جراحی فک (ارتوگناتیک) در مشهد
دکتر مهدی غلامی متخصص جراحی فک و صورت در مشهدجراحی فک یا ارتوگناتیک چیست ؟ (توسط دکتر مهدی غلامی)
جراحی فک یا ارتوگناتیک orthognathic surgery عملی است که برای اصلاح ناهنجاری های فکی انجام می گیرد.
اصطلاح “ارتوگناتیک“ از کلمه ی یونانی “orthos” به معنای صاف کردن و “gnathic” به معنای فک می باشد. از این رو اصطلاح ارتوگناتیک به معنای “صاف کردن فک” می باشد.امروزه این اصطلاح به درمان ناهنجاری ها و ناهماهنگی فک با جراحی ست که به هدف صاف کردن و تنظیم مجدد فک اشاره میکند. از جمله این ناهنجاری ها می توان به مواردی نظیر نامرتبی فک و دندان‌ها اشاره کرد. هر چند در این جراحی ظاهر بیمار بطور چشمگیری بهبود می یابد، اما جراحی فک و صورت عمدتاً جهت اصلاح مشکلات عملکردی انجام می‌شود.
به صورت عمومي در جراحي فك ، بيرون زدگي فك يا عقب رفتگي فك بالا يا پايين برطرف ميشود.
اين عمل جزو عمل هاي ساده به شمار نمي آيد ولي بسياري از افراد پس از عمل اعتقاد دارند ارزشش را دارد .
افرادی که فك هاي بزرگ ، عقب رفته ، جلو آمده و ناهماهنگ دارند یا بین دندان های جلو بالا و پایین فاصله وجود دارد، اگر در سن کودکی یا نوجوانی باشند، ممکن است با ارتودنسی به تنهایی درمان شوند. اما در مواردی که مشکل شدید است یا سن رشد تمام شده است، باید تحت عمل جراحی قرار گیرند و انجام ارتودنسی به تنهایی مشکل را برطرف نمی کند.
و در اين حالت جراحي ارتوسرجری انجام ميشود.ارتوسرجری Ortho surgery یک درمان ترکیبی شامل ارتودنسی و جراحی فک می باشد
علائمی که ممکن است یک فرد مبتلا به ناهنجاری فک و دندان داشته باشد عبارتند از:
- رشد بیشتر یا کمتر از حد طبیعی در هر دو فک
- عدم تقارن صورت
- عدم قرارگیری دندان‌ها روی یکدیگر
- ناتوانی در خوردن و جویدن بطور صحیح
- مشکلات راه هوایی بخصوص برای تنفس
- مشکلات گفتاری ناشی از ناهنجاری
- اپن بایت که در آن دندان‌هایی جلویی یا عقبی هنگام تماس دندان‌های دیگر روی هم قرار نمی‌گیرند.
- درد در عضلات یا مفاصل فک
اصلاح ناهنجاری‌های رایج فک و دندان
سه جراحی عمده که بر روی فک انجام می‌شوند عبارتند از:
- اصلاح اپن بایت: ابتدا بخشی از استخوان قسمت بالای فک که دندان بر روی آن قرار می‌گیرد، برداشته می‌شود. سپس فک بالا با استفاده از صفحات و پیچ‌هایی در جای خود محکم می‌شود.
- اصلاح جلوآمدگی فک پایین: استخوانی که در بخش عقبی فک قرار گرفته است از بخش جلویی آن جدا شده و اصلاح می‌گردد. جراحی فک پایین به بخشی که دندان روی آن قرار گرفته این امکان را می‌دهد تا به عقب حرکت کرده و تراز شود.
- اصلاح عقب‌رفتگی فک پایین: استخوانی که در بخش پایینی فک قرار گرفته است از پایه جدا شده و اصلاح می‌گردد. سپس بخشی از فک پایین که دندان بر روی آن قرار گرفته و قسمتی از چانه به طرف جلو حرکت داده می‌شود.
استئوتومی فک بالا
عمل از طریق برشی که در لثه‌ی بالای دندان‌ها در فک بالا ایجاد می‌شود، انجام می‌گیرد. هیچ برشی بر روی صورت ایجاد نمی‌شود. سپس فک بالا با یک اره کوچک بریده می‌شود تا بتوان آن را به صورت کنترل شده شکست. سپس به محل جدید حرکت داده می‌شود که در حین برنامه‌ریزی پیش از جراحی با کمک مدل‌های دندانی تعیین شده است. یک قطعه پلاستیکی کوچک به دندان‌ها متصل می‌شود تا محل جدید فک بالا تعیین شود که بعد از آن با صفحات فلزی کوچک و پیچ‌هایی در محل خود محکم می‌شوند. این صفحات و پیچ‌ها از جنس تیتانیوم بوده که یک فلز بسیار بی‌اثر است و استفاده از آن در بدن بی‌خطر می‌باشد. لثه با استفاده از بخیه‌های قابل جذب بخیه زده می‌شود.
استئوتومی فک پایین
عمل از طریق یک برش در انتهای دهان در لثه مجاور دندان‌های آسیای بزرگ انجام می‌شود تا دسترسی به فک فراهم شود. سپس فک پایین با استفاده از یک اره کوچک بصورت مورب بریده می‌شود تا بتوان بصورت کنترل شده آن را شکست. سپس به محل جدید خود که در برنامه‌ریزی پیش از جراحی با استفاده از مدل‌های دندان‌ها تعیین شده است حرکت داده می‌شود.
یک قطعه پلاستیکی کوچک به دندان‌ها متصل می‌شود تا محل جدید فک بالا تعیین شود که بعد از آن با صفحات فلزی کوچک و پیچ‌هایی در محل خود محکم می‌شوند. این صفحات و پیچ‌ها از جنس تیتانیوم بوده که یک فلز بسیار بی‌اثر است و استفاده از آن در بدن بی‌خطر می‌باشد. لثه با استفاده از بخیه‌های قابل جذب بخیه زده می‌شود.
ژنیوپلاستی
ژنیوپلاستی (جراحی زیبایی چانه) یک عمل‌جراحی کم تهاجمی است که به منظور اصلاح عقب‌رفتگی چانه و دستیابی به ساختار مطلوب و زیبای صورت طراحی شده است. روش ژنیوپلاستی شامل ایجاد یک برش از میان استخوان چانه است. با آزاد کردن استخوان مشکل‌دار، جراح می‌تواند این ناحیه را به وضعیت مطلوب تبدیل کند. یک صفحه کوچک از جنس تیتایوم به منظور محکم کردن چانه در محل جدید خود بر روی استخوان فک مورد استفاده قرار می‌گیرد. پیچ‌های کوچکی جهت نگه داشتن دائمی صفحه در محل خود استفاده می‌شوند. این روش ساده می‌تواند به طور چشمگیری توازن، تناسب و هارمونی اجزای صورت را بهبود بخشد.