و امارات و بحرین پیش رفت و حتی بحث از عادی سازی روابط عربستان و اسرائیل جدی شد اما جنگ غزه و عملیات طوفان الاقصی روند تحولات را تغییر داد و قابل پیش بینی بود که اگر این جنگ خاتمه نیابد تبعاتش برای منطقه عمیق و بلند مدت خواهد بود . تنش در روابط ایران و اسرائیل بواسطه جنگ غزه تشدید شد .
🔸پیش از این جنگ اسرائیل به خط قرمز ایران که ترور فرماندهان نظامی اش بود نزدیک نمی شد و عمده حملاتش معطوف به پایگاه های نظامی ایران در سوریه یا کاروان های نظامی ایران بود ولی ترور هدفمند فرماندهان نظامی در دستور کار اسرائیل نبود چون بیم داشت این مساله موجب جنگ بین دو طرف شود .اما بعد از آغاز جنگ اسرائیل وارد فضای دیگری شد و این ترس دیگر وجود نداشت و لذا حمله مستقیم به فرماندهان نظامی ایران در سوریه و ترور هدفمند آنها را آغاز کرد. این مساله بازتاب زیادی در داخل ایران داشت و از سوی دیگر عبور از خط قرمز ایران بود.
▪️در ۱۳ فروردین ۱۴۰۳ اسرائیل به ساختمان کنسولگری ایران که دارای مصونیت دیپلماتیک بود حمله کرد و فضای جدیدی را ایجاد کرد . طبعا تصمیم گیران تحت فشار بودند تا اقدام متقابلی را انجام دهند آنها نهایتا تصمیم گرفتند که اقدامی مثل سناریوی عین الاسد را در دستور کار قرار دهند که هم پیامی به جامعه بین المللی و کشورهای غربی و آمریکا درباره قدرت پهپادی و موشکی ایران باشد وهم بتواند فضای افکار عمومی داخلی و فشارها وارده را به نوعی مهار کند.
🔸تنش های فعلی در بلند مدت فضای منطقه را به سوی تنش بیشتر می برد و هرچه میزان تنش ها بیشتر شود امکان بروز شگفتی یا اتفاقات پیش بینی نشده یا درگیری های پیش بینی نشده بیشتر می شود. هر چند آمریکا همه تلاش خودش را به کار گرفته که با فشار بر اسرائیل شرایط منطقه را کنترل کند اما واقعیت این است که در صورت تداوم تنش ها و افزایش درگیری ها این کار بسیار دشوار است. پس حتی اگر در کوتاه مدت شاهد کاهش تنش ها باشیم که بخشی از آن به دلیل انتخابات آمریکاست ولی در بلند مدت شاهد تشدید تنش ها در منطقه خاورمیانه خواهیم بود که یک منطقه شکننده از نظر امنیتی است. به این معنا که متاسفانه در خاورمیانه نهادهای منطقه ای و چارچوب های منطقه ای قدرتمندی که بتوانند بحران را حل کنند یا مانع تشدید بحران شوند وجود ندارند. بنابراین این منطقه از این لحاظ آسیب پذیر است و این آسیب پذیری در ماه ها و سال های پیش رو بیشتر می شود.
▪️خاورمیانه تاکنون قادر به تشکیل نهادهای منطقه ای قوی برای حل بحران یا مدیریت آنها نبوده است و بهمین دلیل همواره شاهد بروز اقدامات شگفت آور در این منطقه بوده ایم. در نتیجه منابع دولت ها بیشتر از آن که سمت توسعه برود به سمت تامین امنیت رفته است. بی دلیل نیست که برخی دولت های منطقه برای تامین امنیت خود به اتحاد با بازیگران خارجی و مشخصا آمریکا روی آورده اند. در نتیجه افق روشنی برای توسعه در منطقه دیده نمی شود. هر چه منطقه ناامن تر شود تمایل دولت های ضعیف تر برای تامین امنیت خود از طریق نزدیکی به آمریکا بیشتر می شود.
🔸در داخل اسرائیل هم چند سال است که با بحران سیاسی مواجهیم و انتخابات زودهنگام برگزار می شود. نتانیاهو نمی خواهد از سیاست کنار برود و تلاش می کند با ایجاد بحران، عمر سیاسی خود را طولانی تر کند. شاید به همین دلیل بود که این بار واکنش اسرائیل به حملات حماس بسیار گسترده بود و جنگی جدید را در منطقه سبب شد.
#جنگ_غزه
#ایران_فردا
#رحمان_قهرمان‌پور
#مناقشه‌ی_ایران_و_اسرائیل
